Polip Nedir?
Polipler, içi boşluklu organlarımızın yüzeylerini örten tabakada meydana gelen, çoğunlukla kabartı şeklinde olan anormal doku büyümeleridir. Sıklıkla küçük ebatlıdırlar ve iki farklı formda görülürler. Bunlardan biri mantara benzer. Diğeri ise daha düz bir formdadır ve çevresine göre hafif bir tümseği vardır.
Poliplerin büyük çoğunluğu iyi huyludur. Fakat oluşumlarının ardında anormal hücre büyümesi olduğu için tedavi edilmemeleri ya da alınmamaları halinde kötü huylu hale dönüşebilirler. Kansere dönüşmesi ihtimali; oluştukları yere, neden oluştuklarına ve ne kadar süredir var olduklarına bağlı olarak değişir.
Polipler, en yaygın olarak bağırsak ve rahim iç yüzeyinde görülmekle birlikte burun, kulak, boğaz, mide, safra kesesi, mesane gibi vücudun çok çeşitli organlarında da karşımıza çıkarlar.
Mide Polipleri: Midede oluşan polipler genellikle pek bir belirti vermedikleri için farklı bir mide sorunu için inceleme yapıldığında, işlem esnasında rastlantısal olarak tespit edilir. Bu poliplerin büyük kısmı kansere neden olmaz. Kimi çeşitlerinin varlığı, ilerleyen yıllarda kanser ihtimalinin olabileceğine işaret eder.
Bağırsak Polipleri: Bağırsak polipleri sık rastlanan polip çeşitlerinden biridir. 50 yaşın üstündeki her dört kişiden birinde bağırsak polipleri görülebilir. Bu nedenle bu yaş grubundaki kişilerin düzenli olarak bağırsak polipleri için tarama yaptırmaları önerilir. Kadınlara oranla erkeklerde daha fazla görülen bu poliplerin hiperplastik olarak adlandırılan türleri kansere dönüşmezken, adenomatoz olarak adlandırılan türleri büyümeleri halinde kansere dönüşebilir.
Safra Kesesi Polipleri: Safra kesesi poliplerinin çoğunluğu iyi huylu olup nadiren kansere dönüşürler. Safra kesesi polipinin sayısı ve boyutu arttıkça kansere dönüşme riski artmaktadır. Bu nedenle tespit edildikten sonra aralıklı olarak takip edilmeleri gerekir.
Endometriyal Polipler: Rahim iç yüzeyinde tespit edilen yuvarlak yapılı bu poliplerin ebadı 2 mm’den 40 mm’ye kadar değişebilir. Sıklıkla kötü huylu değildirler. Adet döngüsünün bozulmasına neden olabilirler. Rahimde bir veya birkaç polip aynı anda oluşabilir.
Nazal Polipler: Nazal bölgede gelişen poliplerin çoğunluğu kansere neden olmaz. Damla şeklinde bir formda olurlar. Oluşma nedenleri kronik inflamasyondur. Her yaşta ortaya çıkabilen bu polipler çocuklara göre yetişkin kişilerde daha fazla görülür. Tedavi sonrasında tekrar çıkma ihtimalleri bulunur.
Kulak Polipleri: Kulak polipleri yuvarlak yapılıdır. Orta kulak civarında ve kulak kanalında gelişirler. Kırmızıya yakın bir renkleri vardır ve kanamaya meyilli bir yapıları bulunur. Kanserli olanları da bulunur.
Polip Belirtileri Nelerdir?
Mide Polipleri: Mide iç yüzeyini örten dokudan kaynaklanan, çoğunlukla tomurcuk şeklinde olan bu polipler genellikle hiçbir belirti vermezler. Doktorunuzun sizi başka bir nedenle muayene ederken endoskopi ile incelemesi esnasında ortaya çıkarlar. Mide polipi ortaya çıktıktan sonra yüzeyinde kızarıklık ve ülserler gelişebilir. Böyle durumlarda karında hassasiyet, karın ağrısı, mide bulantısı, kansızlık, dışkıda kan bulaşı görülebilir. Mide polipleri büyük boyutlara ulaştıklarında nadiren de olsa ince bağırsağa geçişi tıkayıp kusmaya neden olabilirler.
Bağırsak Polipleri: Bağırsak iç yüzeyinde yavaş yavaş ortaya çıkan aşırı büyümelerdir. İnce bağırsakta da görülmekle birlikte sıklıkla kalın bağırsak ve rektumda izlenirler. Kolon ve rektum polipleri özellikle yaşın ilerlemesiyle daha fazla görülmekte olup kanser gelişiminde ciddi bir risk faktörü oluştururlar. Kalın bağırsak ve rektum yerleşimli polipi olan hastaların da çoğunluğunda herhangi bir şikayet yoktur. En sık ortaya çıkan yakınmaları dışkıda kan görülmesi ve makattan kanamadır. Kolon poliplerinden kaynaklanan uzun süreli kanama, demir eksikliği anemisine neden olabilir. Poliplerin diğer belirtileri karın ağrısı, ishal, kabızlık ve dışkı çapında azalmadır.
