Probiyotiklerin Sindirim Sağlığı Üzerindeki Faydaları

Probiyotik Nedir ve Nasıl Çalışır?

Probiyotik, vücuttaki normal mikroflorayı korumakla ve iyileştirmekle görevli canlı mikroorganizmaları içeren yiyecekler veya takviyelerdir. Hastalık ya da alınan bir tedavi gibi nedenlerle bozulan bağırsak florasını düzenlemeye ve dengeyi yeniden sağlamaya yardımcı olan probiyotiklerin pek çok rahatsızlık üzerinde de etkili olabileceği düşünülür.

Probiyotiklerin tedavi edebileceği veya tedavisinde etkili rol oynayabileceği bazı rahatsızlıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Antibiyotik kullanımından kaynaklı ishal,
• İnflamatuvar bağırsak sendromu (IBH),
• Bakterilerin, parazitlerin veya virüslerin neden olabileceği bulaşıcı ishal,
• Huzursuz bağırsak sendromu,
• İdrar yolu enfeksiyonları ve vajinal hastalıklar,
• Egzama ve diğer cilt rahatsızlıkları.

Probiyotikler ayrıca ağız sağlığını korumak için ya da alerjilere ve soğuk algınlığına karşı önlem olarak da kullanılabilir. 

Probiyotiklerin farklı türleri bulunur. Bu türlerin etkileri de birbirinden farklı olabilir. Probiyotiklerin temel görevleri arasında vücutta istenen etkiye uygun maddeler üretmek, vücudun bağışıklık tepkisini etkilemek, vücuttaki sağlıklı mikroorganizmaları korumak ve zarar gören mikroorganizmaları yeniden sağlıklı duruma getirmek yer alır.

Probiyotik çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

• Lactobacillus: En yaygın probiyotik çeşitlerinden biri olan lactobacillus genel olarak yoğurtta ve diğer fermente gıdalarda bulunur. Lactobacillus laktozu sindirmekte zorlanan bireyler tarafından kullanılabilir. Bu probiyotik çeşidinin farklı suşları da ishalin önlenmesine yardımcı olabilir. Bu bakterilerin ürettiği laktik asitin kötü bakteri popülasyonunu kontrol etmenin yanı sıra kas yakıtı görevi gördüğü ve vücuttaki mineral emilimini artırdığı da bilinir. Lactobacillus bakterileri ince bağırsak, ağız ve vajinada doğal olarak bulunur. 
• Bifidobakteriler: Besinlerde ve takviyelerde kullanılan bifidobakteriler genel olarak süt ürünlerinde bulunur. Bifidobakterilerin bağışıklık sistemine destek olmak, laktozun sindirim sürecinde vücuda yararlı besinlere dönüşmesini sağlamak ve bağırsaktaki zararlı bakterilerin daha fazla büyümesini engellemek gibi birtakım görevleri vardır. Bunların yanı sıra bifidobakterilerin irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve bazı rahatsızlıklar üzerinde etkili rol oynadığı, bu hastalıklarda görülen semptomları hafifletmeye yardımcı olduğu da gözlenmiştir.
• Saccharomyces Boulardii: Probiyotiklerde bulunan bir maya olarak bilinen saccharomyces boulardii, ishal ve sindirim sorunları üzerinde etkilidir.

Probiyotikler ve Prebiyotikler Arasındaki Fark Nedir?

Prebiyotikler, bağırsaklarda bulunan yararlı bakteriler için bir besin kaynağı olarak bilinir. Sindirim sisteminde parçalanamayan prebiyotiklerin sindirim aşamasını atlayarak kolona ulaşması gerekir. Burada prebiyotikler mikroorganizmalar tarafından metabolize ve fermente edilir. Böylece mikroorganizmalar hayatta kalmaya devam eder. Bağırsak sağlığı için faydalı olan bu fermentasyon süreci sonucunda kısa zincirli yağ asitleri de oluşur. 

Hem probiyotikler hem prebiyotikler bağırsak florasını korumakla görevlidir. Probiyotikler bazı besinlerde ve takviyelerde bulunan canlı bakterilerdir. Prebiyotiklerse yüksek lifli gıdalardır ve probiyotikler için bir besin görevi görür. Böylece prebiyotikler, probiyotiklerin etkili bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. 

Prebiyotiklerin pek çok faydası bulunur. Bu faydalardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Bağışıklık sisteminin daha sağlıklı şekilde çalışmasına yardımcı olabilir. 
• Bağırsak ve beyin arasındaki iletişimi sağlayan nörotransmitterlerin üretimini sağlayabilir.
• İştah artışı ve iştahsızlık üzerinde rol oynayan hormonların üretilmesine yardımcı olabilir. 
• Vücudun iltihabı önlemesini sağlayabilir. 
• Kalsiyum ve fosfor emilimine yardımcı olup kemik yoğunluğunu artırabilir. 
• Bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olabilir. 
• İyi bakteri üretimini artırırken kötü bakterilerin azalmasını sağlayabilir. 

