MPV    

MPV Nedir?

Mean platelet volume kelimelerinin kısaltması olan MPV, ortalama trombosit hacmi anlamına gelir. Trombositler, bir kesik veya yaralanma olduğunda kanamayı durduran veya yavaşlatan kan pıhtıları yapmak için birbirine yapışan küçük kan hücreleridir . Trombositler kemik iliğinizde üretilir.
Kan değerleri pek çok sağlık sorunu hakkında önemli bilgiler verebilir. Doktorunuz, muayene ve diğer tetkiklere ek olarak bu değerlerden yararlanır. Doktorların teşhis koymakta sık kullandığı ölçümlerden biri de MPV kan testidir. MPV, birçok değerin tespit edildiği tam kan sayımı testi içerisinde yer alan önemli bir testtir. 

MPV testinde, kanınızdaki trombositlerin (kemik iliğinde üretilen bir tür kan hücreleri) ortalama hacmi ölçülür. Kanda yer alan trombositlerin görevi kanınızın pıhtılaşmasını sağlamaktır. Bunu bir örnek üzerinden açıklayalım… Örneğin bir kaza sırasında yaralanarak kanama geçirmeye başladınız.  Trombositler yaranın olduğu yerde toplanarak kanamanın hızını azaltırlar, geçici bir tıkaç oluştururlar. Daha sonra karaciğerden gelen pıhtılaşma faktörleri ile bu geçici tıkaç yara iyileşene kadar kalıcı hale getirilir. 

MPV test sonucu tek başına tam bir teşhis konulması için yeterli değildir. MPV testiyle birlikte kanınızdaki trombosit sayısı, trombositler arasındaki boyut farklılığı da ölçülür (PDW testi) ve bu değerler birlikte değerlendirilir.

MPV Değeri Nasıl Ölçülür?

MPV testi için bir sağlık görevlisi kolunuzdan kan alarak bu örneği laboratuvara gönderir. MPV testi sıklıkla başka değerlerle birlikte istendiği için doktorunuz, kan alımından belirli bir süre önce yemeyi ve sıvı tüketimini durdurmanızı isteyebilir.  Öte yandan testten önce kullandığınız bazı ilaçları bir süreliğine kesmeniz de söylenebilir.

MPV Değeri Kaç Olmalı?

MPV değerinin yüksek ya da düşük tanımlanması laboratuvarlar arasında farklılık gösterebilir. Bu noktada baz almanız gereken değerler, laboratuvarın size verdiği sonuç belgesinde yer alan referans değer aralıklarıdır. Yaygın olarak kullanılan değerlere göre yetişkinler için normal kabul edilen değer aralığı 7 - 9 fL arasıdır. Kişinin hamilelik durumu varsa bu ölçüm farklı yorumlanabilir.

MPV değerinizin yüksek ya da düşük çıkması her zaman arkasında önemli bir hastalık bulunduğu anlamına gelmez. Bazı nedenlerden dolayı tıbbi bir sorun olmasa da MPV değeri olması gerekenden yüksek veya alçak çıkabilir. MPV ölçümünü etkileyen bu nedenler şöyle sıralanır:

• Yaşadığınız yerin rakımı,
• Kadınlarda adet döneminde olmak ya da hamilelik durumu,
• Fazla spor yapmak,
• Stres de yüksek MPV sonuçlarının çıkması neden olabilmektedir. Örneğin panik atak yaşayan kişilerde MPV değerinin daha yüksek çıkma ihtimali bulunur,
• Doğum kontrol ilaçları ya da kullanılan başka ilaçlar,
• Nadir de görülse bazı genetik sorunlar da MPV değerini etkileyebilir.

Bunların dışında yaş, cinsiyet, ırk, beslenme biçimi, sigara ve alkol kullanımı MPV ölçüm sonuçlarınızı ve trombosit sayınızı etkileyebilir. Otomatize sistemler tarafından yapılan bu ölçümlerde anormallik saptandığında bunun uzman bir göz tarafından kontrolü, alınan kan örneğinin mikroskop altında incelenmesi (Periferik yayma değerlendirmesi gibi) gerekebilir.

