Kronik yorgunluğunuz nasıl geçer?
Akşamları erken yatmanıza rağmen sabahları yataktan çıkmakta zorlanıyor musunuz? İşyerinde durmak bilmeyen esnemenizi durdurmanın hiçbir yolunu bulamıyor musunuz? Kendinizi sürekli yorgun mu hissediyorsunuz? Bu şikayetlerinizin süresi 6 ayı aştıysa kronik yorgunluk sendromuna yakalanmış olabilirsiniz.
Kronik yorgunluk sendromu nedir?
Kronik yorgunluk sendromu fiziksel, zihinsel ve duygusal belirtilerle ortaya çıkan karmaşık bir tablo. Nedeni bilinmeyen yorgunluk, halsizlik ve bitkinlik belirtilerine; dikkat dağılması, algısal bozukluklar, konuşma güçlükleri, bilinçte bulanıklık, unutkanlık, davranış değişimleri gibi sorunlar eşlik eder. Bunların yanı sıra kas ile iskelet sistemiyle ilgili yakınmalar da görülebilir. Genç ve orta yaş hastalığı olarak görülen kronik yorgunluk sendromu kadınlarda erkeklere nazaran 3-4 kat daha sık ortaya çıkar. Ancak neden kadınları daha fazla tehdit ettiği bilinmez. Çoğunlukla mükemmelliyetçi ve yoğun çalışma temposuna sahip kişileri etkisi altına alan bu sendrom iş, sosyal ile günlük hayatta ciddi problemler yaşatacak kadar ağır seyredebilir. Üstelik dinlenmekle de geçmez.
Kronik yorgunluk sendromu belirtileri
Kronik yorgunluk sendromu, benzer belirtileri nedeniyle fibromiyalji, anskiyete, depresyon, hipotiroidi, astım ve lyme gibi birçok hastalıkla karıştırılabilir. Doğru tanı konulamaması da gereksiz tetkik ve ilaç kullanımına yol açar. Bu nedenle kişilerin muayenede yakınmalarını çok detaylı anlatmaları doğru tanı için büyük önem taşır. Aşağıda yer alan belirtilerden en az 4’ü son 6 aydır devam ediyorsa altta yatan neden kronik yorgunluk sendromu olabilir. Özellikle uzun süreli nedensiz yorgunluk tanı koymada önemli bir rol oynar.
- Yorgunluk
- Günlük aktivitelerde gerileme
- En ufak bir fiziksel veya mental egzersiz sonrası kırgınlık, kötüleşme
- Uykudan yorgun kalkma
- Dikkat dağınıklığı, hiperaktivite, konuşma güçlükleri, bilinçte bulanıklık, unutkanlık ile davranış değişimleri gibi kognitif bozukluklar
- Ayağa kalkarken sersemlik veya baş dönmesi
- Yaygın kas ile eklem ağrıları
İstirahat çare değil
Kesin sebebi bilinmediği için kronik yorgunluk sendromunu tümüyle tedavi eden bir yöntem bulunmaz. Tedavi daha çok uykusuzluk, depresyon, eklem ile kas ağrıları gibi semptomları rahatlatmaya ve unutkanlık, dikkat dağınıklığı gibi fonksiyon kaybını gidermeye yönelik olur. Tedavide ilaçlar dışında, fizik tedavi, egzersiz ve beslenme önerilerinden faydalanılır. Sadece dinlenmek yeterli değil; çünkü kişilerde bağışıklık sistemiyle ilgili sıkıntılar de tespit edilir. Örneğin; NK (natural killer) hücre oranlarında azalma görülmüş. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için de sadece dinlenmenin yanı sıra sağlıklı beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve stresten arınmak gerekir.
Egzersizin faydası var
Kognitif davranış ve kademeli egzersiz tedavisi kronik yorgunluk sendromunda umut verir. Dikkat dağılması, algısal bozukluklar, konuşma güçlükleri ve bilinçte bulanıklık gibi kognitif davranış bozukluklarının tedavisinde kademeli egzersiz programıyla yüzde 70 oranında iyileşme sağlanabilir. Haftada 4-5 gün düzenli olarak yapılması önerilen egzersizin aerobik ve kademeli olması gerekir. Programın başarılı olmasında yüzme, tempolu yürüyüş ve bisiklet kullanma gibi egzersizlerin 20-30 dakikayla başlayıp 40-50 dakikaya kadar çıkması önem taşır. Bunların yanı sıra pilates de yakınmaların hafiflemesinde fayda sağlar.