Safra Kesesi Polipleri: Safra kesesinin iç duvarını kaplayan tabakadan kaynaklanıp safra kesesi boşluğuna doğru uzanan yapılardır. Tipik olarak belirgin bir şikayete neden olmazlar ve genellikle başka nedenlerle yapılan görüntüleme çalışmalarında tespit edilirler.
Endometriyal Polipler: Rahim bölgesinde görülen bu polipler sıklıkla rahim iç yüzeyinde oluşurlar. Belirtileri arasında vajinal kanama, adet düzeninin bozulması ve infertilite yani kısırlık bulunur.
Nazal Polipler: Burunda veya sinüs civarında oluşurlar. Nazal polipler; koku alamama, burun ve baş ağrısı gibi soğuk algınlıklarında da görülen belirtiler gösterirler. Horlamaya da neden olabilirler.
Kulak Polipleri: Kulak poliplerine işitsel polipler adı da verilir. Genellikle kulak kanalında ortaya çıkarlar ve duymada güçlük, kulaktan kan gelmesi gibi belirtiler gösterirler.
Polip Nedenleri Nelerdir?
Poliplerin oluşma nedenlerinin tamamı net olarak bilinmemektedir. Bilinen bazı nedenler şunlardır:
- Genetik olarak polip oluşmasına uygun yapının varlığı. Ailede polip görülen yakınlarınız varsa bu durum sizin de polip sorunuyla karşılaşma ihtimalinizi artırır,
- Enfeksiyon,
- Kist ya da tümör varlığı,
- Polipin oluştuğu bölgede yabancı bir cisim bulunması,
- Midede kronik olarak iltihap görülmesi,
- Östrojen hormonunun olması gereken değerlerden çok daha yüksek olması,
- Kolon bölgelerindeki hücrelerin genetik yapısında yaşanan değişimler.
Polip Nasıl Teşhis Edilir?
Mide Polipleri: Yaşadığınız sorunlardan dolayı ya da kontrol - tarama amaçlı yapılan bir gastroskopi işleminde tespit edilebilirler. Üzerinde görüntüyü aktaran bir kamera ve incelenen yeri aydınlatan bir ışık kaynağı olan, yaklaşık 120 cm uzunluğundaki endoskopi cihazı yardımıyla ağızdan girilerek yemek borusundan geçilir ve mideye ulaşılır. Endoskobun ucundaki kamera sayesinde midenizde oluşan polipleri görüntülenir.
Bağırsak Polipleri: Bağırsak poliplerinin teşhisini kolonoskopi işlemi sağlar. Endoskopi cihazı ile anüsten girilip rektum, tüm kolon bölümleri ve ince bağırsağın son bölümü incelenir. İşlem yapılmadan önce bağırsağı temizleyen ilaçlar kullanılarak bağırsaklarınız boşaltılır. Böylelikle bağırsaklarınızda yer alan polipler net bir şekilde görülür.
Safra Kesesi Polipleri: Genellikle başka bir sebepten dolayı yapılan ultrasonografi incelemesinde tespit edilirler. Bunun dışında manyetik rezonans inceleme (MR) ve karın tomografisinde de görülebilirler. Safra kesesi polipi tespit edildikten sonra takibi belli aralıklarla yapılan ultrasonografi ile gerçekleştirilir.
Endometriyal Polipler: Zamansız beliren kanamalar ve adet düzensizlikleri gibi belirtiler doktorunuza bu konuda önemli bilgiler verir. Doktorunuz, rahim içini ultrasonografi ile incelemesi neticesinde teşhisi netleştirir.
Nazal Polipler: Doktorunuz muayene sırasında yakınmalarınızı dinler. Anlattıklarınız nazal polip ihtimalini gösteriyorsa kameralı bir endoskop yardımıyla burnunuzun içini görüntüler ve nazal polip teşhisini koyar.
Kulak Polipleri: Tıpkı diğer polip türlerinin muayenesinde olduğu gibi şikayetleriniz kulak polipine işaret ediyorsa, doktorunuz otoskop ya da endo-otoskop kullanarak kulağınızın içini inceler. Orta kulak ve kulak kanalınızda polip varsa bu inceleme sırasında ortaya çıkar.
