Şaşılık nedir?
Vücudumuz, çeşitli rahatsızlıkların gelişimi sırasında belirli belirtiler verir. Bu belirtiler sayesinde bizler de vücudumuzda bir şeylerin ters gittiğini anlar ve doktora gideriz. Senkronik göz hareketlerinde paralelliğin bozulması olarak nitelendirilen şaşılığın belirtilerini fark etmenin önemi büyük. Çünkü tedavisinde geç kalındığında göz tembelliği gibi önemli bir tabloya da neden olabilir. Çocuklarda şaşılığın en tipik belirtisi ise bir göz düz bakarken, diğerinin dışa, içe, aşağıya veya yukarı doğru kayması. Kimi zaman kaymanın her iki gözde görülmesi de diğer tipik belirtisini oluşturur.
Küçük kaymalar da riskli
Kaymalar hafif düzeyde olduğunda veya baş ağrısı gibi akla gelmeyen belirtiler verdiğinde çocuğun gözlerindeki şaşılık gözden kaçabilir. ‘Mikrotropya’ olarak adlandırılan küçük miktardaki kaymalar da göz tembelliği için belirgin olan kaymalar kadar risk oluşturur. Dolayısıyla tanı ve tedavinin gecikmemesi için her çocuğun hiçbir yakınması olmasa bile belirli periyodlarla rutin muayeneden geçmesi göz sağlığı açısından çok önemli.
Şaşılık belirtilerini gözden kaçırmayın
Aşağıda yer alan belirtilerde çocuğun zaman kaybetmeden göz muayenesinden geçmesi şart!
1. Gözlerin senkronik hareketlerinin kaybolması
2. Bir gözü özellikle ışıklı ortamlarda kısma
3. Fotoğraflarda gözlerden yansıyan kırmızı reflenin sarıya dönmesi
4. Başın ve/veya yüzün bir yöne çevrilmesi
5. Yürümeden sonra gelişen dengesizlik
6. Baş ağrısı
Şaşılığın nedenleri
Şaşılığın gelişiminde pek çok nedenin rol oynadığı düşünülür. Şaşılıkta genetik geçiş söz konusu olduğu için aile öyküsü olan çocuklarda risk daha da yükselir. Annenin hamilelik döneminde geçirdiği bir rahatsızlık, erken doğum, zor ve uzamış doğum, doğum sonrası travma, yüksek ateşli bir hastalık ve havale öyküsü olan çocuklarda şaşılık görülme riski artar. Bunların yanı sıra göz numarası yüksek olan çocuklar da net görmeye çalıştıkça gözlerde kayma sorunu ortaya çıkabilir.
İlk 6 ayda göz muayenesi şart
Sağlıklı görme gelişimine engel olan her durum göz tembelliği ile sonuçlanır. Dolayısıyla sürekli aynı gözde şaşılık problemi olan çocuğun bu sorunun yaşandığı gözünde göz tembelliği gelişir. Üstelik göz tembelliğinde sadece görme keskinliğinde azalma olmaz, aynı zamanda çocuğun derinlik algısı da bu durumdan olumsuz etkilenir. Bu nedenle hiçbir yakınma olmasa bile her çocuğun 6’ncı ayda, 1-3-3,5 yaşlarında ve 6’ncı yaşta rutin göz muayenesinden geçmesi gerekir.
7-10 yaş dönemine dikkat
Çocukluk döneminde görme duyusunun gelişimi 7-10 yaş arasında tamamlanır. Bu yaş dönemi doktorlar için çok önemli. Çünkü tanı ne kadar erken konursa tedaviye yanıt o kadar iyi olur. Bu yaş döneminden sonra yapılan tedavilerde ise görme keskinliği artmaz. Çocukluk dönemini geçirdikten sonra şaşılık cerrahisi sonrası beyinde gözlerin yeni pozisyonuna adaptasyon merkezlerinin uyum kabiliyeti azaldığı için başarılı ameliyat sonrasında bile çift görme sorunu gelişebilir.
Şaşılık tedavisinde ilk adım gözlük kullanımı
Hangi tedavi yöntemine başvurulacağına şaşılığın tipi, yaş ve görme keskinliği gibi pek çok değişkene bakılarak karar verilir. Bazı şaşılık tiplerinde gözlük tedavisiyle bu soruna kesin çözüm sağlayabilir.
İkinci çözüm şaşılık ameliyatı
Gözlüğe rağmen kayma devam ediyorsa cerrahi tedavi düşünülür. Cerrahi öncesi ve sonrası gözlük kullanımına devam edilebilir. Göz tembelliği olan çocukta yine aynı süreçte göz kapama tedavileri yapılır. Düşük kaymaların olduğu mikrotropya tedavisinde ise genellikle cerrahi yöntemin yeri olmaz. Tedavi iki gözdeki kırılma kusuru farkının gözlükle düzeltilmesi ve göz tembelliği için göz kapama tedavisinin planlanması ile takibinden oluşur.
