Romatizmadan korunmak mümkün mü?
Hissettiğiniz ağrının hiç eklemlerinizle ilgili olabileceğini düşündünüz mü? Genellikle yorgunluğa bağladığınız ağrılarınızın sebebi ciddi bir rahatsızlıktan kaynaklanabilir. Bunun için bir uzmana danışmakta fayda var. Bu tür rahatsızlıkların altında yatan sebeplerden biri de romatizmadır. Romatizma; eklem, bağ dokusu, kemik veya kasları etkileyen ağrı, şişlik, şekil bozukluğu ve hareket kısıtlığına neden olan sağlık sorunudur. Aslında romatizma; eklem, bağ dokusu ve kasların dışında, birçok organ ve sistemi tutabilen hastalıkları da bünyesinde taşır. Romatizmayla ilgili merak edilen sorular ve cevapları şöyle…
Romatizmanın kadın ve erkeklerde görülme oranları nedir?
Romatizmal rahatsızlıklar genellikle kadınlarda daha fazla görülür. Lupus ve Sjögren sendromu kadınlarda erkeklere göre 9 kat daha fazladır. Romatoid artrit kadınlarda 2,5- 3 kat daha fazladır. Ankilozan spondilit, gut gibi bazı hastalıklar ise erkeklerde daha fazladır.
Romatizma genetik mi?
Romatizmal hastalıkların çoğunda aile hikayesi önemlidir. Osteoartritte (iltihabi olmayan romatizmal rahatsızlık) özellikle el osteoartritinde ailesel yatkınlık söz konusudur. Romatoid artrit (iltihaplı romatizma), lupus gibi otoimmün rahatsızlıklarında, az da olsa ailesel yatkınlık önemlidir. Ankilozan spondilitli kişilerin beşte birinde, birinci derece akrabalarında da benzer rahatsızlık vardır. Sedefe bağlı eklem tutulumunda ise bu oran üçte birdir. Hatta ikinci derece akrabalarda da sedef bulunabilir.
Fazla kilo romatizma nedeni mi?
Fazla kilo, eklem üzerine binen yükü artırarak özellikle dizde ve belde osteoartrit gelişme riskini artırır.
Stresin romatizmaya etkisi var mı?
Stres, birçok romatizmal rahatsızlığın ortaya çıkışını kolaylaştırır. Örneğin fibromiyalji adlı iltihabi olmayan, halk arasında yumuşak doku romatizması denen rahatsızlıkta; kişide yoğun stres ve buna bağlı ankisiyete ve depresyon görülebilir. Otoimmun romatizmal rahatsızlıklarda ise genetik olarak yatkın kişide, stres; bağışıklık sistemini etkiler ve hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Romatizmal hastalıkların çoğunluğu kronik olduğundan; hastalığın kendisi de kişide stres yaratır ve tedavi uyumunu etkiler. Bu nedenle kişiler için çoğunlukla psikolojik destek de gerekir.
Nedeni vitamin eksikliği mi?
D vitamini eksikliği ve buna bağlı osteoporoz gelişmesi dışında; vitamin eksikliği romatizmaya neden olmaz. Ancak romatizma olan kişilerde steroid kullanımına bağlı osteoporozdan korumak amacıyla mutlaka kalsiyum ve D vitamini takviyesi yapmak gerekir. Metotreksat kullanan kişilerde folik asit eksikliği gelişeceğinden mutlaka desteklenmelidir. Bazı kişilerde pernisyöz anemi denilen B12 eksikliği eşlik edebilir. Bu durumda uygun tedavi uygulanmalıdır. Balık yağı; Omega-3 yağ asitlerinden zengin beslenmek, lupus olan kişiler için faydalıdır. Bu bağlamda bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla satılan bitkisel bazı ürünler, otoimmün rahatsızlıkların alevlenmesine neden olduğundan kullanılmamalı.
Egzersiz faydalı mı?
Birçok romatizmal hastalığın nedeni bilinmediğinden, korunma sağlamak da pek kolay değildir. Ancak iltihabi olmayan romatizma osteoartrit için fazla kilo almamak, bacak, boyun, sırt ve bel kaslarınızı güçlendirmek ve eklemin hareket açıklığını korumak için; bisiklete binme, pilates benzeri germe egzersizleri, yüzme ve düz yürüyüşler yapabilirsiniz. Osteoporozdan korunmak için; kalsiyumdan zengin beslenme ve gerekirse D vitamini ve kalsiyum takviyesi, düz yürüyüş gibi egzersizler yapabilirsiniz. Sigara, romatizmanın gelişmesini de kolaylaştırır. Bu yüzden içiyorsanız sigarayla vedalaşın. Gut hastalığından korunmak için uygun diyet, fazla kiloların verilmesi, tansiyon ve kan şekerinin düzenlenmesi önemlidir.
