Radyoterapi, kanserli hücreleri öldürüyor ya da uyutuyor
Radyasyon onkolojisi, kanser hastalarının tedavisinde iyonizan radyasyon kullanılarak yapılan bir tedavi yöntemidir. Multidisipliner tedavinin bir parçası olup hastanın destek ve bakım tedavilerini de kapsar. Bazı tümörlerin (prostat, baş-boyun, rahim ağzı gibi) tedavisinde radyoterapi küratif tedavidir. Ameliyatla tedavi edilen hastalarda tekrarlamayı önlemek amacıyla cerrahi öncesi veya sonrası yardımcı olarak verilebilir.
Hastalığı yayılmış kanserli hastalarda da ağrı, nefes darlığı, kırık riski gibi şikayetlerin giderilmesi için uygulanabilir. Bazen de kemoterapi ilaçlarının ulaşamayacağı beyin bölgesine koruyucu amaçla radyoterapi yapılmaktadır.
Radyoterapi ne kadar sürer, kaç seans uygulanır?
Hastanın tümör cinsine ve evresine göre değişen sürelerde radyoterapi uygulanır. Seans sayıları 1-40 arasında değişir. Hastaya en uygun seans süresine tedaviyi yapan radyasyon onkoloğu karar verir. Stereotaksik radyoterapi (nokta atışı) 1-5 seans, brakiterapi (içerden ışınlama) 1-5 seans, eksternal radyoterapi ise 2-40 seans arasında değişmektedir.
Radyoterapide uygulanan ışınlar iyonizan radyasyon olup uygulandığı sırada vücudu etkiler, hastanın çevresine zararı yoktur. Sadece vücut içine brakiterapi kaynakları uygulandığında hekim uyarırsa temas bir süre kısıtlanabilir.
Radyasyonun kanserli hücreler üzerindeki etkisi
İyonizan radyasyon tümör hücrelerini doğrudan DNA hasarı veya oluşturduğu kimyasallar ile yok etmektedir. Biyolojik bir tedavi olup iyi kanlanan kanserli dokuya daha fazla etki yapmaktadır. Bazen de kanser hücresi ölmeyip uyku haline geçmekte ve çoğalma kabiliyetini yitirmektedir.
Radyoterapinin yan etkileri var mıdır?
Kanser tedavisi sırasında hastalığın kendisi gibi uygulanan tedaviler de yakınmalara neden olmaktadır. Radyoterapi yan etkileri erken ve geç olmak üzere ikiye ayrılır. Erken yan etkiler tedavi sırasında, geç etkiler ise tedavi bittikten 3-6 ay sonra ortaya çıkmaktadır. Tedavi sırasında oluşan şikayetler radyoterapi uygulanan bölgeye göre değişir. Cilt değişiklikleri, saç dökülmesi, halsizlik, diare, yutma güçlüğü, idrar yapmada yanma gibi etkiler olabilir. Bu şikayetler radyoterapi uygulanan organlarda ortaya çıkar, uzak organları etkilemez.
Modern cihazların tedaviye katkısı
Radyoterapi uygulaması cihazla yapılmaktadır; modern cihazların özellikle görüntüleme kabiliyeti ve hızlı tedavi uygulama özellikleri hastaları yan etkilerden korumak ve tümörü tam yakalamak açısından üstünlük yaratabilmektedir. Fakat radyasyon onkoloğu tedaviyi planlayan ve en uygun tedaviyi seçen kişi olduğundan tedavi başarısındaki en etkin rol hekim ile birlikte radyoterapi teknikeri ve sağlık fiziği uzmanından oluşan ekip arkadaşlarına düşer. Radyoterapide tecrübeli bir ekip ve cihaz donanımı yanında ulaşım açısından kolay olması da önemlidir. Tedavi bir ekip işi olduğundan bakım ve destek tedavilerinin de yapılabildiği donanımlı merkezleri tercih etmek daha güvenilir olur.
