Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Nedir? Şalazyon Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Nedir?

Şalazyon, göz kapağında oluşan kırmızı ve ağrısız şişliklerdir. Göz kapağında bulunan tarsal plaklarındaki yağ bezlerinin tıkanması veya iltihaplanması sonucu oluşur. Pek çok insanda görülen yaygın bir göz sağlığı problemidir. Üst göz kapaklarında meibomian bezinin daha fazla bulunması şalazyonun üst göz kapaklarını alt göz kapaklarına oranla daha fazla etkilemesine neden olur. Şalazyon göz kapağı kistleri arasında en yaygın görülen kist türüdür. Enfekte olmadığı durumda evde tedavi edilebilen bir durum olan şalazyon gözde şişmeye yol açmasından dolayı arpacıkla karıştırılabilir.

Şalazyon ve Arpacık Arasındaki Fark

Arpacık, diğer adıyla hordeolum, kirpik diplerinde ya da göz kapağın alt kısmında büyüyen küçük, kırmızı ve ağrılı yumrulara denir. Genellikle bakteriyel bir enfeksiyon kaynaklı oluşan arpacık, dış arpacık ve iç arpacık olmak üzere ikiye ayrılır. Şalazyonsa göz kapağında yağ bezesi şişmesi sonucu oluşan bir göz sağlığı problemidir. Arpacık ve şalazyon arasındaki farkı anlamak bazı durumlarda zor olabilir. Arpacık ve şalazyon arasındaki temel farklar şu şekilde sıralanabilir:

Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Neden Olur?

Şalazyon göz kapağında bulunan meibomian bezinin (yağ bezinin) tıkanmasıyla ortaya çıkar. Gül hastalığı, verem, göz kapağı iltihabı, seboreik dermatit ve viral enfeksiyonlar nedeniyle olabilir. Meibomian bezleri gözlerin nemlenmesi ve korunması amacıyla göz yağlarına karışan bir yağ üreten bezlerdir. Bu yağ bezlerinin tıkanması veya yağın çok kalınlaşması sonucunda şalazyon oluşur. 

Şalazyona neden olan hastalıklar şu şekildedir:

Gül Hastalığı (Roza Hastalığı): Bireyin yüzünü etkileyebilen kronik ve iltihaplı bir cilt rahatsızlığı türüdür. Açık ten rengine sahip bireylerde daha sık görülen gül hastalığının nedeni tam olarak bilinmiyor. Sivilce başta olmak üzere kan damarlarının iltihaplanması ve kızarıklık belirtileriyle kendini gösterir. Gül hastalığının kesin bir tedavisi olmamasına rağmen belirtiler bazı yöntemlerle hafifletilebilir. Baharatlı yiyecekler ve süt ürünleri gül hastalığı semptomlarını artırabileceğinden dikkatli tüketilmelidir.

Tüberküloz (Verem): Özellikle akciğerleri etkileyen bir rahatsızlık olarak bilinen tüberküloz bakteriyel enfeksiyondan kaynaklanır. Vücutta birçok soruna yol açabilen tüberküloz öksürme, hapşırma gibi yollarla bulaşabilir.

Göz Kapağı İltihabı (Blefarit): Genellikle iki göz kapağını da etkileyebilen göz kapağı iltihabına günümüzde yaygın olarak rastlanır. Bu göz sağlığı problemi bir cilt hastalığı tahrişi sonucunda, enfeksiyon kapıldığında ya da yağ bezleri tıkandığında oluşabilir. Bulaşıcı bir rahatsızlık değildir. Ön blefarit ve posterior blefarit olarak ikiye ayrılır. Göz kapağı iltihabının nedenleri ve uygulanacak tedavi yöntemi bireyin sahip olduğu blefarit türüne göre değişiklik gösterir.

Seboreik Dermatit: Özellikle saç derisini etikleyen ve yaygın olarak görülen bir cilt rahatsızlığıdır. Bulaşıcı olmayan ve kolay yönetilebilen seboreik dermatit inatçı kepeklere, pullu lekelere ve cilt iltihabına neden olabilir. Kendiliğinden geçebilen bu durum genellikle kulak, kaş, burun kenarları, yüz, göz kapakları ve göğüs gibi vücudun yağlı bölgelerini etkileyebilir.