Bağırsak dostu besinler olarak bilinen prebiyotik besinler şu şekilde sıralanabilir:

• Soğan,
• Kuşkonmaz,
• Pırasa,
• Karahindiba yeşillikleri,
• Muz,
• Yer elması,
• Yulaf,
• Sarımsak,
• Meyveler,
• Baklagiller,
• Fasulye,
• Bezelye.

Probiyotiklerin Sindirim Sağlığı Üzerindeki Başlıca Faydaları

Sindirim sistemi üzerinde etkili rol oynadığı bilinen probiyotikler, sindirim sistemi rahatsızlıklarının semptomlarını hafifleten bir etkiye sahiptir. Bazı probiyotik türleri kabızlık ve ishal gibi sağlık sorunlarının önlenmesine, bağırsak sağlığının iyileşmesine yardımcı olabilir. Çeşitli bakteri türlerinin dengeli bir karışımına sahip olan sağlıklı bir bağırsak, bağışıklık sistemini de destekler.

Probiyotikler, vücuda alınan laktozun hidrolize edilmesine yardımcı olur. Süt ve süt ürünleri tüketiminden sonra kullanılan probiyotiklerin, laktoz intoleransının neden olabileceği semptomların azalmasında etkili rol oynadığı bilinir. 

Probiyotikler, huzursuz bağırsak sendromu üzerinde de etkilidir. Huzursuz bağırsak sendromu, mideyi ve bağırsakları etkileyen yaygın bir rahatsızlıktır. Şişkinlik, gaz, kramp, karın ağrısı, ishal ve kabızlık gibi semptomlara neden olan bu rahatsızlık genellikle ömür boyu sürer. Bireyin günlük yaşamını olumsuz etkileyen bir rahatsızlık olduğundan semptomların kontrol altına alınması gerekir. Huzursuz bağırsak sendromunun nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Hastalığın kesin bir tedavisi de yoktur. Ancak hastalığın tedavisinde başvurulan bazı yöntemler genellikle hastalık semptomlarının hafifletilmesini amaçlar. Yapılan bir araştırmada bağırsak mikroorganizmalarının huzursuz bağırsak sendromu üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Bağırsak mikrobiyatasının düzenlenmesinde probiyotiklerin kullanımının etkili bir tedavi yöntemi olduğu da bilinir. Probiyotik kullanımının bağırsak florasını iyileştirebildiği ve patojenik bakterilerin kolonizasyonunu sınırlayabildiği görülmüştür.

Probiyotiklerin Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Rolü

Bağışıklık sistemi, vücudun sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi ve hastalıklara karşı korunabilmesi açısından oldukça önemlidir. Bağırsak mikroflorası da bağışıklığın güçlü olmasında büyük bir rol oynar. Yapılan araştırmalar probiyotiklerin de bu konuda önemli bir rol oynadığını göstermektedir.

Probiyotikler özellikle bağışıklık sistemini enfeksiyonlara karşı korumada etkilidir. Bazı bakteri türlerininse bağışıklık sistemi üzerinde daha etkili olduğu da düşünülür.

 Probiyotiklerin bağışıklık sistemini nasıl desteklediği şu şekilde açıklanabilir:

• Probiyotik kullanımı iltihabı azaltır.
• Zararlı bakterilerin büyümesini önlemeye yardımcı olur.
• Zararlı bakterilerin bağırsaklarda tutunmasına engeller ve bu bakterileri yok eder.
• Bağırsak bariyerlerini güçlendirmeye destek olur. 

Probiyotiklerin Bağışıklık Sistemi Üzerindeki Rolü

Bağışıklık sistemi, vücudun sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi ve hastalıklara karşı korunabilmesi açısından oldukça önemlidir. Bağırsak mikroflorası da bağışıklığın güçlü olmasında büyük bir rol oynar. Yapılan araştırmalar probiyotiklerin de bu konuda önemli bir rol oynadığını göstermektedir.

Probiyotikler özellikle bağışıklık sistemini enfeksiyonlara karşı korumada etkilidir. Bazı bakteri türlerininse bağışıklık sistemi üzerinde daha etkili olduğu da düşünülür.

 Probiyotiklerin bağışıklık sistemini nasıl desteklediği şu şekilde açıklanabilir:

• Probiyotik kullanımı iltihabı azaltır.
• Zararlı bakterilerin büyümesini önlemeye yardımcı olur.
• Zararlı bakterilerin bağırsaklarda tutunmasına engeller ve bu bakterileri yok eder.
• Bağırsak bariyerlerini güçlendirmeye destek olur. 

Probiyotik İçeren Besinler Nelerdir?

