Kök hücre naklinde kullanılan yöntemler
Kök hücre nakli hayat kurtaran önemli bir tedavi yöntemi. Kök hücre nakli hastalığın türüne göre otolog ya da allojenik yöntemle yapılıyor.
Lenfoma
Lenf bezi tümörleri Hodgkin ve Non Hodgkin olarak ikiye ayrılıyor. Hodgkin lenfomada kemoterapi ve bazen ek olarak radyoterapi planlanıyor. Non Hodgkin lenfomada ise kemoterapi alan hastaların önemli bir bölümü tam olarak iyileşiyor ve üç aylık takiplere alınıyor. Eğer hastalık tekrar ederse otolog nakil yapılıyor. Otologdan sonra nüks etmesi halinde allojenik nakil de bir seçenek oluyor.
Aplastik anemi
Kanser olmasa da kök hücrelerin zarar gördüğü ve kanser gibi davranan bu hastalıkta kök hücre olmadığı için alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler üretilemiyor. Genel tablonun ağır olmadığı hastalarda ilaç tedavisi yapılıyor. Ağır tablolarda ise kök hücre bulunmaması nedeniyle mecburen allojenik nakil yapılıyor. Bu durumda uygun donör aranıyor. Bu sırada da hastaya ikili ilaç tedavisi veriliyor ve bazı hastalarda bununla yüzde 50 iyileşme sağlanıyor. O zaman nakile ihtiyaç kalmıyor.
Lösemi
Lösemilerde allojenik kemik iliği nakli ön planda oluyor. Ancak hastaların sadece yüzde 30’u sağlıklı ve tam uyumlu bir donöre sahip oluyor. Uygun donör olmadığı zaman tedavide iki seçenek bulunuyor. Birincisi yurt içi ve yurt dışı kemik iliği bankalarından uygun bir donör bulmak, ikincisi ise ‘yarı uyumlu’ kemik iliği nakli yani haploidentik nakil yapmak. Anne, baba, çocuk ya da kardeş yarı uyumlu donör oluyor. Hem yurt içinde hem de yurt dışında sayılı merkezde gerçekleştirilebilen haploidentik nakiller, gelişmiş hücre ayıklama teknikleri yardımıyla yapılıyor. Bu teknolojiler sayesinde her insanın yanında, hastaneye birlikte geldiği hazır bir donörü olabiliyor.
Multıpl myeloma
Kemik iliğindeki plazma hücrelerinin kanserleşmesi sonucu oluşan multipl myelomada otolog nakil uygulanıyor. Nakle uygun vakalarda önce hastalığı yok etmek için medikal tedavi veriliyor ve hastanın kendi kök hücreleri toplanıyor. Ardından hastaya çok yüksek kemoterapi verilerek hastalık yok ediliyor. Bu arada hastanın dışarı alınan kök hücreleri ilaçtan korunmuş oluyor. Son olarak kök hücreler hastaya geri veriliyor.
Donör olmak
Eskiden donörlerin de hastaneye yatırıldığını, ameliyathanede genel anestezi etkisindeyken kalçasından 1,5 litre kan alınıyordu. Daha sonra bu kök hücrelerin periferik kana çıkma özelliği keşfedildi. Bu sayede artık anestezi verilmiyor. Donör dört gün boyunca ciddi yan etkisi olmayan bir ilaç kullanıyor. Ardından sağlık kuruluşuna geliyor, bir odaya alınıyor ve tıpkı kan bağışı yapar gibi kan veriyor. Hemen ardından da evine dönebiliyor.