Viral Enfeksiyonlar: Virüslerin neden olduğu viral enfeksiyonlar bağışıklık sistemini etkileyebilir. Virüsler kendiliğinden geçebilse de bireyin yaşamını etkileyen kronik rahatsızlıklara neden olabilir. Viral enfeksiyonlar vücudun pek çok bölümünü etkilese de genellikle sindirim ve solunum sistemlerinde sorunlara yol açar.

Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Belirtileri Nelerdir?

Şalazyon dokunulduğunda acıyabilen veya ağrı yapabilen, kırmızı ve şiş görünen küçük bir bölge olarak ortaya çıkabilir. En yaygın belirtisi göz kapağında şişlik olan şalazyonda görülen diğer belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Kist oluşumunda ağrı
• Gözlerde sulanma
• Görüşte bulanıklık
• Göz kapağının tamamen şişmesi,
• Kistin büyümesiyle göz kapağında kızarıklık,
• Enfeksiyon hâlinde ağrı, kızarıklık ve şişlik.

Kist oluşumunda ağrı

Göz kapağındaki kist başlangıçta hassasiyet ve ağrı yaratır, ancak büyüdükçe genellikle bu ağrı ortadan kalkar.

Gözde tahriş ve sulanma

Kistin varlığı gözün yüzeyini tahriş ederek aşırı sulanma ve rahatsızlık hissine yol açar.

Görüşte bulanıklık

Göz kapağındaki kist büyüdüğünde, göz küresine baskı yaparak geçici görme bulanıklığına sebep olabilir.

Göz kapağının tamamen şişmesi

Şalazyon büyüdükçe, göz kapağı tamamen şişerek estetik ve fonksiyonel rahatsızlıklara neden olabilir.

Kistin büyümesiyle göz kapağında kızarıklık

Kistin gelişmesiyle birlikte, göz kapağında belirgin bir kızarıklık ve inflamasyon meydana gelir.

Ağrı ve şişlik

Kist enfeksiyon kaptığında göz kapağında belirgin bir şekilde ağrı, kızarıklık ve şişlik ortaya çıkar.

Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Kimlerde Görülür?

Şalazyon cinsiyet ve yaş fark etmeksizin her bireyde görülebilir. Genellikle 30-50 yaş arası yetişkinlerde görülme sıklığı daha fazladır. Pek yaygın olmasa da çocuklarda da şalazyon görülebilir. Şalazyon; kepek, akne, kronik blefarit, iltihaplı cilt veya göz kapağında uzun süreli iltihaplanma durumlarında gelişme ihtimali daha yüksek bir göz sağlığı sorunudur.

Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Nasıl Teşhis Edilir?

Şalazyon teşhisi genellikle klinik değerlendirme sonucu konulabilir. Muayene sırasında doktor tarafından bireye tıbbi geçmişi ve semptomları hakkında sorular sorulabilir. Bu değerlendirmenin ardından göz kapakları muayene edilir. Şalazyonun birden fazla kez oluşması hâlinde göz hastalıkları tetkiklere devam edilir. Teşhis sonucunda şalazyonun altında yatan blefarit ve meibomian bezi disfonksiyonu gibi göz rahatsızlıklarını tedavi etmek yeniden şalazyon oluşumunun önüne geçebilir.

Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Şalazyon genellikle evde tedavi edilebilir. Bazı durumlarda herhangi bir tedaviye gerek duyulmadan kendiliğinden de geçebilir. Oluşan bu göz kapağı kistlerinin patlatılmaması ve göz hijyenine dikkat edilmesi önemlidir.

Evde Bakım Uygulamaları

Şalazyon tedavisinde göz makyajı yapmaktan kaçınmak ve göz hijyenine dikkat etmek gerekir. Evde ılık kompresler uygulanabilir, gözler göz kapağı temizleyicileri yardımıyla temizlenebilir.

