Performans anksiyetesinde kaçmayın, yüzleşin
Günlük hayatta çevremizde gördüğümüz çok yetenekli insanların “Ya başaramazsam” korkusuyla en sevdikleri işleri yapmaktan uzak durmaları, ‘performans anksiyetesi’ olarak isimlendirilir. Sanatçıların sahne performansını, öğrencilerin sınavlarını, çalışmayan kadınların çevreleriyle olan ilişkilerini, cinsellik söz konusu olduğunda ise erkekleri etkileyen performans anksiyetesi, mükemmeliyetçi kişilik tiplerinde daha fazla görülür. Kimse hayatta başarısız olmak istemez. Ancak başarı her zaman çok çalışmakla, çok istemekle elde edilemez. Kişinin karakter yapısı, dünyaya bakışı, hayatı nasıl algıladığı, yetişme tarzında, içinde bulunduğu koşullar da başarıya etki eden faktörlerdendir. Performans anksiyetesi; sınav, bir otorite ile konuşma ya da bir önemli bir etkinlik gibi performans gerektiren durumlarda ortaya çıkan sıkıntı hissi olarak tanımlanır. Bu sırada kişinin zihni “Yapabilecek miyim, başarabilecek miyim?” soruları ile dolar ve “Ya yapamazsam” korkusuyla birlikte sorun yaşar.
Sosyal fobi ile birlikte görülür
Performans anksiyetesi, sosyal fobi ile kardeştir ve genellikle birlikte görülür. Sosyal fobi ile birlikte seyrettiği zaman kişi toplumdan çekilmek zorunda kalır. Sosyal fobi olmadan tek başına performans anksiyetesi, sadece etkinlik sırasında ortaya çıkar. Kişi kendi başına aşamazsa ve bu durum kişinin mesleki veya sosyal yaşamını etkilerse bu durumda profesyonel destek alması gerekir. Kendine yönelik eleştiri performans anksiyetesi olanlarda sıktır. Hep daha iyiyi, en güzeli ararlar. Hayata da siyah-beyaz olarak bakarlar. O nedenle mükemmeliyetçi kişilerde daha yaygın görülür. Bu sorun kişinin hayatını bozarsa ve süreklilik oluşturursa, bir hastalık olarak kabul edilir. Kişi yapacağı işle ilgili olarak heyecan duymasına rağmen zorluğu aşıp gerçekleştirdiğini söylerse, yaptığı işin kalitesinden memnunsa bu durumda hastalık olarak kabul edilmez.
Performans anksiyetesi nasıl tedavi edilir?
Hastalığın görülme sıklığıyla ilgili net bir bilgi yoktur. Performans anksiyetesinin en iyi tedavisi, sık sık bunu yaşamaktır. Bu sorundan kaçmak işe yaramaz, aksine sorunu artırır. Bu nedenle sorunun üzerine gidilmelidir. Yani yaşamadan çözümlemek mümkün değildir. Kişinin yaşadığı sıkıntıyı azaltmak için bazı davranışsal yöntemler denenebilir. Örneğin; kalabalık bir gruba sunum yaparken başkalarının gözüne bakmamak, sadece bir kişiyi seçip ona anlatmak. Sıkıntının getirdiği çarpıntı gibi bedensel belirtilerin önlenmesi ise ruhsal belirtilerin ve heyecanın azalmasına yol açar. Performans anksiyetesi yaşayan kişiler fiziksel belirtiler varsa doktora önerdiği ilacı kullanılabilir. Bu durumu sürekli ve şiddetli yaşayanlarda ise ilaç tedavisi yararlı olabilir.
