Patellar tendinit nasıl bir hastalık?
Patellar tendinit (patellar tendinozis) ya da jumper’s knee olarak bilinen hastalık ilk defa 1963 yılında sıçrama sonucu oluşan bir diz problemi olarak ortaya konmuştur. Tekrarlayan travmalara bağlı ortaya çıkan patellar tendonun (diz kapağı tendonu) enfeksiyonu ve bozulması sonucu oluşur. Patellar tendinite özellikle sıçrama, hızlı koşu ve vurmayı sıkça yapan sporcularda rastlanır. En sık görülme yaşı 16-40 arası olup, erkek sporcularda daha fazla görülür. Düztabanlık ve yokuş aşağı koşu yapmak şikayetleri artırabilir.
Patellar tendinit neden olur?
Patellar tendinite diz tam açık pozisyondayken zorlama sırasında ağrı, tendonda hassasiyet, dizde bulunan kuadriseps ve hamstring kaslarının kısalığı, düztabanlık ve farklı diz yapısı etki edebilir.
Kişiye bağlı nedenler: Cinsiyet, yaş, dizin dizilimi, Q açısı, hamstring (uyluk arka kası), kuadriseps (uyluk ön kası) kısalığı, yüklenme sırasında diz fleksiyon açısı.
Dışarıdan etkileyen nedenler: Sert zemin ve antrenman süresi.
Yoğun antrenmandan sonra ağrı varsa…
Kişi yoğun geçen bir antrenman dönemi sonrasında ağrı yaşayabilir ve bu durum antrenman sonrası olağan ağrı olarak algılanabilir. Bu sorunu yaşayan sporcuların ortak noktası; daha çok sıçramaları, daha hızlı koşmalarıdır.
Patellar tendinit nasıl oluşur?
Patellar tendinit, klasik aşırı kullanım yaralanmalarına çok tipik bir örnektir. Patellar tendon üzerindeki stres, sıçrama ve düşme anında oluşur. Sıçrama anında bu tendon, konsantrik yüklenmeye, düşme anında eksantrik yüklenmeye maruz kalır. Hazırlayıcı nedenler bunlar olmasa da kişinin patellar tendonun yenileme kapasitesini aşan bir yüklenmeye maruz kalması (ciddi hız ve yön değiştirme koşusu yapma, sıçrama gibi egzersizleri kişinin kapasitesinin üzerinde yapması) sonucu tendonda mikro yırtıklar oluşur ve tendonun iyileşme çabası yetersiz kalır. Tendon içinde dejenarasyon bulguları çıkmaya başlar. Bu durum sürekli yenilenme çabaları ile aşılmaya çalışılır. Ancak tedavi uygun ve yeterli yapılmazsa patellar tendinozis oluşur.
Patellar tendinit belirtileri
Jumper’s knee, dizin ön tarafında bulunan patella tendonun diz kapağına yapışma yerinde görülebildiği gibi aynı tendonun, kaval kemiğiyle diz kapağı kemiğinin üst kısmında bulunan kuadriseps tendonun yapışma yerinde de görülebilir. Ama en sık görüldüğü yerler diz kapağı kemiği ile diz kapağının ön tarafında bulunan tendondur (yaklaşık 65). MR veya USG görüntüleme yöntemleri ile saptanabilir. 4 aşamada belirtiler şunlardır:
- Faz 1: Sadece egzersiz sonu ağrı görülür.
- Faz 2: Egzersiz sırasında ağrı ve rahatsızlık hissedilir, ancak spora katılımı etkilemez.
- Faz 3: Egzersiz sırasında ağrı ve rahatsızlık hissedilir, spora katılımı etkiler.
- Faz 4: Total yırtık oluşur.
Patellar tendinit tedavisi
Patellar tendinit tedavisi, akut yumuşak doku yaralanma tedavileriyle benzerdir. Tedavide kişiye ağrısız düzeye kadar istirahat, aktivitelerin düzenlenmesi, germe ve kuvvetlendirme egzersizleri verilir. Kişi 1’inci ve 2’nci seviyede cerrahi dışı tedaviler ile iyileşebilir, 3’üncü seviyede ise cerrahi tedavinin uygulanma olasılığı daha yüksektir. Ancak genel görüşe göre kişide patellar tendinitte 3’üncü seviyede dahi olsa cerrahi tedavi kararından önce 3-6 ay beklenmesi gerekir. Tedavi kişiye özel planlanmalıdır.
