Kontakt Lens Kullanımında Yaygın Rahatsızlıklar
Kullanımı genellikle güvenli olan kontakt lensler bazı etkenlerden dolayı çeşitli sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar bireyin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Kontakt lens rahatsızlıklarının oluşturduğu en yaygın sorunlar arasında göz kuruluğu ve alerjik reaksiyonlar sayılabilir.
Göz Kuruluğu ve Tahriş
Kontakt lens kullanımının neden olduğu rahatsızlıkların başında göz kuruluğu gelir ve bu durum birçok bireyde görülebilir. Göz yüzeyini nemli tutan gözyaşı, net görüş sağlanmasına yardımcı olur. Kontakt lensler gözyaşının işlevini etkileyerek göz kuruluğuna sebebiyet verebilir. Aynı zamanda gözyaşı işlevini kaybettiğinde daha kolay buharlaşır. Bunun sonucunda da göz kuruluğu meydana gelebilir. Buna ek olarak gözyaşının etkisini kaybetmesi sonucunda lens ve göz arasında sürtünme veya tahriş meydana gelebilir.
Enfeksiyonlar
Yanlış lens kullanmak ve lens kullanırken hijyen kurallarına dikkat etmemek gibi durumlar sebebiyle enfeksiyon benzeri göz hastalıkları ortaya çıkabilir. Kontakt lensten kaynaklanan en yaygın göz enfeksiyonu keratittir. Bu rahatsızlıkta gözün şeffaf, kubbe şeklindeki penceresi olan kornea enfekte olur. Keratit bazı vakalarda korneada yara izi bıraktığından görme fonksiyonları olumsuz etkilenebilir.
Kontakt lensin enfeksiyona neden olmasının arkasındaki bazı faktörler şunlardır:
- Uzun süreli lens kullanımı,
- Kontakt lenslerle uyumak,
- Lensin altında mikrop birikmesi,
- Herpes virüsü,
- Bakteri, mantar veya parazit gibi mikroorganizmaların oluşması,
- Lensleri ya da lenslerin saklandığı kutuyu temiz tutmamak,
- Ömrü dolan kontakt lensleri veya solüsyonu tekrar kullanmak.
Kontakt lenslerden kaynaklanan göz enfeksiyonunun belirtileri arasında şunlar sayılabilir:
- Bulanık görme,
- Gözde kızarıklık,
- Gözde ağrı,
- Gözde sulanma ya da akıntı,
- Işığa karşı aşırı hassasiyet.
Kontakt lensten kaynaklanan göz enfeksiyonlarından bazıları ciddi görme kaybına neden olabilir. Bu belirtilerden herhangi biri fark edildiğinde en kısa sürede bir göz doktoruna danışmak önemlidir.
Alerjik Reaksiyonlar
Kontakt lensler hipoalerjenik malzemelerden yapıldığından çoğu durumda alerjik bir reaksiyona neden olmaz. Alerji genellikle lens ve göz arasında kir birikmesinden kaynaklanır, bununla birlikte bazı durumlarda bireyler lense karşı da alerji geliştirebilirler.
Alerji, kontakt lenslerde doğal olarak biriken proteinlerin göz kapaklarından kan dolaşımına girdiğinde gerçekleşir. Parçalanan bu proteinler vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi tarafından yabancı bir madde olarak algılanabilir. Bu yabancı maddelere saldıran bağışıklık sisteminin tepkisi de alerjik reaksiyona yol açar.
Gözlerdeki kontakt lens alerjisinin belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Kızarıklık,
- Sulanma,
- Kaşıntı,
- Yanma,
- Hassasiyet,
- Hafif şişlik.
Bu belirtiler mevsimsel alerji belirtileriyle benzer olduğundan doğru teşhis için bir göz doktoruna danışmak önemlidir. Bununla birlikte şiddetli ağrı, akıntı, görme bulanıklığı, göz kapaklarında pullanma gibi belirtilerin lens alerjisiyle ilgili olmayacağını bilmekte fayda vardır.
Uygun Olmayan Lens Seçimi
Her bireyin göz büyüklüğü ve şekli farklı olduğundan kontakt lensler de bireyin gözüne uygun seçilmelidir. Rahat bir kullanım deneyimlemek ve göz sağlığını korumak için doğru lens seçimi son derece önemlidir. Göze tam olarak oturmayan lensler gözde yabancı cisim hissi, hafif ağrı veya tahriş, kızarıklık, görüşte dalgalanmalar gibi sorunlara yol açabilir.
Rahatsızlıkların Önlenmesi İçin Alınabilecek Önlemler
Kontakt lens kullanımıyla ilgili rahatsızlıklar için alınabilecek önlemler arasında doğru lens seçimi, hijyen uygulamaları ve kullanım süresi sayılabilir.
