Lösemi hakkında bilmeniz gerekenler
Büyükten küçüğe herkes kanser riski taşıyor. Yaş, bazı kanser türleri için belirleyici olsa da her yaştan kişi kanserle karşılaşabiliyor. Ancak çocukluk çağı kanserleri olarak bir ayrım yapmak mümkün. Çocukluk çağı kanserleri arasında ilk sırada ise lösemi yer alıyor. Halk arasında ‘kan kanseri’ olarak bilinen lösemi, büyük oranda genetik faktörlerin rol oynadığı bir rahatsızlık; ama bazı çevresel faktörler de lösemiye yol açabiliyor.
Uzun süreli ateşe dikkat!
Çocuklarda en sık 2-5 yaşları arasında görülen ve çocukluk çağı kanserleri arasında yüzde 30 ile ilk sırada yer alan lösemi birçok belirti ile kendini belli edebiliyor. Anne babalar çoğunlukla bacaklarda darbeye bağlı olan seyrek çürüklerden ve karaciğer, dalak, lenf bezlerinde büyümeden endişeye kapılabilse de bu belirtiler her zaman lösemi olduğu anlamına gelmiyor. Ancak bazı işaretler var ki işte o durumda ‘alarma geçmek’ şart! Çocuğunuzun uzamış ve nedeni belli olmayan ateşi, uzun süren halsizliği, renginin aşırı solması, vücudunda travmaya açık olmayan yerlerinde morluklar veya “peteşi” denilen küçük kılcal kanamaların görülmesi, nedensiz kol ve bacak ağrılarının olması durumunda alarma geçin ve çocuğunuzu hemen bir doktora götürün.
Peki çevresel faktörler?
Löseminin nedenleri henüz tam olarak bilinemese de büyük oranda genetik faktörler rol oynuyor. Ancak genetik yatkınlık ve bazı kalıtsal hastalıkların yanı sıra, yüksek oranda radyasyona maruz kalma, benzen ve türevleri (bali vs), böcek ilaçları gibi kimyasal maddeler, kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve bazı viral hastalıkların lösemiye neden oldukları tahmin ediliyor.
Anne karnındayken risk başlıyor!
Çocukluk çağı kanserlerinde arasında birinci sırada yer alan lösemi, son yıllarda arttı. Yetişkinlerdeki kanserlerin büyük bir kısmının, çevresel faktörlerin hücre DNA'sı üzerinde oluşturduğu etkiye bağlı mutasyonlar sonucu ortaya çıktığı biliniyor. Ancak çocuklarda lösemiyi bu nedenlere bağlamak için elde yeterli veri yok. Ancak endüstrileşmiş bir dünyada çocukların daha anne karnındayken bu zararlı çevresel faktörlerin (Ultraviyole, kimyasal maddeler, Radyasyon, enfeksiyon etkenleri) etkisine daha fazla maruz kalıyor olmaları bir neden olarak düşünülebilir.
Akut lösemide yüzde 90 iyileşme sağlanabiliyor
Son yıllarda teknoloji ve tıptaki gelişmeler sayesinde erken tanı ve uygun tedavi ile iyileşme şansı oldukça yüksek. Çocukluk çağı lösemisinin tüm tipleri bir araya koyulduğunda yüzde 75 olasılıkla tam iyileşme sağlanabiliyor. Aniden belirti veren akut löseminin, günümüzde yüzde 90’ın üzerinde tedavi şansı bulunuyor.
Lösemi tedavisinde psikolojik destek önemli
Lösemide erken teşhis ise tam anlamıyla hayat kurtarıyor. Tedavinin geciktirilmeden ve mutlaka kanser tedavisinde deneyimli uzman bir ekip tarafından tam donanımlı merkezlerde yapılmalı. Tüm destek birimlerinin hastanede bulunmasından ilaçların steril bir ortamda hazırlanıp hastaya verilmesine dek birçok faktör etkili. İlaçların yan etkileri ile mücadele etmek de aynı derecede önem taşıyor. Lösemi olan kişiye destek tedavisi verilmesi, enfeksiyonlara zamanında antibiyotiğe başlanması, kan ürünü desteğinin zamanında verilmesi çok gerekiyor. Fiziksel tedavi kadar çocuk ve ailesine yönelik psikolojik tedavi de büyük önem taşıyor. Lösemi, uzun sürede tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Bu süreçte tedaviden kopmamayı sağlamak ve ruhsal dinginliği gerçekleştirmek amacıyla psikolojik yardım da verilmesi gerekiyor.