Probiyotik İçeren Besinler Nelerdir?

Probiyotik beslenme kapsamında tüketilebilecek besinlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Yoğurt,
• Ekşi mayalı ekmek,
• Kefir,
• Keçi sütü,
• Fermente yumuşak peynirler (Gouda peyniri, süzme peynir, mozzarella vb.),
• Kimçi,
• Kombu çayı (Fermente edilmiş siyah ya da yeşil çay),
• Lahana turşusu ve ekşi turşular,
• Natto (Fermente edilmiş bir soya fasulyesi ürünü),
• Ayran.

Probiyotik Takviyeleri Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Probiyotik kullanımında alınan takviyenin üzerindeki etiket incelenerek uygun dozaj ve kullanım talimatları öğrenilmelidir. Probiyotiklerin kullanım süresi bireyin sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Sağlıklı bakterileri yeniden kolonize etmeyi amaçlayan probiyotikler, iki haftadan iki aya kadar her gün kullanılabilir.

Probiyotik kullanımı öncesi bir doktora danışmak önemlidir. Böylece probiyotik takviyelerinin birey için doğru olup olmadığı konusunda etkili bir karar verilebilir. Pek çok bireyin kullanımına uygun olan probiyotik takviyeleri genellikle ciddi yan etkilere yol açmaz. 

Antibiyotik kullanımından veya bağırsak mikrobiyomun dengesini bozan bir sağlık probleminden sonra probiyotik gıdalar tercih edilebilir veya takviyeler alınabilir. Probiyotikler daha önce enfeksiyon geçirmiş bireylerde enfeksiyonları önlemek amacıyla da önerilebilir. Probiyotiklerin kullanımı için belirlenmiş bir dozaj yoktur. Bu nedenle dozajı belirlemek için bir doktordan tavsiye alınabilir. 

Probiyotikler ve Prebiyotikler Arasındaki Fark Nedir?

Prebiyotikler, bağırsaklarda bulunan yararlı bakteriler için bir besin kaynağı olarak bilinir. Sindirim sisteminde parçalanamayan prebiyotiklerin sindirim aşamasını atlayarak kolona ulaşması gerekir. Burada prebiyotikler mikroorganizmalar tarafından metabolize ve fermente edilir. Böylece mikroorganizmalar hayatta kalmaya devam eder. Bağırsak sağlığı için faydalı olan bu fermentasyon süreci sonucunda kısa zincirli yağ asitleri de oluşur. 

Hem probiyotikler hem prebiyotikler bağırsak florasını korumakla görevlidir. Probiyotikler bazı besinlerde ve takviyelerde bulunan canlı bakterilerdir. Prebiyotiklerse yüksek lifli gıdalardır ve probiyotikler için bir besin görevi görür. Böylece prebiyotikler, probiyotiklerin etkili bir şekilde çalışmasına yardımcı olur. 

Prebiyotiklerin pek çok faydası bulunur. Bu faydalardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Bağışıklık sisteminin daha sağlıklı şekilde çalışmasına yardımcı olabilir. 
• Bağırsak ve beyin arasındaki iletişimi sağlayan nörotransmitterlerin üretimini sağlayabilir.
• İştah artışı ve iştahsızlık üzerinde rol oynayan hormonların üretilmesine yardımcı olabilir. 
• Vücudun iltihabı önlemesini sağlayabilir. 
• Kalsiyum ve fosfor emilimine yardımcı olup kemik yoğunluğunu artırabilir. 
• Bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olabilir. 
• İyi bakteri üretimini artırırken kötü bakterilerin azalmasını sağlayabilir. 

Bağırsak dostu besinler olarak bilinen prebiyotik besinler şu şekilde sıralanabilir:

• Soğan,
• Kuşkonmaz,
• Pırasa,
• Karahindiba yeşillikleri,
• Muz,
• Yer elması,
• Yulaf,
• Sarımsak,
• Meyveler,
• Baklagiller,
• Fasulye,
• Bezelye.

Probiyotiklerin Yan Etkileri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Probiyotik kullanımı sağlıklı bireyler için güvenli kabul edilir. Ancak zayıf bir bağışıklık sistemine sahip bireylerde düşük oranda olsa bile yan etki görülme ihtimali bulunur. Probiyotiklerin bazı olası yan etkileri erken doğan bebeklerde, ciddi bir rahatsızlığa sahip olan bireylerde ve bağışık sistemini baskılayan bazı ilaçları kullananlarda görülebilir.

