Rahim ağzı kanseri nedir?
Kadınlarda yaygın olarak görülen rahim ağzı kanserinde erken teşhisin önemi büyük. Dünyada kadınlarda en sık görülen 3’üncü kanser olan rahim ağzı kanseri, gelişmekte olan ülkelerdeki kansere bağlı ölümlerin başlıca sebeplerinden biri. Rahim ağzı kanseri, rahim ağzı dokusundaki hücrelerin kontrol dışı, aşırı büyümesi olarak tanımlanır.
Rahim ağzı kanseri türleri
Rahim ağzı kanserinin en sık görülen iki türü; rahim ağzı dokusunun alt kısmında gelişen skuamoz hücreli serviks kanseri (en sık görülen) ve üst kısmında gelişen adenokarsinomdur.
Rahim ağzı kanseri belirtileri
En sık karşılaşılan ve en sık görülen belirti anormal kanamalardır. Anormal kanama özellikle cinsel birliktelik sonrası, her iki adet dönemi arası ve menopoz dönemi sonrası kanama şeklindedir. Kanama dışında sulu, kötü kokulu ve aşırı miktarda vajinal akıntı, jinekolojik muayene sonrası kanama, idrar yaparken zorlanma, bağırsak hareketlerinde değişiklik, kabızlığa yatkınlık ve alt karın bölgesinde ağrı gibi belirtiler görülür.
Smear testinde CIN’lere dikkat!
Yukarıda bahsedilen fiziksel belirtiler dışında rahim ağzı kanserinin en sık belirtisi smear testindeki anormal test sonuçlarıdır. Kansere dönüşmeden, kanserin öncüsü olarak nitelendirilen belirtiler verebilir. Bunlar CIN 1-2 ve 3 olarak adlandırılan lezyonlardır. Smear testi ile teşhis edilebilen bu lezyonların numaralandırmaları rahim ağzı dokusundaki hücrelerdeki değişikliklerin derecesine göre (basitten komplekse) yapılır. Lezyonlar hücre tipindeki anormalliklere göre ikiye ayrılır. Skuamoz hücrelerde meydana gelen değişiklikler derecesine göre basitten komplekse doğru ASCUS, LSIL (CIN 1), HSIL (CIN 2-3) olarak adlandırılır. Glanduler hücrelerde meydana gelen değişiklikler ise AGC ve AIS şeklinde adlandırılır.
Rahim ağzı kanseri evreleri
Rahim ağzı kanseri 4 evredir. Evre 1’de lezyonlar rahim ağzı dokusunda sınırlıdır. Evre 2’de rahim ağzı dokusu dışında rahim tutulumu da mevcuttur. Evre 3’te ise rahim ağzı ve rahim tutulumu dışında vajen alt kısımları, üreter ve pelvik bölge tutulumları görülür. Evre 4’te tümör mesane, rektum ve diğer karın içi organlara yayılım gösterir.
Rahim ağzı kanserinin nedenleri
En sık görülen risk faktörü HPV virüsüdür ancak her zaman tek başına kansere neden olmaz. Diğer faktörlerle HPV virüsü riski artırır. Rahim ağzı kanseri öncü lezyonları, sigara kullanımı, immün sistemde zayıflama, 5 yıldan fazla süre ile doğum kontrol ilacı kullanma, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, erken yaşta başlayan cinsel birliktelik ve fazla sayıda doğum öyküsü diğer risk faktörleridir.
Hangi HPV virüsleri rahim ağzı kanserine neden olur?
Günümüzde 120’den fazla tanımlanmış HPV virüsü mevcut olup bunlardan en az 15 tanesi rahim ağzı kanseri için yüksek riskli olarak kabul edilir. HPV tip 16 ve 18 kanser yapma riski, en yüksek görülen 2 türdür ve Türkiye’de yaygındır.
HPV virüsü erkeklerde de görülebilir
HPV virüsü kadınlarda olduğu gibi erkeklerde de görülür. Erkeklerde sıklıkla genital siğillere neden olur. Bunun dışında erkeklerde genital kanser görülme riskini artırır. HPV virüsü erkeklerde anal bölge, penis bölgesi, ağız içerisinde ise dil, boğaz ve tonsil kanserlerine neden olur.
Rahim ağzı kanseri aşısı
HPV’ye karşı aşılama çok ciddi oranda HPV’ye bağlı gelişen lezyon ve kanserlerin sıklığını azaltır. En son geliştirilmiş olan aşı, 9 yaşından 45 yaşına kadar hem kadın hem de erkeklere uygulanabilir. 15 yaşından küçüklerde 2 doz 15 yaşından büyüklerde ise 3 doz şeklinde uygulanır. HPV’ye bağlı gelişen siğillerde lezyonun durumuna göre elektrokoterizasyon ve kriyoterapi adı verilen yöntemler kullanılır. HPV’ye bağlı gelişen rahim ağzı kanseri öncüsü lezyonlarının tedavisi ise lezyonun derecesine göre izlem veya cerrahi olarak lezyonun bulunduğu kısmın LEEP-konizasyon adı verilen işlemlerle tedavi edilmesidir.
Rahim ağzı kanseri nasıl tedavi edilir?
Hastalığın evresi, kişinin yaşı, genel durumu, ilerleyen dönemlerde çocuk sahibi olmak isteyip istemediği gibi faktörler göz önünde bulundurularak uygun tedavi kararı verilir. Tedavi cerrahi ve diğer yöntemler olarak ikiye ayrılır. Cerrahi yöntemde rahim ağzı, rahim, rahim ağzı yan kısmındaki dokular ve lenf bezleri alınır. Hastalığın derecesine göre mevcut cerrahi tedaviye ek olarak diğer organlara da cerrahi girişimler uygulanabilir. Cerrahi dışında ise kemoterapi, radyasyon terapisi, kemoradyasyon, hedefe yönelik ilaç tedavisi ve immünoterapi uygulanabilir.
Rahim ağzı kanseri tekrarlar mı?
Nükslerin yaklaşık olarak yüzde 80’i ilk tanıdan sonraki ilk 2 yıl içerişinde meydana gelir. Bu nedenle rahim ağzı kanseri tanısı konulup tedavi edilen kişilerin, özellikle ilk beş yıl süresince düzenli bir şekilde takip ve muayene edilmesi oldukça önemlidir.
