Doğum yöntemleri
Çocuk sahibi olma hayalini kuran birçok anne adayı, doğum korkusu yüzünden ciddi bir stres yaşar. Doğumda canının çok yanacağı ve bir problem çıkacağı endişesine kapılan hamile kadınların doğru bilgilendirilmesi gerekir. Anne adayı yakın çevresi ve doktorunun desteği varsa normal doğumdan korkmaz. Aksi bir durumda ise hamile kadınlar doğum ağrısından, süresinden, dikişinden, bebeği veya kendisini etkileyebilecek sorunlardan endişe ederler.
Normal doğumun avantajları
Yapılan araştırmalar normal doğumun sezaryene olan üstünlüklerini ortaya koyuyor. Normal doğum özellikle anne açısından sezaryenin riskini taşımaz. Bilindiği gibi sezaryen dünyada en çok yapılan operasyondur. Ancak yine de bir operasyon olması belli riskleri de beraberinde getirir. Büyük ameliyatlarda söz konusu olan kanama, enfeksiyon, mesane ve bağırsak yaralanmaları, anesteziyle ilgili riskler sezaryen için de geçerlidir. Oysa normal seyreden bir doğumda tüm bu riskler istatistiki olarak çok daha az görülür. Ayrıca normal doğum süreci özellikle eşlerin beraber yaşadığı mutlu bir deneyimdir. Bu anı paylaşmak genel anestezi alan kişilerde mümkün olmaz ve doğan bebeğin yaşattığı güzel duygular paylaşılamaz. Üstelik iyileşme ve vücudun normale dönme hızı normal doğum sonrası daha çabuktur. Karında kesi olmadığından karın kasları daha çabuk eski formlarını alabilir. Emzirme de daha kolay ve çabuk başlar.
Normal doğuma hazırlık
Geleneksel olarak Türkiye’de hamile kadınlar yakın çevresinden dinlediği öykülerin etkisiyle doğuma hazırlanır. Kırsal kesim kökenli ailelerde doğum, normal bir süreç olarak algılanır. Kadının kendini bekleyen tıbbi sürece olumlu bakışa sahip olması, ruhsal hazırlığın yüzde 90’lık kısmını oluşturur. Geri kalan yüzde 10’luk kısımda kişinin doktoruna, hastane ve modern tıbba güveni kapsar. Anne adaylarının bu süreçte desteklenmeleri, kurslara yönlendirilmeleri uygundur.
Normal doğumun süresi
Normal doğumun süresi ilk gebelikte ve daha önce doğurmuş kişide farklılık gösterir. İlkler daha uzun sürer. Genellikle her iki grupta da süreyi belirleyen 1’inci evredir. Bu evre kişiden kişiye çok farklılık göstererek 7-8 saat sürebildiği gibi 2-3 saat de olabilir. Bu evrede rahim açılması çok artmadığı için, kasılmalar rahmi hazırlayıcı kasılmalar şeklinde olduğundan ağrının algılanması çoğu zaman abartıldığı kadar değildir. Anne adaylarının çoğu bu süreyi çok rahatlıkla doktoru ile telefon kontağını sürdürerek evlerinde aileleriyle beraber geçirebilir. Çoğu zaman hastaneye gelme zamanı 1’inci evrenin sonu ile 2’nci evrenin başına rastlar. Bu aşamadan sonra bebeğin çıkmasına kadarki zaman çok daha kısadır. Her şey yolunda gidiyorsa bu dönem kadından kadına farklılık göstermekle beraber, minimum saatte bir santimetre açılacak bir hızda gerçekleşir. Ikınma ve doğum ortalama ilk gebelikte 50 dakika, daha önce doğum yapmış kişilerde 20 dakika olabilir.
