Robotik cerrahi ile endoskopik cerrahi farkı
Robotik cerrahi tıbbın çeşitli alanlarında kullanıldıktan sonra robotik kalp cerrahisi ile ilgili ilk klinik sonuçlar 1990’lı yıllarda alındı ve kullanımı 2000’li yıllardan sonra hızla arttı.
- Robotik cerrahi endoskopik cerrahiye benzetilse de endoskopik cerrahiden temel farkı, cerrahın bir monitörden izleyerek robotun kollarını uzaktan kumanda ederek çalıştırmasıdır.
- Kalp ameliyatlarında robotik cerrahi yöntemi şu olanakları sağlıyor:
- Üç boyutlu ve operasyon alanını büyütebilen kameralar sayesinde kanama alanları gibi gözlenmesi zor bölgeler görülebilir ve büyük kan kaybı yaşanmaz.
- Operasyon 8 milimetrelik 3- 4 delikten yapıldığı için kişiler açık operasyona oranla daha az ağrı hissedebilir ve ciltteki izi küçük olur.
- Küçük ameliyat kesisi ve az kan kaybı kişilerin 1-2 hafta içinde taburcu olmasına mümkün kılar ve normal fiziksel aktivitelere dönüş kolaylaşır.
- Göğüs kemiğinin kesilmesine gerek olmadığı için göğüs kemiğinin oynaması ya da enfeksiyon kapması gibi riskleri düşüktür.
Robotik cerrahi hangi alanlarda kullanılıyor?
Robotik cerrahi kadın hastalıkları, üroloji, kulak burun boğaz gibi birçok tıp branşında kullanılıyor. Operasyonlar şöyle gerçekleşiyor:
- İşlem genel anestezi ile gerçekleşir.
- Robotu kullanmak için ameliyathanede uzman olan bir cerrah ve bir asistan bulunması gerekir.
- Cihazın kollarına gerekli cerrahi aletler takılır. Cerrah ise "konsol" adı verilen ve yine ameliyathanede bulunan kumanda merkezinin başında oturur. Bir ya da birkaç delikten vücuda giren cerrahi aletleri kumanda eder.
Laparoskopi ile robotik cerrahi aynı şey değil
Robotik cerrahi, laparoskopik (kapalı yöntem) cerrahide karşılaşılan bazı teknik zorlukların önüne geçebilir. Laparoskopide organlar arasındaki boşlukların içerisine deliklerden borular sokularak girilir, şişirilen bu boşlukların içerisine itilen aletler ve kamera eşliğinde 2 boyutlu görüntü elde edilir. Organa doğrudan temas edilmez, kesi yerleri çok küçük olur, kişi daha az kan kaybeder, çabuk iyileşir ve ameliyat izi kalmaz. Robotik cerrahide görüntü üç boyutlu ve yüksek çözünürlüklü olarak elde edilir. İçeri itilen aletler 540 derece dönebilir. Özellikle üroloji ve bağırsak cerrahisinde organların daha aşağıda ve derinde olması nedeniyle robotik cerrahi önem kazanır. Robotik cerrahi ile hata riskinin minimuma inmesi hedeflenir.
Daha önce ameliyat geçirenlerde kullanılmaz
Tiroit ameliyatlarında, boyunda kalacak izden rahatsız olanlar için robotik cerrahi ile koltuk altından ameliyat mümkündür. Robotik cerrahide koltuk altında bir kesi açılıp cilt altından tünel oluşturulur. Robotun kolları buradan içeri sokularak çalışma alanı oluşturulur. Bu yöntem tiroit kanseri ve boyun lenf kusurlarında bir kulaktan diğerine uygulanan kesilerin önüne geçer. Fakat robotik cerrahi çok büyük guatrlarda, daha önce ameliyat geçirmiş kişilerde, çok ileri kanserlerde ve vücut kitle indeksi 30’un üstüne olan kişilere uygulanamaz. Ameliyatta adale kesilmediği ve gerilmediği için ağrı olmaz, kişi ertesi gün evine gidebilecek durumda olur.
Jinekolojik kanser vakaları için elverişli
Robotik cerrahi özellikle kanserliler için tercih edilen bir cerrahi yöntemidir. Önceleri 20-25 cm’lik kesilerle yapılan ameliyatların birkaç delikten yapılmasına olanak sağlar. Taburcu olma süresini kısaltır ve kişiyi bir hafta içinde günlük yaşama döndürebilir. Robotik cerrahi, özellikle tedavide zamanın çok önemli olduğu kanser hastalığı için önemlidir. Çünkü cerrahi müdahaleden sonra, kemoterapi ve radyoterapi alabilmek için ameliyat kesisinin iyileşme süresini azaltabilir.
Yumurtalık kisti ameliyatı
Yumurtalık kistleri ameliyatları genellikle 3 veya 4 delikten laparoskopik olarak yapılır. Ancak bu ameliyatlar son dönemde sadece göbek deliği kullanılarak, tek delikten de yapılabiliyor. Standart laparoskopik cerrahi ile dar bir alanda aletleri kullanarak ameliyatı yapmak zor olduğu için, yani sağdaki aleti sol el ile soldaki aleti sağ el ile kullanmak gerektiği ve adapte olması zaman aldığı için son yıllarda robotik teknolojiden faydalanılıyor. Robotik cerrahinin bilgisayar programı teknik zorlukları hafifletebiliyor.
Ameliyatı robot mu yapıyor?
Robotik cerrahi yönteminde yapılan işlem, ‘robot yardımlı laparoskopi ameliyatı’ olarak tanımlanıyor. ‘Açık ameliyat’ ve ‘laparoskopik ameliyat’ tanımlarının yanında yeni geliştirilmiş üçüncü bir ameliyat yöntemi olarak benimseniyor. Genel kanının aksine ameliyatı robot yapmıyor; robotu kullanma konusunda uzman bir kadro gerçekleştiriyor.
Bugün robotik cerrahi sistemiyle başta üroloji, kardiyovasküler cerrahi, genel cerrahi, jinekoloji ve KBB olmak üzere farklı cerrahi dallarında pek çok operasyon yapılabiliyor.
Robotik cerrahi yöntemi, miyom ameliyatlarında da kullanılır. Bu operasyonlarda miyom çıkartılırken rahim duvarında geniş boşluklar meydana gelir ve bu boşlukların ve rahim duvarının kişinin gelecekteki hamileliğini etkilememesi için çok iyi kapatılması gerekir. Robotik cerrahi 3 boyutlu görüntü ve robot kollarının el bilek hareketlerini yapabilmesi nedeni ile aynı açık ameliyatta olduğu gibi dikiş atabilir. Özellikle büyük miyomlarda kapatılması gereken alan daha büyüktür.
