Örümcek Isırığı Nedir, Örümcek Isırığına Ne İyi Gelir?

Örümcek Isırığı Nedir?

İnsanlara zarar verebilecek örümcek ısırıkları son derece nadirdir. Örümcekler genellikle yalnızca avlarını hedef alır ve bir insana zarar vermeleri için kendilerini tehdit altında hissetmeleri gerekir. Kendini savunmak isteyen bir örümcek bir insanı ısırdığında avını yakalamak için kullandığı zehri ısırdığı insanın derisine aktarır. Bu aktarım sonucunda ciltte ve vücutta genellikle hafif olmak üzere bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Örümceklerin zehri insanları tehlikeye atacak kadar güçlü olmadığından bu belirtiler genellikle ciddi bir sağlık sorunu teşkil etmez. Ancak çocuklar, 60 yaş üzeri bireyler ve çeşitli nedenlerden dolayı bağışıklık sistemi zayıflayanlar, ciddi reaksiyonlar açısından diğer bireylere göre daha yüksek risk altındadır. Ayrıca bazı zararlı örümcek türlerinin ısırığı da bireyin yaşı ve genel sağlık durumu fark etmeksizin ciddi belirtilere yol açabilir.

Örümcek Isırığının Belirtileri Nelerdir?

Örümcek ısırıkları çoğunlukla diğer böcek ısırıklarına ve bakteriyel enfeksiyonlara benzer belirtilere yol açar. Bu belirtiler genellikle hafif olsa da örümcek ısırığı bazı durumlarda ciddi belirtilere ve alerjik reaksiyonlara da neden olabilir. En yaygın örümcek ısırığı belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kızarıklık, kaşıntı ve şişlik: Isırılan bölgede ilk fark edilen belirtiler arasında ciltte kızarıklık, kaşıntı ve şişlik yer alır. İlk 24 saat içerisinde ortaya çıkan kızarıklık, örümceğin zehrinden ötürü cildin verdiği bir yanıttır. 
• Ağrı ve acı: İnsan vücudunda gerçekleşen yaralanmalarda, sinir lifleri aracılığıyla beyne sinyal gönderildiğinde insanlar ağrı ve acı hissederler. Doku hasarı gerçekleştiğinde ortaya çıkan bu acı hissi, vücutta iyileştirilmesi gereken bir sorun olduğunu gösterir. Örümcek ısırıkları da vücutta kısa süreli bir ağrıya yol açabilir. Ancak daha tehlikeli örümcek türlerinde sırt, karın veya göğüs gibi bölgelere yayılan bir ağrı da yaşanabilir. Bu ağrı genellikle iki günden fazla sürer.
• Ciltte kabarcıklar: Yanma ve enfeksiyon gibi nedenlerden kaynaklanan kabarcıklar, cildin üst katmanlarının arasında meydana gelen sıvı birikimidir. Örümceğin ısırdığı bölgede çoğunlukla iltihaptan kaynaklanan bir kabarcık oluşabilir. Ancak bu kabarcığa fazla dokunmamak ve kabarcığı patlatmamak gerekir. Aksi takdirde yara kötüleşebilir ve bakteriyel enfeksiyona açık hale gelebilir.
• Ateş ve titreme: Bazı bireylerde örümcek ısırığı gerçekleştikten sonra vücudun genelini etkileyen ateş ve titreme gibi sistemik belirtiler ortaya çıkabilir. Ateş ve titreme de diğer belirtilerde olduğu gibi vücudun örümceğin zehrine karşı geliştirdiği iltihabi yanıttan kaynaklanır. Bazı vakalarda ateşe ve titremeye vücudun çeşitli yerlerinde meydana gelen kas krampları da eşlik edebilir. Ancak bu belirtiler her örümcek ısırığında ortaya çıkmaz, genellikle tehlikeli türlerle ilişkilendirilen belirtilerdir.
• Alerjik reaksiyonlar: Bazı bireyler örümcek ısırığına karşı alerji de geliştirebilirler. Bağışıklık sisteminin örümceğin zehrine aşırı yanıt vermesi durumunda birtakım alerjik reaksiyonlar gözlemlenebilir. Örneğin örümcek ısırığı yüzün veya ağzın şişmesi, yutma ya da konuşma zorluğu, göğüste sıkışma, hırıltılı nefes alma veya nefes alma zorluğu gibi tüm vücudu etkileyen alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Özellikle bireyin nefes almakta çok zorluk çektiği durumlarda vakit kaybetmeden tıbbi yardım almak son derece önemlidir.

Diğer belirtiler arasında baş ağrısı, vücudun genelinde ağrı, yorgunluk, mide bulantısı ve kusma yer alır. Isırıktan sonra vücutta gerçekleşen değişiklikleri fark etmek, zamanında müdahale ederek olası sorunların önüne geçilmesi bakımından büyük önem taşır.