Probiyotiklerin neden olabileceği bazı yan etkiler şu şekilde sıralanabilir:

• Probiyotiklerde bulunan bakterilerin ve mayaların kan dolaşımına dâhil olması bazı duyarlı bireylerde enfeksiyon kapma riskini artırabilir. Risk grubunda yakın zamanda ameliyat geçirenler, uzun süre hastanede tedavi görenler ve bağışıklık sistemi baskılanmış olan bireyler yer alır.
• Probiyotik takviyelerinin bazı suşları histamin seviyelerinin artmasına neden olabilir. 
• Probiyotik gıdalardaki aminler bazı bireylerde baş ağrılarına yol açabilir.
• Bazı bireylerde birtakım sindirim sorunları görülebilir. Genellikle probiyotikleri almaya başladıktan sonraki ilk birkaç gün mide bulantısı, ishal, şişkinlik ve gaz gibi semptomlar görülebilir.
• Bazı bireylerde alerjik reaksiyonlar da görülebilir. Alerjisi olan bireyler probiyotik kullamınında oldukça dikkatli davranmalıdır. Bu tarz bir durumla karşı karşıya kalındığındaysa probiyotik kullanımı hemen bırakılmalı ve mutlaka bir doktorla görüşülmelidir.

Probiyotik Kullanımına İlişkin Uzman Tavsiyeleri

Her probiyotik türü farklı işlevlere sahiptir. İshal ve kabızlık gibi semptomların azalmasına yardımcı olan probiyotikleri kullanmadan önce hangi probiyotik çeşidinin daha uygun olacağını öğrenmek için bir doktor görüşü almak faydalı olabilir. Hamilelerin, emziren annelerin ve kronik hastalığı bulunan bireylerin de probiyotik kullanımına başlamadan önce mutlaka bir doktora danışmaları tavsiye edilir.

Probiyotiklerin önerilen dozlarda ve düzenli olarak alınması iyi çalışıp çalışmadıklarının anlaşılması açısından önemlidir. Probiyotiklerin uzun süreli kullanımı konusunda yapılan bir araştırmada uzun süreli probiyotik kullanımının birtakım sağlık sorunlarına neden olabildiği görülmüştür. Ayrıca kardiyovasküler risk göstergelerinde artış görüldüğü de belirtilmiştir. Bu nedenle doktorlar probiyotik kullanımında dikkatli olunmasını, mümkünse probiyotik açısından zengin doğal gıdaların tercih edilmesini önerirler.

Sık Sorulan Sorular

Probiyotikler hangi sindirim sorunlarına iyi gelir?

• Probiyotiklerin iyi geldiği bazı sindirim sorunları şu şekilde sıralanabilir:
• Huzursuz bağırsak sendromu,
• İnflamatuar bağırsak sendromu,
• Kolik,
• Crohn hastalığı,
• Ülseratif kolit,
• Kabızlık,
• Laktoz intoleransı.

Probiyotik takviyeleri nasıl seçilmeli?

Probiyotik takviyeleri bireyin sağlık problemi dikkate alınarak seçilmelidir. Güvenilir markaları tercih etmek, ürünlerin açıklama kısmını incelemek, probiyotiklerin nasıl saklanması gerektiğini öğrenmek de önemlidir. Ayrıca probiyotik ürünler çok çeşitli probiyotik bakteri suşları içerir. Bu nedenle probiyotiklerde bulunan bakteri suşlarına da dikkat etmek gerekir. 

Probiyotiklerin etkileri ne kadar sürede görülür?

Bazı probiyotiklerin etkileri birkaç gün içinde görülebilir. Ancak kronik rahatsızlıklara sahip bireylerde bu etkilerin görülmesi birkaç ay da sürebilir.

Sinbiyotik nedir ve sinbiyotiklerin sağlık üzerindeki etkileri nelerdir?

Sinbiyotiklerin sindirim sistemi üzerinde birlikte rol alan prebiyotik ve probiyotiklerin bir karışımı olduğu bilinir. Sinibyotikler, probiyotiklerin ve prebiyotiklerin bağırsakta hayatta kalabilmesini sağlar. Böylece bağırsak bakterilerinin dengelenmesine yardımcı olur. Sinbiyotiklerin metabolizma ve bağışıklık sistemi üzerinde etkili olduğu da düşünülür.

Sinbiyotikler, inflamatuvar bağırsak hastalığı üzerinde de etkilidir. Bağırsak iltihabını azaltan sinbiyotikler, inflamatuvar bağırsak hastalığında görülen semptomları hafifletebilir. Sinbiyotikler ayrıca seyahat ishalini önlemeye ve laktoz intoleransı semptomlarını azaltmaya da yardımcı olur.

Probiyotik ve antibiyotik kullanımı arasında nasıl bir ilişki vardır?

Probiyotiklerin antibiyotik kullanımından kaynaklı ishalin önlenmesinde etkili olduğu bilinir. Antibiyotik kullanımı bağırsaklarda yaşayan yararlı bakterilerin yok olmasına neden olabilir. Antibiyotik kullanımında mide krampı, ishal ve gaz gibi semptomlar da görülebilir. Bu belirtileri azaltmak amacıyla probiyotik kullanılabilir.