Prematüre bebek nedir?
Bir çocuk sahibi olacağınız haberini aldığınız andan itibaren dünya sizin için farklı dönebilir. Miniğiniz için elinizden gelen her şeyi yaparsınız. Ancak o dünyaya erken gelmek zorunda kalabilir. 1000 gramın altında bile doğabilen prematüre bebekler, henüz gelişimini tamamlamamış olur. Günümüzde her 10 bebekten biri prematüre olarak dünyaya geliyor. Son 10-15 yılda tıpta yaşanan gelişmeler sayesinde prematüre bebeklerin sağlıklı yaşam şansını da büyük ölçüde artırdı. 27-28’inci haftadan sonra ve 1 kilonun üzerinde doğan prematüre bebekler, yüzde 90’ı hayatta kalabiliyor.
1. Organ gelişimi için hangi haftalar kritik?
Bebekler 22-23 haftadan sonra yaşam sınırına girmiş olur. Ancak 26 haftaya kadar gri bölge olarak kabul edilir. Bu dönem organ fonksiyon özelliklerinin henüz daha belirgin olarak gelişmediği bir dönem. Bu haftalar atlatıldığında ve 28’inci haftaya girerek bebek 1000 grama ulaştığında bu risk nispeten azalmış kabul edilir. Buna ek olarak 32’nci hafta da akciğer gelişimi için dönüm noktasıdır. Bu haftada bebeğin vücudu akciğerin rahat gelişebilmesini sağlayan “surfaktan” isimli bir madde üretmeye başlar. Bu madde sayesinde bebeğin doğumundan sonra ortaya çıkabilecek solunum problemleri riski azaltılmış olur. Bu nedenlerden ötürü erken doğan bebeğin sağlığı için 23’üncü hafta, 28’inci hafta ve ardından 32’nci hafta kritik dönemler olarak kabul edilir.
2. Hangi prematüre bebekler daha şanslı?
Doğum haftası azaldıkça organ fonksiyonlarının tamamlanmamış olması nedeniyle prematüre bebeğin hayati riski artar. Ancak günümüzde anne karnındaki ve doğum sonrasındaki bakım şartlarının daha iyi olması sayesinde bebek kayıpları azalıyor. Erken doğan bebeklerin yaşam şansının her bebek için ayrı değerlendirilmesi gerekse de genel olarak 27-28’inci haftadan sonra ve 1 kilonun üzerinde doğan bebeklerin yüzde 90’ı hayatta kalabiliyor. Ülkemizdeki bebek kayıplarının oranı ise ortalama olarak yüzde 1 civarında.
3. Ne zaman kuvözden çıkar?
Erken doğan bebekler 35’inci haftada destek almadan kendi başlarına nefes alıp vermeye, ısılarını kuvöz dışındaki giysileriyle kendi başlarına koruyabilmeyi, emme, yutma, nefes alma koordinasyonunu sorunsuz yapabilmeye başlar. Bu nedenle erken doğan bebeklerin çoğu 35’inci haftaya kadar doktor izlemi altında kalır. Taburcu olduktan sonra da 1 ay daha koruyucu olmak gerekir.
4. Prematüre bebek yaşıtlarıyla aynı şekilde büyüyebilir mi?
Erken doğan bebekler doğum haftaları ve kilolarına göre farklı zamanlarda aydaşları ile aynı boy ve kiloya ulaşır. Bununla birlikte en geç 3 yaşına kadar kendi yaşıtları ile aynı fiziksel seviyeye ulaşabilirler. Daha kiloyla doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 10’u, bu sürede aynı kiloyu yakalayamaz. Bu bebeklerin endokrin gibi diğer bölümlerle entegre şekilde takip edilmesi gerekir. Erken doğan bebeklerin organ gelişimleriyle ilgili bir gelişme sorunu yoksa, yoğun bakım takip sürelerini nispeten kabul edilebilir sıkıntılarla atlattılarsa ve taburculuk sonrası hastane dışı erken dönem takibinde bir problem çıkmadıysa, normal doğan bebeklerle aynı koşullarda büyüyebilirler.
5. Prematüre bebek gelişimindeki sorunlar nelerdir?
Erken doğan bebekleri doğum haftaları ve anne karnındaki gelişimlerine göre bekleyen birçok sağlık sorunu var. Özellikle doğuma kadar hangi organ yeterince gelişmediyse o organda sıkıntı görülmesi muhtemel hale gelir. Bununla birlikte solunum sıkıntısı, kalp problemleri, beyin kanaması, böbrek ve bağırsak sorunları erken dönemde en sık görülen sağlık sorunları arasındadır. İleriki dönemlerde ise işitme ve görme sıkıntıları, nörolojik sorunlar ve fizyoterapi uygulanması gereken kas iskelet sistemi problemleri öne çıkabilir.
6. Annenin sütü prematüre bebek için yeterli mi?
Prematüre doğum yapan annelerin de sütleri, normal doğum yapan kadınlar kadar olabilir. Bununla birlikte bu anneler de doğum anına bebekleri gibi hazırlıksız yakalandıkları için ‘prematüre anne’ olarak kabul edilirler. Diğer anneler gibi bebeklerine doğumdan hemen sonra yanlarına alamadıkları için endişeye kapılabilirler. Bu durum sütlerinin azalmasına neden olabilir. Bu nedenle prematüre doğum yapan anneleri, psikolojik olarak desteklemek ve tıbbi bir engel olmadıkça tüm bebekleri anne sütüyle beslemek önemli.