Örümcek Isırığı Tedavi Yöntemleri

Çoğu örümcek ısırığı genellikle bir haftada kendiliğinden iyileşir. Ancak bu süre örümceğin türüne bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle örümcek ısırığının tedavisi örümceğin türüne ve bireyin vücudunun zehre verdiği tepkiye göre değişiklik gösterebilir. Örümcek ısırıklarının tedavisinde izlenebilecek adımları ve uygulanabilecek yöntemleri şu şekilde detaylandırabiliriz:

Evde Tedavi Yöntemleri

Bireyde ciddi belirtiler görülmüyorsa pek çok rahatsızlık gibi örümcek ısırığı da evde uygulanabilecek basit tedavilerle iyileştirilebilir. Evde tedavi uygulanacaksa öncelikle zehrin akıtılabilmesi için yara olan bölgenin suyla ve sabunla hafifçe yıkanması gerekir. Ardından bireyin ısırılan bölgeyi bir yere değdirmesini engelleyecek bir pozisyon alması sağlanır. Böylece hassas olan ısırık bölgesi çarpma ve sürtünme gibi dış etkenlere karşı korunabilir. Bu aşamalar tamamlandıktan sonra bölgeye soğuk kompres uygulanabilir, antiseptik krem veya jel sürülebilir.

• Soğuk kompres uygulaması: Örümcek ısırığının tedavisi şişliği ve ağrıyı azaltmak için soğuk kompres uygulamasını içerir. Her saat başı olmak üzere 15 dakika boyunca ısırık olan bölgeye soğuk kompres uygulanır. Soğuk kompres yapmak için soğuk suyla ıslatılmış temiz bir bez ya da buz torbası kullanılabilir. Buz tercih edilen durumlarda buz temiz havluya sarılabilir. Böylece buzun cilde doğrudan temas etmesinin ve soğuk yanığının oluşmasının önüne geçilebilir. 
• Antiseptik kremlerin ve jellerin kullanımı: İltihap ve kızarıklık gibi rahatsız edici durumların giderilmesine katkı sağlar. Antiseptik kremler ve jeller hassaslaşan ve iltihap oluşan bölgeyi mikroplardan arındırmaya yardımcı olur. Bu sayede yaralı bölgede enfeksiyon oluşumunun önüne geçilebilir ve bireyin sağlığı korunabilir. Ancak kullanılacak antiseptiklerin son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat etmek önemlidir, etkisini kaybeden ürünler mikropları ortadan kaldırmakta başarısızdır.

Tıbbi Müdahale Gerektiren Durumlar

Böcek yaralanmaları genellikle hafif düzeydedir ve kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda tıbbi ilaçlarla yaranın iyileştirilmesine yardımcı olmak veya alerjik belirtileri azaltmak gerekir.

• Antihistaminik ilaçlar: Alerjik reaksiyonların tedavisinde başvurulan antihistaminikler, tıbbi müdahale gerektiren durumlarda kullanılır. Bu ilaçlar alerji esnasında vücut tarafından salgılanan histamin adlı bir maddeyi etkisiz hale getirerek fayda sağlar. Histamin etkisiz hale getirildiğinde ısırığa bağlı olarak gelişen kaşıntıyı hafifletilebilir. Buna ek olarak antihistaminikler ısırık bölgesindeki şişliğin azaltılmasına da yardımcı olur.
• Ağrı kesici kullanımı: Bazı bireylerde ağrı ve acı yaşam kalitesini etkileyecek düzeyde olabilir. Bu durumda doktorlar bireyin normal hayatına devam edebilmesi için ağrı kesici ilaçlar reçete edebilirler. Ayrıca kas kasılmalarının eşlik ettiği ağrı belirtilerinde ağrı kesiciye ek olarak kas gevşetici de kullanılabilir. 

Tıbbi Destek ve Hastane Tedavisi

Evde tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda tıbbi destek alınması ve bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekebilir. Tıbbi destek;

• Alerjik reaksiyon belirtileri varsa,
• Isırıktan sonra döküntü oluşursa,
• Dayanılmayacak düzeyde ağrı ya da kramp varsa,
• Isırığın olduğu bölgede yoğun kızarıklık ve akıntı gibi enfeksiyona işaret eden bulgular ortaya çıkarsa,
• Örümceğin zehirli türlerden biri olduğu düşünülüyorsa gerekli olabilir.

Hastanede etkili ağrı kesiciler, alerji ilaçları ve yara pansumanı gibi tedaviler uygulanabilir. Bu tedavi yöntemlerinin örümcek ısırığının ciddi komplikasyonlara yol açabileceği durumlarda kısa süre içerisinde uygulanması hayati önem taşır.

Bazı öldürücü zehre sahip örümceklerin ısırıkları için antivenom da kullanılabilir. Bununla beraber örümcek zehirlenmelerinden kaynaklı ölümler nadir olduğundan ve antivenom zor bulunan bir madde olduğu için antivenom tedavisi genellikle yaşlı veya tıbbi rahatsızlıkları olan bireyler için ayrılır. Antivenomun etkisini tam anlamıyla göstermesi için erken aşamada kullanılması gerekir. Bu madde ısırıktan sonra 36 saate kadar etki gösterebilir. 

