Marburg Virüsü Nedir? Belirtileri, Bulaşma Yolları ve Tedavisi

Marburg Virüsü Nedir?

Marburg virüsü, yüzde 88’e ulaşan ölüm oranına sahip, yüksek derecede bulaşıcı bir hastalıktır. Marburg virüsü hastalığı kanamalı ateşe yol açar. Ebola virüsü hastalığına neden olan virüsle aynı ailede yer alır. Marburg virüsü, enfekte kişilerin kanı, salgıları, organları veya diğer vücut sıvılarıyla ve bu sıvılarla kontamine olmuş yüzeyler ve materyallerle doğrudan temas yoluyla insandan insana bulaşır.

Marburg Virüsü Tarihçesi

Marburg virüsü, 1967 yılında Almanya’nın Marburg ve Frankurt şehirlerinde, Sırbistan’ın Belgrad şehrinde eşzamanlı olarak meydana gelen salgınla ortaya çıkmıştır. Uganda’dan ithal edilen Afrika yeşil maymunları (Cercopithecus aethiops) ile yapılan laboratuvar çalışmalarıyla ilişkilendirilmiştir. Angola, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kenya, Güney Afrika ve Uganda’da salgınlar bildirilmiştir.

Marburg Virüsünün Kökeni ve Kaynakları

Marburg virüsü, insanları, maymunları ve şempanzeler gibi primatları etkileyen nadir ve şiddetli bir viral kanamalı ateştir. Marburg virüsü veya Ravn virüsü enfeksiyonundan kaynaklanan bu hastalık ciddi hastalık veya ölüme yol açar. Doğal olarak meyve yarasalarında bulunur ve yarasalardan insanlara bulaşabilir. Marburg hastalığı en yaygın olarak Sahra Altı Afrika'da görülmektedir.

Marburg Virüsü Nasıl Bulaşır?

Marburg hastalığı, enfekte meyve yarasalarından insanlara bulaşır. Virüs, enfekte yarasaların tükürüğünde, idrarında, dışkısında bulunur. Hastalık vahşi yaşamdan insanlara geçtikten sonra hasta olan insanlar diğer insanlara bulaştırabilir. 

İnsanlar Arasında Yayılım Yolları

Marburg virüsü, enfekte bir kişinin kanı veya vücut sıvılarıyla (örneğin göz, burun veya ağızdaki mukozalar veya ciltteki yarıklar yoluyla) temas edilmesi sonucunda insandan insana yayılabilir. Kan veya vücut sıvılarıyla kirlenmiş giysiler, yatak takımları, iğneler ve tıbbi ekipmanlarla temas virüsün bulaşmasına sebep olabilir. Erkeklerin semeninde de bulunabilir ve cinsel yolla bulaşma belgelenmiştir. 

Marburg virüsünün hava yoluyla bulaşıp bulaşmadığı bilinmemektedir. Ancak enfekte bir kişinin öksürmesi veya hapşırması durumunda, damlacıklar bir yüzeyde bulunabilir. Bu yüzeye dokunup ardından gözlerine, burnuna veya ağzına dokunan bir kişiye virüs bulaşabilir. İnsandan insana bulaşma genellikle evde veya sağlık hizmeti ortamlarında bulaşır. Bir kişi, kanında virüs bulunduğu sürece bulaşıcıdır, hatta ölümden sonra bile. 

Hayvanlardan İnsana Bulaşma

Mısır meyve yarasası (Rousettus aegyptiacus), Marburg virüsünün doğal kaynağıdır. Virüs bu yarasaların ve onların vücut sıvılarıyla yakın temas yoluyla insanlara ve primatlara bulaşır. Bu yarasaların yoğun olarak bulunduğu mağaralar veya madenler gibi yerlerde bulunmak da enfeksiyona yol açabilir. 

Marburg Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Marburg virüsü; yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, yoğun halsizlik ile belirti verir. Aniden başlar, kas ağrılarına neden olur. Üçüncü günden itibaren şiddetli sulu ishal, karın ağrısı ve kramplar, bulantı ve kusma görülür. İshal bir hafta boyunca devam edebilir. Marburg virüsüne yakalanmış hastalarda, kısa sürede çökmüş yüz hatları, ifadesiz yüzler ve aşırı halsizlik görünür. Ek olarak kaşıntısız bir döküntü meydana gelebilir. 

Birçok hastada 7 gün içinde şiddetli kanamalı belirti oluşur. Ölümcül vakalarda genellikle birçok bölgede kanama meydana gelir. Kusmukta ve dışkıda kan görülür, burun, diş etleri ve vajinal kanama da eşlik eder. Hastalık şiddetlendikçe hastada sürekli yüksek ateş görülür. Merkezi sinir sistemi etkilenir, kafa karışıklığı, sinirlilik hali ve saldırganlık yaşanabilir. Ölümcül vakalarda genellikle 8-9 gün sonra ölüm gerçekleşir. Ölümler çoğunlukla şiddetli kan kaybı ve şokla meydana gelir.

Marburg Virüsü Teşhisi Nasıl Konur?