MPV Düşüklüğü Nedir?

MPV düşüklüğü, kanınızda bulunan trombositlerinizin ortalama hacminin, normal kabul edilen değerden yani 7 fL’den daha küçük olduğunu gösterir. Düşük MPV, Kemik iliğinizin yeni trombosit yapma yeteneğinin sınırladığını gösterebilir ve kemik iliğinizin yeterince yeni ve iri trombosit üretemediği anlamına gelebilir.

Düşük MPV Neden Olur?

Trombosit sayınız ve diğer kan testi sonuçlarınıza bağlı olarak düşük MPV sonuçlarına neden olabilecek bazı sağlık sorunları arasında şunlar bulunur:

• Yüksek derecede kansızlık,
• Bağışıklık sisteminin kişinin kendi vücuduna saldırması sonucu ortaya çıkan bir hastalık olan Lupus hastalığı,
• Kemik iliğinin az gelişmesi olarak özetlenebilecek kemik iliği hipopilazisi,
• Trombosit yüksekliği,
• Wiskott Aldrich Sendromu.

MPV Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

MPV değerinizin yüksek çıkması, yeni üretilen trombositlerin daha önce üretilmiş trombositlerinize oranla daha büyük hacimde olduğunu gösterir. Daha önce de belirttiğimiz gibi elde edilen bu sonucun anlam kazanabilmesi için başka kan değerlerine de bakılarak yükselişin neden olduğu anlaşılmaya çalışılır. Yaşam tarzınıza bağlı olarak, yüksek veya düşük MPV sizin için tamamen normal olabilir. MPV yüksekliği tek başına herhangi bir hastalığınız olduğu anlamına gelmez.

MPV Yüksekliği Neden Olur?

Trombosit sayınız ve diğer kan testi sonuçlarınıza bağlı olarak yüksek MPV sonuçlarına neden olabilecek bazı sağlık sorunları arasında şunlar bulunur:

• Miyeloproliferatif adı verilen kemik iliği bozukluğu,
• Gebelik zehirlenmesi olarak da bilinen preeklampsi,
• B12, D vitamini veya folat eksikliği,
• Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla trombositlere saldırarak onları yok etmesi sonucu oluşan trombositopeni,
• Tiroid bezinin fazla çalışmasına bağlı olarak yaşanan ve kan dolaşımına çok fazla tiroid hormonu salgılanmasıyla gelişen hipertiroidi,
• Crohn Hastalığı,
• Makrotrombositopeni (dev trombosit bozuklukları).
• Kalp ve damar hastalıkları,
• Diyabet,

Diğer kan testlerinin sonuçlarına bağlı olarak yüksek MPV kanser açısından bir uyarı işareti olabilir. Yüksek MPV değeri nedeniyle trombositler, kanserin yayılmasına yol açabilir.  

Bu hastalıkların dışında COVID-19 geçiren kişilerde hiç geçirmemiş olanlara göre daha yüksek MPV ölçüm sonuçları elde ettiğine dair bazı çalışmalar bulunmaktadır. MPV-COVID ilişkisinin netleşmesi için daha fazla ve kapsamlı araştırma yapılmasına ihtiyaç bulunmaktadır. 

MPV kan testinin Yapılmasını Gerektirebilecek Durumlar

Bir kişide aşağıdaki belirtilerin görülmesi MPV değeri ile ilgili bir sorundan kaynaklanabilir:

• Basit kesilmeler de dahil olmak üzere kesilme sonrası uzun süreler boyunca kanamanın durmaması,
• Ciltte kırmızı veya morumsu ufak lekeler,
• Basit çarpmalar sonrası kolayca morarma oluşması,
• Sık sık burun kanaması yaşanması,
• Diş fırçalama sırasında dişetlerinde kanama,,
• Aşırı adet kanaması veya cinsel ilişki sonrası kanama,
• Baş dönmesi,
• Halsizlik,
• Baş ağrısı,
• Ayaklarda ve ellerde ağrı ve yanma hissi.