Örümcek Isırığına Karşı İlk Yardım

İlk yardım bir kaza veya hayati tehlike durumunda olaydan hemen sonra uygulanan medikal tedavidir. Örümcek ısırmasında ilk yardım yaralı bölgenin enfeksiyon kapmasını, kötüleşmesini ve bireyin ağrı hissetmesini önlemek amacıyla uygulanır. Bu uygulama 3 aşamada gerçekleşebilir.

Bu aşamaları şu şekilde detaylandırabiliriz:

• Yaranın Temizlenmesi: Örümcek ısırığından kaynaklanan yaranın temizlenmesi için su ve sabun kullanılır. Yara, suyla ve sabunla temizlendikten sonra bakteri gibi enfeksiyona neden olabilecek mikroorganizmalardan arındırılır. Böylece şişlik ve kızarıklık olan bölgenin daha da kötüleşmesinin önüne geçilebilir.
• Hareketin Kısıtlanması: Ağrıyan bölge düz ve hareket gerektirmeyen bir alanda sabit şekilde tutulmalıdır. Böylece hareketin neden olabileceği ağrı ve rahatsızlık hissi önlenebilir. Dokulardan sıvı akışının gerçekleşmesine destek sağlamak için ısırık olan bölgeyi mümkünse kalp hizasından daha yukarıya kaldırmak da faydalıdır. Buna ek olarak ısırığın olduğu bölgeyi bandajlamak da kan akışını azaltarak zehrin vücutta dolaşmasını ve etkisini göstermesini yavaşlatabilir.
• Isırığın İzlenmesi ve Belirtiler: Örümcek ısırığından sonra zehrin türüne göre belirli belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtilere göre örümcek ısırığının ciddiyetini anlamak mümkün hale gelir. Bireyin rahatsızlığının şiddetlenmesi ya da nefes almada zorluk, hırıltılı nefes alma, yutma ve konuşma güçlüğü gibi ciddi alerji belirtilerinin ortaya çıkması durumunda bir sağlık kuruluşuna başvurup tıbbi yardım almak büyük önem taşır.

Örümcek Isırığıyla İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Örümcek ısırığı iz bırakır mı?

Örümcek ısırıkları genellikle iz bırakmayacak şekilde iyileşir. Ancak bazı derin ve ciddi örümcek ısırıkları dokuya yüksek düzeyde zarar vererek yara izinin oluşmasına sebebiyet verebilir.

Örümcek ısırığı kaç günde geçer?

Örümcek türlerinin ısırıkları farklı etkilere sahip olabileceği için bu sorunun kesin bir cevabı olmayabilir. Bununla beraber zararsız ve zehri kuvvetli olmayan örümcek ısırıkları genellikle yaklaşık bir hafta içerisinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı derin yaraların iyileşmesi birkaç hafta da sürebilir. 

Örümcek ısırığı şişliği nasıl iner? 

Vücudun verdiği tepkiden dolayı oluşan şişliğin inmesi için buz torbası veya soğuk bir bez kullanılabilir. Soğukluk hissi kan damarlarını daraltarak şişliğin gelişme hızını yavaşlatabilir.

Örümcek ısırmasına neden olan risk faktörleri nelerdir?

Hemen herkes bir örümcek tarafından ısırılabilir ancak belirli meslek grupları ve bazı bireyler bu böceklerle karşılaşabilecekleri alanlara sık girdiklerinden daha fazla risk altındadır. Bahçıvanlar ve çiftlik işçileri gibi açık alanlarda çalışan insanların, doğa yürüyüşleri yapanların, makine operatörlerinin ve parklarda oynayan çocukların daha fazla risk altında olduklarını söylemek mümkündür.

Örümcek ısırığı nasıl önlenir?

Özellikle açık havada ve böceklerin bulunabileceği alanlarda çalışanlar, örümcek ısırıklarını önlemek için koruyucu kıyafetler giyebilirler. Uzun kollu giysiler, bacakları kapatan uzun pantolonlar, eldivenler ve kapalı ayakkabılar örümceğin cilde ulaşmasını engellemeye yardımcı olur. Örümceklerin saklanabileceği mobilya altları gibi alanların da düzenli olarak süpürülmesi ve temizlenmesi gerekir. Ayrıca örümcekleri uzak tutmak için okaliptüs ve limon esansiyel yağları gibi böcek kovucu doğal bileşenlerden de faydalanılabilir. 

Örümcek ısırığının tedavisinde kullanılan doğal yöntemler nelerdir?

Örümcek ya da böcek ısırığı tedavisinde başvurulan doğal yöntemler arasında yer alan bitkisel ürünler, ciddi belirtilerin görülmediği örümcek ısırıklarının tedavisinde faydalı olabilir. Ruh halini iyileştirmekten mikropları yok etmeye kadar pek çok etkisi olan esansiyel yağlar, örümcek ısırıklarında hem yaranın iyileşme sürecini hızlandırabilir hem ağrının ve acının azaltılmasına yardımcı olabilir. Etkili esansiyel yağlar arasında lavanta, bergamot, gül ve papatya bulunur. Bu esansiyel yağların taze olması da tedavinin etkinliğinin sağlanması bakımından büyük önem taşır.