Göz Damlası ve Göz Merhemleri

Şalazyon tedavisinde antibiyotik içeren merhemler, damlalar ve ilaçlar gerekli olmayabilir. Şalazyonun enfekte olması hâlinde bu tedavi yöntemlerine başvurulabilir. Şalazyonun iltihap kapması durumunda antibiyotik içeren merhem ve damlalar kullanılabilir.

Masaj ve Ilık Kompres

Ilık kompres uygulaması şalazyon tedavisinde sıklıkla önerilen bir bakım yöntemidir. Temiz bir bezin ılık suyla ıslatılarak etkilenen gözün üzerinde yaklaşık 15 dakika bekletilmesi şeklinde uygulanır. Ilık kompres uygulaması günde 3 kez yapılabilir. Bu uygulama tıkanmaya neden olan sert yağları yumuşatmaya yardımcı olabilir.

Masaj yöntemi de doktor tarafından önerilebilir. Masajın ılık kompres uygulamasının hemen ardından nazik bir şekilde yapılması gerekir. Aksi halde bu uygulama korneaya zarar verebilir. Şalazyon masajı kistin üstüne parmaklarla hafif bir baskı uygulama şeklinde yapılır.

Şalazyon (Göz Kapağı Kisti) Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Şalazyon genellikle kendi kendine geçebilen bir göz sağlığı problemidir. Bazı nadir durumlardaysa ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Örneğin şalazyonun büyümeye devam etmesi sonucunda kistin ameliyatla alınması söz konusu olabilir. Şalazyon ameliyatının iz bırakmaması için operasyon genellikle göz kapağının içinden yapılır. Yaklaşık 15-20 dakika kadar süren kısa süreli bir operasyondur. Şalazyon ameliyatı için göz kapağı uyuşturulur ve kiste ulaşılarak içindeki sıvı akıtılır. Bu ameliyatta genellikle bir dikişe ihtiyaç duyulmaz. Ameliyat sonrasında hafif bir ağrı hissedilebilir. Bir göz bandı ve enfeksiyonu önlemek için için antibiyotik krem veya göz damlası kullanılabilir. Birey ameliyat sonrasında günlük aktivitelerine dönebilir.

Şalazyon Ameliyatı Öncesi

Şalazyon ameliyatı öncesinde sürece dair bir planlama gereklidir. Bireyin tıbbi geçmişi, sahip olduğu hastalıkları ve ameliyattan beklentileri konusunda doktorla bir görüşme yapılır. Detaylı bir göz muayenesi de önemlidir. Şalazyon ameliyatı hastanelerde ve cerrahi merkezlerinde yapılabilir. Ameliyatın gerçekleşeceği gün makyaj yapılmamalıdır. Kullanılıyorsa kontak lensler de çıkarılmalıdır. Genel anestezi uygulanacaksa bireyin önceki geceden yemek yemeyi kesmesi gerekebilir. Alınan ilaçlar konusunda doktor bilgilendirilmeli ve gerekli görülürse bu ilaçların kullanımına ara verilmelidir.

Şalazyon Ameliyatı Sırasında Yapılanlar

Ameliyat sırasında doktor hastanın göz kapağına anestezik bir madde enjekte eder. Uygulanan bu anestezi bireyin ameliyat sırasında herhangi bir ağrı hissetmesini engeller. Ardından bireyin göz kapakları açık duracak şekilde sabitlenir. Şalazyon ameliyatı genellikle göz kapağının altından yapılır. Kesi açıldıktan sonra kist içindeki sıvı boşaltılarak nodülün içi temizlenir. Kesi genellikle dikiş gerektirmez, bazı durumlardaysa eriyen dikişlerle bölge kapatılır. Hastada şalazyon tekrarlayan bir durumsa bu göz rahatsızlığının altında yatan nedeni anlamak için ameliyat esnasında biyopsi örneği alınabilir.

