Saç dökülmesi nasıl anlaşılır?
Saç dökülmesi kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyerek sosyal sorun yaratan bir sağlık problemidir. Günde ortalama 50-100 adet saç dökülmesi normal kabul edilir. Bu sayının üstünde bir dökülmede ise altta yatan birçok hastalık olabileceğinden öncelikle bunların araştırılması gerekir. Özellikle son yıllarda stres, düzensiz beslenme ve buna bağlı gelişen hormonal rahatsızlıklar, saça uygulanan kimyasal ürünler, koronavirüs de dahil geçirilen enfeksiyonlar saç dökülmesinde artışa yol açan nedenler arasındadır.
Saç dökülmesi neden olur?
- Ailesel (genetik) nedenler: Androgenik alopesi ya da erkek tipi saç dökülmesi olarak adlandırılan dökülmeler en sık görülen dökülme tipidir. Erkeklerde daha sık görülür. Genetik geçiş nedeniyle erkeklerde 20-30’lu yaşlarda görülmeye başlanır. Bu dökülme şöyle ilerler: İlk olarak alın bölgesindeki saç çizgisi çekilir, daha sonra tepe bölgesi incelir ve açılır. Bunun sonucunda kellik oluşur. Kadınlarda olduğunda ise saçlarda azalma ve incelme gelişir ancak kellik oluşmaz; daha çok saçlı deride seyrelme seklinde görülür.
- Saça uygulanan işlemler: Kimyasal maddelerin yoğun uygulandığı boya, renk açma, düzleştirme veya perma gibi yöntemler saça zarar verebilir. Sık sık uygulandığında bu tür işlemler saçları zayıflatır, kırılgan hale getirir ve dökülmesine neden olur.
- Hormon kaynaklı ve kronik hastalıklar: Hormon kaynaklı nedenler arasında en sık karşılaşılan durum çok veya az çalışan tiroit bezi hastalığıdır. Tiroit hormonları vücut metabolizmasını düzenleyen hormonlardır. Bu yüzden hem eksikliği hem de fazlalığı direkt olarak saç köklerini etkiler. Kadınlardaki yumurtalık ile ilgili hastalıklar (polikistik over hastalığı) da nedenlerdendir.
- Doğum: Doğumdan sonra görülen saç dökülmesi hormonların eski haline dönmesi ile birlikte ortalama 4-6’ncı aylarda başlar. Gebelik boyunca artan östrojen hormonuna bağlı saçlar dökülmezken doğum sonrası azalan hormonların etkisiyle ani bir saç dökülmesi başlar ki bu ani dökülme annelerde büyük bir endişe yaratır. Ancak bu geçici bir durumdur.
- Yanlış diyet uygulamaları: Proteinden ve karbonhidrattan fakir diyet yapan kişilerde 2-3 ay sonra yoğun bir saç dökülmesi gelişebilir.
- İlaçlar: Bazı ilaçlar geçici bir süre saç dökülmesine neden olabilir. Bunlar; yüksek doz A vitamini, androjenler, mantar ilaçları, tansiyon ilaçları, bazı ağrı kesici, şişlik giderici ilaçlar, pıhtılaşma önleyici ilaçlar, kanser ilaçlarıdır.
- Vitamin mineral eksiklikleri: Demir, çinko eksikliği, B12 vitamini, biyotin eksikliği gibi mineral ve vitamin eksikliği saç dökülmesine neden olur.
- Stresli yaşam ve uyku bozuklukları: Kronik stres ve uykusuzluk bağışıklık sistemini etkileyerek saç sağlığını bozar ve dökülmelere sebep olur.
Erkeklerde ve kadınlarda saç dökülmesi farkları
Erkeklerdeki en yaygın saç dökülmesi, erkek tipi saç dökülmesidir. Erkeklerdeki dökülmelerin yüzde 95’ini bu tip oluşturur. Kadınlarda ise hormonal faktörler ön plandadır. Adet kanamaları kadınlarda demir eksikliği yaratabilir. Demir eksikliği tedavi edilmelidir.
Saç dökülmesi nasıl tedavi edilir?
Saç dökülmesi yaşayan kişilerde öncelikle sebep tespit edilmelidir. Kan tetkikleri yapılır. Bu tetkiklerde demir, çinko, biyotin eksikliği vb. araştırılır. Ayrıca hormonları etkileyen bir durum veya başka bir hastalık olup olmadığına bakılır. Kullanılan ilaç kaynaklı bir dökülme olup olmadığının da araştırılması önemlidir. Dökülme şekline bakılarak erkek tipi bir saç dökülmesi mi ya da saçlı deride yaygın bir saç dökülmesi olup olmadığı belirlenir. Tedavi seçenekleri ise altta yatan nedene yönelik değişir.
Erkek tipi saç dökülmesinde deriye uygulanan minoksidil etken maddesini içeren solüsyonlar kan dolaşımını arttırarak etki eder. Ayrıca erkekler için finasterid etken maddesini içeren ilacın kullanımı mevcuttur.
Saç mezoterapisi ve PRP (platelet rich plazma) uygulanan diğer tedavi yöntemlerdir. Seanslar şeklinde uygulanılır. Otolog mikrogreft süspansiyonu (regenera) tedavisi tek seans uygulanan FDA onaylı bir tedavidir.
Saç dökülmesi nasıl önlenir?
- Öncelikle düzenli beslenmek gerekir.
- Saç geriye doğru sıkı toplanmamalı ve saç aşırı zorlanmamalı.
- Saç aşırı sıcak, güneş ve rüzgardan korunmalı.
- Yoğun kimyasal uygulamalardan kaçınmalı.
- Stresli bir hayat saç dökülmesinin başlıca nedenlerindendir. Stres kontrollünü sağlamak önemlidir.
Saç dökülmesine ne iyi gelir?
Saç dökülmesine karşı saç gelişiminde özellikle B12, D vitamini, folik asit, biyotin, çinko, demir, selenyum gibi vitamin ve minerallerin çok önemli rolleri vardır. Bu vitamin ve minerallerden zengin beslenmek ve kullanılan saç ürünlerinde de bunlara dikkat etmek önemli.