Normal doğumun cinsel hayata etkileri
Normal doğum yapan kadınların o esnada genişleyen vajinal kanalı, 6 hafta sonra toparlanır ve eskiye yakın bir sıkılığa ulaşır. Bu bölgede yırtılma, sarkma ve ayrılma olursa bir süre sonra cerrahi olarak onarılır. Doğumda epizyotomi (doğum esnasında vajina ile anüs arasında kesi yapılarak doğumun kolaylaştırılması) yapılanlarda ise bebek çıktıktan sonra, kesilen yer ve vajinal kanal dikişlerle eski haline getirilir. İyileşme tamamlandıktan sonra, yani 6 haftadan sonra cinsel hayat başlayabilir. Dikişlerden kaynaklanan hassasiyet, ağrı ya da kanama varsa doktor kontrolü yapılmalıdır. Bazen işlemden sonra bir süre daha beklemek ya da çeşitli vajinal kremler kullanmak gerekebilir. Bu tür sorunları önlemek için son zamanlarda kullanıma sunulan ve vajinal doğum sırasında bebeğin başının kolayca çıkmasını ve dokuları tahrip etmemesini sağlayan obstetrik jeller kullanılabilir. Böylece hem bebek travması hem de doğum kanalı travmaları azalabilir, cinsel hayat da etkilenmeyebilir.
Ağrısız normal doğum
Normal doğum ağrısının şiddeti kişiden kişiye göre değişir. İşte bu noktada kişiselleştirilmiş, ağrıyı azaltmaya yönelik yöntemler kullanılır. Ağrısız doğum bugünkü literatürde en sık ‘epidural veya kombine spinal-epidural doğum anestezisi’ olarak uygulanır. Uygun vakalarda uzmanlarınca uygulandığında gerçekten kişinin kasılmalarını engellemeden, ağrı hissini ciddi oranda azaltmasıyla diğer yöntemlere göre üstünlük sağlar.
Epidural anestezide zamanlama çok önemli
Epidural anestezinin anneye ne zaman uygulanacağının zamanlaması çok önemlidir. Sancılar başlar başlamaz hemen epidural yapılmaz. Çünkü daha sancılar başlamadan yapılırsa, doğumu duraksatabilir. Sancılar yeni yeni artarken ve rahim biraz açıldıktan sonra anestezi uygulandığında hem sancılar durdurulmuş olur, hem de anne adayı ciddi bir sancı hissetmemiş olur.
Epidural anestezi uzmanı şart
Epidural anestezi sayısı günümüzde giderek artıyor. Çünkü her şeyden önce, anne doğum sırasında uyumaz, ağrı hissetmez ama o anı yaşar ve bebeğini de hemen kucağına alıp, emzirebilir. Epidural anestezi için bu konuda uzman bir anestezist olması gerekir.
Sezaryen yöntemi nedir?
Sezaryen sıklıkla bikini insizyonu denilen ‘pubik’ kemiğin 2-3 cm üzerinden yatay olarak kesilmesiyle ile yapılan bir operasyondur. Karın katlarının ardından uterus kesilir ve doğum bu yolla gerçekleştirilir. Gelişen ameliyat teknikleri ve anestezi, iyileşme süreçlerini olumlu etkilese de sezaryende enfeksiyon, kanama ve pıhtılaşma sorunu görülme riski daha yüksektir.
Sezaryen gerektiren durumlar
Normal doğum başlamışken sezaryen yapılması gerektiren durumlar şunlardır:
- Bebeğin oksijen alımının ve kalp ritminin bozulması
- Baş, pelvis uyumsuzluğu denilen bebeğin başı ile annenin kemik yapısının uyuşmaması
- Yeterli sancı ve süreye rağmen rahim ağzının yeterli açıklığa ulaşamaması
Doğrudan sezaryen uygulanması gereken durumlar şunlardır:
- Plasentanın önde olması ya da bebekten erken ayrılması
- Bebeğin ters gelmesi
- Annenin ıkınmasını engelleyecek kalp sorunları bulunması
- Bebek kordonunun önden gelmesi
- Bebeğin çok iri olması
- Geçirilmiş rahim ameliyatı bulunması (örneğin miyom alınması)
- Doğum zamanında aktif genital herpes (uçuk) bulunması
Suda doğum yöntemi
Doğum seçeneklerinden, ağrısız olanlardan biri de suda doğumdur. Bu yöntemde doğum süreci başladığında anne ve bebek yakından takip edilmelidir. Standart olarak annenin karnına takılan alıcılarla bebeğin kalp ritmi izlenir. Annenin rahim ağzı açıklığı belirli bir safhayı geçtikten sonra, bebeğin başına takılan elektrotlarla oksijen alımı ve kan akımı görülür. Bu yöntem henüz ülkemizde yaygın değildir ve uygun koşullar olmadığı takdirde bebek için enfeksiyon riski artar.