Doğru Lens Temizliği ve Hijyen
Lens temizliğine dikkat etmek ve hijyen kurallarına uymak göz sağlığını korumada büyük önem taşır. Lens temizliğini doğru yapmak için uyulması gerekenler şu şekilde detaylandırılabilir:
- Lensleri Yıkamak: Lensleri ovalayarak temizlemek olası göz enfeksiyonlarını önlemenin yollarından biridir. Lensin üzerinde biriken bakterileri ve kiri temizlemek için ovalama gibi etkili bir işlem gerekebilir. Lensin zarar görmemesi için ovalama işleminin nazikçe yapılması önemlidir. Ardından temiz lensler içerisinde solüsyon olan uygun kutuya yerleştirilir.
- Lensleri Durulamak: Lens hijyeni sağlamadaki önemli noktalardan biri de durulama işlemidir. Kontakt lenslerin bir solüsyonla durulanması ve saklanması gerekir. Lenslerin tuzlu suya konulması bireyin görme fonksiyonlarını etkileyebileceğinden önerilmez.
- Lens Kutusunu Değiştirmek: Kontakt lensin temas ettiği kap hijyenik olmalıdır. Bu sebeple lens kabını değiştirmek göz sağlığının korunmasında oldukça önemlidir. Lenslerin konulduğu kabın yılda en az üç kez değiştirilmesi tavsiye edilir.
- Gözleri Dinlendirmek: Kontakt lensleri sürekli olarak kullanmamak gözlerin dinlenmesine fırsat tanır. Bununla birlikte kontakt lensleri çıkarmadan uyumak da riskli olabilir. Gözün üstünde kuruyan lensleri çıkarmak zorlaşabilir ve gözde enfeksiyon oluşma olasılığı da artabilir.
- Lensleri Yenilemek: Lensleri belirlenen tarihten daha uzun süre kullanmaya çalışmak çeşitli problemlere sebebiyet verebilir. Bu sebeple kullanım ömrü bittiğinde lensleri yenileriyle değiştirmek gerekir.
Uygun Lens Materyali ve Kullanım Süresi
Lens seçimindeki en önemli noktalardan biri uygun ve doğru materyaldir. Kontakt lensler yumuşak malzemesi sayesinde konforlu bir kullanım sunar. Tercih edilebilecek lens malzemeleri arasında hidrojel ve silikon hidrojel sayılabilir. İdeal lens malzemesinin özellikleri arasında göz sağlığını korumak için yeterli oksijen iletimine izin verecek şekilde dizayn edilmiş olması bulunur. Ayrıca birikintilere karşı dirençli olmalı ve yüksek yüzey ıslanabilirliğine sahip olmalıdır.
Lensler takıldıktan sonra gözle uyumu belirlemek için bir süre beklemek gerekebilir. Bunun sebebi yumuşak kontakt lenslerin takıldıktan bir süre sonra su kaybederek çap ve taban eğrisi gibi parametrelerde değişikliklere uğramasıdır. Bu da uyum özelliklerini etkileyebilir.
Lenslerin yenisiyle değiştirilmeden önce yani ömrünü doldurmadan önceki kullanım süresi lens tipine göre değişir. Kullanım sürelerine göre kontakt lensler şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Tek Kullanımlık Kontakt Lensler: Tek kullanımlık kontakt lensler bir gün boyunca kullanılabilir. Bu lensler için bakım solüsyonlarına gerek yoktur, çıkarıldıktan sonra atıldıkları için temizlik rutini de gerektirmez. İlk kez lens takanlar ya da daha aktif bir yaşam tarzı olanlar bu lensleri tercih edebilirler.
- İki Haftalık Kontakt Lensler: Kullanım ömrü 2 haftayla sınırlı olan kontakt lenslerin göz dinlendirme süresi boyunca lens solüsyonunda bekletilmesi gerekir. Gece solüsyonda bekletilen bu ürünler hijyenik hale geldikten sonra ertesi gün güvenli bir şekilde kullanılabilir.
- Üç Aylık Kontakt Lensler: Her gün temizlenen ve solüsyonda bekletilen lensler üç ay boyunca kullanılabilir. Bu kontakt lensler uzun vadeli temizlik konusunda hassas davranabilen ve hijyen kurallarına uyan bireyler için doğru bir tercih olabilir.
Düzenli Göz Muayenesi ve Doktor Tavsiyeleri
Düzenli göz muayenesine gitmek lens kullanımından kaynaklanan sorunların önlenmesinde ve tedavisinde önemli bir etkendir. Göz muayenesi esnasında doktor her iki gözü de detaylı bir şekilde inceleyerek herhangi bir sorun olup olmadığını kontrol eder. Göz doktorları göz sağlığının korunması ve var olan sorunların iyileştirilmesiyle ilgili bireye özel bir bakım planı hazırlayabilirler.
