Düşük melatonin hastalanma riskini artırıyor
Yapılan araştırmalara göre sağlıklı bir gece uykusunda salgılanan melatonin hormonu, çocukların sağlığı açısından önem taşıyor. Melatoninin eksik salgılanması halinde pek çok rahatsızlığa yakalanma olasılığı artıyor. Bu rahatsızlıklar arasında lösemi de yer alıyor. Bu nedenle çocukların erken uyutulması ve cep telefonları, tablet ya da bilgisayar kullanımına sınırlandırma getirilmesi gerekiyor.
Çocukluk çağı kanserlerinin yüzde 30’unu oluşturan löseminin nedenleri ve risk faktörlerine yönelik çalışmalar devam ediyor. Hastalığın çeşitli sebeplerle vücuttaki tümör baskılayıcı genlerin işlevlerini kaybetmesi ve/veya vücutta onkojenik genlerin aşırı aktivite kazanması sonucu ortaya çıktığı biliniyor. Özellikle son yıllarda çocukların teknolojik aletlere yatkınlığının artması nedeniyle konuyla ilgili hız kazanan çalışmalar ilginç verileri de ortaya çıkarıyor.
Çocuklar cep telefonu ve tabletleri sınırlı kullanmalı
Bu doğrultuda, elektromanyetik alan maruziyeti ve melatonin hormonu eksikliği ile kanser artışı arasında ilişki olabileceği belirtiliyor. Elektromanyetik uyarılar çocukların büyüme ve gelişmesinde önemli olan ve uykuda, karanlıkta salgılanan melatonin hormonu eksikliğine de neden olarak, DNA tamir mekanizmasına zarar veriyor. Bu durum da kanser gelişmesi için önemli bir risk oluşturuyor. Bu nedenle çocukların erken uyutulması ve elektromanyetik dalga saçan cep telefonları, tablet ya da bilgisayarlardan sınırlı ölçüde yararlanmaları tavsiye ediliyor.
Çocuk kanserleri artıyor
Her ne kadar çocuklarda lösemi tedavisinde yüz güldüren sonuçlara ulaşmak mümkün olabilse de asıl önemlisi bu ortamı yaratan ve kanser için zemin hazırlayan risk faktörlerine maruziyeti mümkün olduğu kadar en aza indirmek. Zira istatistiklere göre son 10 yılda tüm çocuk kanserlerinde yüzde 11,5 artış saptandığı görülüyor. Üstelik bu artışın devamlılık gösterdiği ve her yılda ortalama yüzde 0,7 arttığı bildiriliyor. İstatistiklere göre, en çok beyin tümörleri, akut lösemiler ve kemik tümörlerinde artış görülüyor. Artıştan radyasyon, nükleer atıklar, elektromanyetik kirlenme, sanayi atıkları ile hava su ve toprağın kirlenmesi, besinlerde ürün artırıcı kullanımının artışı, tarım ilaçlarının bilinçsiz ve denetimsiz kullanımıyla bazı virüs hastalıkları sorumlu tutuluyor.
Lösemi belirtileri
Lösemi her yaşta ortaya çıkmakla birlikte sıklıkla ilk beş yaşta görülüyor. Birçok kanserde olduğu gibi lösemide de erken teşhis tedavi başarısını etkilediği için ebeveynler ve çocuklarla yakın ilişkide olan kişilerin lösemi belirtileri konusunda çok dikkatli olması gerekiyor. Ancak özellikle daha hareketli bir yapısı olan çocuklarda ortaya çıkabilecek belirtiler ‘çocukluk ya da yaramazlığına’ bağlanarak atlanabiliyor. Löseminin en tipik belirtileri olan vücutta morluklar, kol ya da bacak ağrıları da çok hareket etmeye bağlanarak atlanabiliyor. Çocuklarda; solukluk, kol bacak veya vücudun diğer kemik kısımlarında giderek artan ağrılar, vücudun farklı bölgelerinde morluklar, sık ateşlenme, boyun ve başka bölge lenf bezlerinde şişlikler, karında şişlik, dalak bölgesinde ağrı, halsizlik gibi belirti ve şikayetlerle karşılaşıldığında zaman kaybetmeden hekime başvurmak gerekiyor.
Lösemi erken teşhisle tedavi edilebiliyor
Doğru tanı, risk gruplarının doğru belirlenmesi ve riske göre hızla tedaviye başlanması sonuçta elde edilen başarıyı etkiliyor. Bu doğrultuda günümüzde lösemi hastalığında risk gruplarına göre yüzde 30-80 oranında başarı sağlanabiliyor. Çocuklarda löseminin başlıca tedavisi kemoterapi olup ihtiyaca göre de kan ve kan ürünleri desteği, koruyucu ve gerektiğinde tedavi edici antimikrobiyal tedaviler de kullanılabiliyor. Hücre tipi ve risk grubuna göre ilk tedavinin sonunda veya rahatsızlık tekrarında kötü hücreler temizlendikten (remisyon sağlanmasının ardından) sonra kök hücre nakli yapılabiliyor. Bununla birlikte yaklaşık 2-3 yıl devam eden tedavi süresince beslenmeye dikkat etmek, moral desteği sağlamak, enfeksiyonlardan korunmak ve oluştuğunda tedavi etmek ve belirli ölçüde izolasyon da tedavi başarısını etkileyen diğer faktörler arasında yer alıyor.
Lösemiden korunma yolları
Löseminin sebebi net olarak ortaya konamadığı için korunmaya dair yapılması gerekenleri tam olarak ortaya koymak mümkün olamıyor. Bununla birlikte olası risklere karşı bazı önlemleri almak yarar sağlıyor.
- Çocukların dengeli beslenme kuralları çerçevesinde beslenmesini sağlamak.
- Enfeksiyonlardan koruyarak bağışıklığı yormamak.
- Aşıları muntazam yaptırmak.
- Alerjenlerden uzak durmak ve varsa hastalığı tedavi etmek .
- Radyasyon radyoaktif ve manyetik bölümlerden uzak yerleşim alanlarında yaşamak.
- Genetik yatkınlığı artırmamak adına akraba evliliklerine engel olmak.
- Çocukları akşam 8-9 arasında yatırmak, karanlık bir ortamda ve kaliteli uyku alabileceği bir uygu düzeni oluşturmak.
- Sebze ve meyveleri mevsiminde tüketmek, turfanda yiyeceklerden kaçınmak.
- Toplumsal bazda yiyecek içecek ve çevre koşullarına gerekli denetimlerin yapılmasını sağlamak.