Polip Tedavisi
Polip tedavisinde süreç birkaç farklı unsura göre belirlenir. Bunlardan birincisi poliplerin bulunduğu yerdir. Bir diğer unsur poliplerin ebadıdır. Bunların dışında poliplerin iyi huylu ya da kötü huylu olup olmadıklarına bağlı olarak tedavi süreci farklılaşır. Şimdi konumlarına göre polip tedavilerini detaylandıralım.
Mide Polipleri: Mide poliplerinin tedavisini belirleyen ana unsur polipin türüdür. Adenom yani kansere dönüşebilecek polipleriniz varsa örnek alınarak laboratuvara gönderilir ve sonuca göre tedavi programı yapılır. Kanserleşme riski göstermeyen küçük poliplere çoğunlukla daha fazla müdahale edilmezken, risk içeren ya da büyük boyuttaki polipler çıkarıldıktan sonra midenin belli aralıklarla takip edilmesi gerekir.
Bağırsak Polipleri: Bağırsak polipleri için kolonoskopi yapılırken sıklıkla tedaviye de başlanır. İşlem sırasında görülen polip kolonoskopiyi yapan doktor tarafından alınır. Daha sonra bu polip incelenmek üzere laboratuvara gönderilir. Burada amaç polipin iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunun anlaşılmasıdır. Poliplerin erkenden çıkarılması kanser gelişmesi ihtimalini azaltır. Bu nedenle 50 yaşından itibaren doktorunuzun uygun görüleceği aralıklarla kolonoskopi yapılması önerilir.
Safra Kesesi Polipleri: Safra kesesi polipinin boyutu, iyi huylu veya kötü huylu olup olmadığını tahmin etmeye yardımcı olabilir. 10 mm’den daha küçük olan safra kesesi poliplerinin kanserli olma olasılığı düşüktür ve genellikle tedavi gerektirmez. Standart karın ultrasonografisi kullanılarak takip edilir. Safra kesesi polipinin boyutu ve sayısı artıyorsa, 10 mm’den daha büyük ise zamanla kansere dönüşme olasılığından dolayı tedavi edilirler. Tedavisi de safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılmasını (kolesistektomi) içerir.
Endometriyal Polipler: Doktorunuz rahminizi inceledikten sonra polip olup olmadığını görür. Polip varsa bundan bir örnek alarak laboratuvara gönderir. Polipiniz sizde herhangi bir şikayete neden olmuyorsa tedavi yapılmaz fakat belirli aralıklarla düzenli kontrole gelmeniz istenir. Polipleriniz nedeniyle şiddetli kanama yaşıyorsanız, gebe kalmanızda sorun yaratıyorlarsa cerrahi operasyonla alınırlar. Menopozun ardından ortaya çıkan poliplerde de tedavi yöntemi, alınması yönündedir.
Nazal Polipler: Küçük polipleriniz varsa ilaç tedavisi yapılarak rahatlamanız yoluna gidilir. Bu ilaçlar sprey ya da tablet şeklinde olabilir. Poliplerle birlikte enfeksiyon görülüyorsa antibiyotik tedavisi uygulanır. İlaç tedavisine yanıt vermeyen poliplerin alınması tercih edilir. Polipleriniz endoskopi yöntemiyle alınmaya uygunsa bu yöntem tercih edilir. Endoskopiyle alınmaya uygun değilse ileri cerrahi operasyonla müdahale edilir.
Kulak Polipleri: Kulağınızdaki poliplerin nedenine bağlı olarak tedavi yöntemi belirlenir. Polip sorununuzun ardında enfeksiyon varsa antibiyotik tedavisi uygulanır. Antibiyotik tedavisinden sonuç alınmazsa polipten parça alınarak laboratuvarda incelenir ve cerrahi operasyonla alınması tercih edilebilir.
Polip Riskini Artırabilecek Etkenler
Mide poliplerinde: yaşlılık, bakteri kökenli mide enfeksiyonu geçirmek, bazı ilaçları uzun süreli kullanmak ve genetik kökenli bazı hastalıklara sahip olmak.
Bağırsak poliplerinde: kalıtsal hastalıklara sahip olmak, yağlı ve liften fakir beslenmek, obez olmak, 50 yaşın üzerinde olmak, erkek olmak, sigara ve alkol tüketmek, iltihap kökenli bir bağırsak hastalığına sahip olmak.
Endometriyal poliplerde: 60 yaşın üstünde olmak, menopoz sürecine girmek ya da menopoz sürecini bitirmiş olmak, hormon tedavisi almak.
Nazal poliplerde: sinüs enfeksiyonu, astım ve alerji sorunları yaşamak.
Mesane poliplerinde: Erkek olmak ve sigara kullanmak polip gelişme riskini artırır.