Marburg virüsünü klinik olarak sıtma, tifo, menenjit ve diğer viral kanamalı ateşler gibi bulaşıcı hastalıklardan ayırt etmek zor olabilir. Tanı sürecinde; ELISA testi, antijen tespit testleri, serum nötralizasyon testleri, RT-PCR testi, hücre kültürü yoluyla virüs izolasyonu kullanılabilir.

Hastalardan alınan numuneler aşırı biyolojik tehlike riski taşır ve inaktive edilmemiş örneklerle yapılan laboratuvar testleri en üst düzey biyolojik koruma koşullarında gerçekleştirilmelidir.

Marburg Virüsünün Tedavisi Var Mı?

Marburg virüsü tedavisi şu anda bulunmamaktadır. Tedavi, yalnızca destekleyici bakımla sınırlıdır. Dinlenme, sıvı takviyesi, oksijen durumu ve kan basıncının yönetimi sağlanır. 

Marburg Virüsünden Korunma Yolları

Marburg virüsünden korunmak için, hasta kişilerin kanı ve vücut sıvılarıyla temastan kaçınmak gerekir. Test sonuçları virüsün tamamen yok olduğunu gösterene kadar, Marburg hastalığından iyileşmiş bir erkeğin semen sıvısı ile temas kurulmamalıdır. Enfekte bir kişinin vücut sıvılarıyla temas etmiş olabileceğini düşündüğünüz eşyaları ellemeyin. Hastalığın görüldüğü bölgelerde meyve yarasaları ve primatlardan uzak durun. 

Marburg Virüsü Salgınları ve Etkileri

Marburg ve Ebola virüsleri, Filoviridae ailesinin üyeleridir. Her iki hastalık klinik olarak benzer özelliklere sahiptir. Nadir görülseler de, yüksek ölüm oranlarıyla sonuçlanabilecek salgınlar yapabilme kapasitesi barındırırlar. 

Hastalık ilk kez Almanya ve Sırbistan’da ortaya çıktıktan sonra tanımlandı. 1967 yılında, Almanya’nın Marburg ve Frankfurt şehirlerinde ve Sırbistan’ın Belgrad şehrinde eşzamanlı iki büyük salgın meydana geldi. 

Afrika’da da Marburg virüsü salgını görüldü. Angola, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kenya, Güney Afrika ve Uganda’da vakalar rapor edildi. 2008 yılında Uganda’da Rousettus yarasa kolonilerinin yaşadığı bir mağarayı ziyaret eden iki gezginde Marburg virüsüne rastlandı. 2023 yılında Ekvator Ginesi ve Tanzanya’da iki ayrı Marburg virüsü salgını bildirilmiştir. 2024 yılında da Ruanda'da etkili olan bir salgın mevcuttur.

Marburg Virüsü Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Marburg Virüsü Ne Kadar Tehlikelidir?

Marburg virüsü, %23 ile %90 arasında değişen ölüm oranlarıyla son derece tehlikeli ve ölümcül bir hastalıktır.

Marburg Virüsü Hangi Bölgelerde Görülür?

Marburg virüsü en çok Sahra Altı Afrika'da, özellikle Uganda, Angola, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Kenya gibi bölgelerde görülür.

Marburg Virüsü Hastalığı Nedir?

Marburg virüsü hastalığı (MVD), Marburg virüsünün neden olduğu şiddetli ve genellikle ölümcül bir hastalıktır. Hastalık yüksek ölüm oranı ve etkili bir antiviral tedavi ya da aşı bulunmaması nedeniyle ciddi bir halk sağlığı tehdididir. 

Marburg Virüsü İnsandan İnsana Bulaşır Mı?

Evet, Marburg Virüsü insandan insana bulaşır. Enfekte kişilerin vücut sıvılarıyla temas yoluyla hızla yayılır. Hastalar, kanlarında virüs bulunduğu sürece bulaşıcıdır. 

Marburg Virüsünün En Net Belirtisi Nedir?

Marburg virüsü hastalığının (MVD) erken belirtileri hızla ortaya çıkabilir ve yüksek ateş, titreme, şiddetli baş ağrısı ve aşırı yorgunluk içerebilir.  

Marburg Virüsü Belirtileri Kaç Günde Ortaya Çıkar?

Enfeksiyondan semptomların ortaya çıkmasına kadar geçen süre 2 ila 21 gün arasında değişir. Bazı hastalarda 5 ila 7 gün içinde kanamalar görülebilir. 

Marburg Virüsü Hastası Biriyle Temas Edilirse Ne Yapılmalı?

Marburg virüsü belirtileri gösteren biriyle temaslı olarak tespit edilmeniz halinde, sağlık yetkilileri tarafından 21 gün boyunca gözlem altında tutulursunuz. Eğer bu süre zarfında semptom geliştirmezseniz sağlık durumunuz artık izlenmeyecektir. 

Marburg Virüsünün Aşısı Var Mı?

Marburg virüsü için onaylanmış bir aşı bulunmamaktadır. Geliştirilme aşamasında olan aday aşılar olsa da, acilen aşıya ihtiyaç duyulan bir hastalıktır. 

Marburg Virüsü Türkiye’de Görüldü Mü?

Marburg virüsünün Türkiye’de görüldüğüne dair bir vaka rapor edilmemiştir.