Şalazyon Ameliyatı Sonrası Beklenenler

Şalazyon ameliyatı sonrası enfeksiyon oluşmaması için bireyin gözlerine bir süre dokunmaması gerekir. Yaklaşık iki hafta kadar kontakt lens kullanmamak ve göz hijyenine dikkat etmek de önemlidir. Ameliyat sonrasında göze makyaj yapılmamalı, su veya temizleyici madde değdirilmemelidir. Ameliyatın hemen sonrasında birey taburcu edilebilir. Şalazyon ameliyatı sonrası birkaç gün ağrı hissi oluşabilir. Bunun için doktor tarafından reçete edilen ilaçlar kullanılabilir. Şalazyon ameliyatı sonrası tavsiye edilen merhemlerin kullanımı oluşabilecek iltihabı tedavi eder. Antibiyotikleri kullanmak da ameliyat bölgesinin enfekte olmasına engel olur.

Ameliyat sonrasında göz çevresinde minimal düzeyde bir morarma veya şişlik görülebilir. Bunun yanı sıra kırmızımsı bir sıvının sızması da normal olabilir. Ameliyattan sonraki üç gün baş göğüsten yüksek olacak şekilde uyumak gerekir. Ameliyat sonrasında düzenli olarak bölgeye buz torbası uygulamak şişliğin azalmasına yardımcı olabilir. Şalazyon ameliyatı sonrası bireyin yoğun ve yorucu aktivitelerden kaçınması gerekir. Birey sigara kullanıyorsa bırakması veya azaltması tavsiye edilebilir. İyileşme sürecinde güneş kremi kullanmak göz kapağı derisini korumaya yardımcı olabilir. Dikiş atıldıysa iyileşme sonrasında dikişlerin alınması için doktora gidilebilir.

Şalazyon Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Şalazyon ameliyatı sonrası şişlik neden geçmedi?

Şalazyon ameliyatı sonrası nadiren de olsa kist tekrarlayabilir. Bu durumda yeniden şişlik görülebilir.

Şalazyon ameliyatı olmazsam ne olur?

Şalazyon genellikle kendiliğinden geçen bir durum olsa da enfeksiyon veya rahatsızlıklara neden olarak görünümü etkileyebilir.

Şalazyon için hangi doktora gidilir?

Şalazyon için göz hastalıkları doktoruna gidilebilir.

Şalazyon ne zaman geçer?

Şalazyon genellikle birkaç hafta ila bir ay içerisinde kendiliğinden geçer.

Doktora ne zaman gidilmelidir?

Evde uygulanan tedaviler yardımcı olmuyorsa veya şalazyon tekrarlıyorsa doktora gidilmelidir. Doktor bireyin durumuna göre farklı tedavi önerilerinde bulunabilir.

Şalazyon durumunda görülebilen olası sorunlar nelerdir?

Bazı durumlarda oluşan kist enfeksiyon kapabilir. Kistin sıkılmaması ya da patlatılmaması gerekir. Şalazyonda görülebilen olası sorunlar arasında kirpiklerin dökülmesi, göz kapağı fistülü, göz kapağında yara izi, iltihaplı bölgede cilt sorunları sayılabilir.

Şalazyon önlenebilir mi?

Şalazyonu kesin olarak önlemek mümkün değildir. Alınabilecek en iyi önlemse hijyeni sağlamaktır. Şalazyonu engellemek için uygulanabilecek adımlar şu şekilde olabilir:

• Gözlere dokunmadan ve kontakt lensleri takmadan önce eller yıkanmalıdır.
• Kontakt lensler lens temizleme solüsyonuyla iyice temizlenmelidir.
• Kontakt lenslerin son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.
• Makyaj malzemelerini başkalarıyla paylaşmamak ve tarihi geçmiş makyaj malzemelerini kullanmamak gerekir.
• Makyajı ve ciltteki kiri temizlemek için yüz düzenli olarak yıkanmalıdır. 

Şalazyon kalıcı bir problem mi?

Şalazyon kalıcı bir göz problemi değildir ve bireyin görüşünü etkilemez.

Sertleşmiş olan şalazyon iyileşir mi?

Şalazyonda sertleşmiş olan kist genellikle kendi kendine iyileşir. 

Şalazyon drenajı nedir?

Şalazyon drenajı şalazyonun kendi kendine geçmediği durumlarda doktor tarafından uygulanan bir yöntemdir. Şalazyon drenajının amacı kistin içindeki sıvının dışarı akıtılmasıdır.