Diz kireçlenmesi tedavisi
Diz eklemlerinde görülen rahatsızlıklar ağrı ve yürüme güçlüğü nedeniyle yaşam kalitesini önemli derecede olumsuz etkiler. Bu rahatsızlıklardan biri de dizde kireçlenme sorunudur. Dizdeki kıkırdağın aşınması anlamına gelen kireçlenme şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olur. Diz kireçlenmesinin günümüzde kesin bir tedavisi ise henüz mümkün değil. Egzersizden ilaçlara, fizik tedaviden eklem içi enjeksiyonlara, son aşamada ise ameliyata kadar pek çok yönteme başvurularak kişinin yakınmalarının hafifletilmesi amaçlanır. Güzel haber ise tıp dünyasında son yıllarda kök hücre tedavisi üzerine yapılan çalışmaların diz kireçlenmesi tedavisinde “umut” vermesi.
Diz kireçlenmesi belirtileri
Dizdeki kireçlenmenin en temel belirtisi ağrıdır. Önce dize yüklenmeyle, merdiven inip çıkmayla, hareket etmekle belirginleşen ağrı giderek istirahatte de oluşmaya başlar. Gittikçe şiddetlenen ağrıya ilerleyen zamanda hareket kısıtlılığı da eklenir. Diz çevresinde şişlik, ses gelmesi, takılma, kilitlenme gibi yakınmalar da gelişebilir. Daha da ileri aşamalarda dizde eğrilme sorunu da ortaya çıkar. Oluşan bu tablo sonucunda kişiler her gün ağrı kesici ilaçlar kullanmak zorunda kalır, evden dışarıya çıkamaz hale gelebilir.
Diz kireçlenmesi tedavisi çeşitleri
Dizdeki kireçlenmenin tek bir tedavisi yok. Tedavi kararı kişinin yaşı, ağrının şiddeti, günlük aktivitelerin etkilenme durumu, kişinin diğer hastalıkları ve sosyal durumu göz önüne alınarak verilir. Hastalığın başlangıç aşamasında diz çevresi kaslarını güçlendiren egzersizler, kilo verilmesi ve ağrı kesiciler yararlı ve yeterli olabilir. Kıkırdak destekleyici ilaçlar da kişilerin bir kısmında ağrıyı azaltabilir. Ayrıca fizik tedavi uygulamaları ve eklem içi enjeksiyonlar yapılabilir. Daha ileri aşamadaki veya önceki tedavilerin yetersiz kaldığı kişilerde kapalı yöntemle yapılan artroskopi ameliyatı, kemik yük taşıma ekseninin bozulduğu durumlarda bu ekseni düzelten kemik ameliyatları yapılabilir. Kireçlenmenin daha fazla olduğu ve kemik yüzeyinde hiç kıkırdak dokusu kalmadığı durumlarda ise kireçlenme sonrası protez ameliyatları gerekir.
Kireçlenme tedavisinde kök hücre yöntemi
Kök hücreler özellikle kemik iliği ve yağ dokusunda hem bol yer alır, hem de bu bölgelerde elde edilmeleri göreceli olarak daha kolay olur. Kök hücre tedavisi kişinin ameliyathaneye girmesine ve hastanede yatmasına gerek kalmadan aynı gün içinde yapılabilir. Lokal anestezi veya sakinleştirici anestezi altında yapılan işlemde kök hücreler kişinin kemik iliğinden veya karın yağlarından küçük bir işlemle alınır ve laboratuvarda çoğaltılır. Çoğaltma işlemi birkaç saat sürer. Bu sırada kişi kök hücre uygulama ünitesinin dinlenme odasında dinlenir. Çoğaltılan kök hücreler diz eklemine aynı gün sıvı şeklinde enjekte edilir. İşlemin ardından yine aynı gün kişi taburcu edilir.
Kök hücre nedir?
Kök hücre, farklı hücrelere dönüşme ve çoğalma yeteneğine sahip özel hücrelere denir. Vücudun kemik iliği, yağ gibi çeşitli dokularında bulunan kök hücrelerin hasarlı kıkırdak doku üzerinde yer edinerek yeni kıkırdak hücrelerine dönüştüğü öngörülür. Kök hücrelerin ayrıca bazı maddeler salgılayarak kıkırdak yıkımını azalttığı düşünülür. Bu dönüşümün gerçekleştiği oranda da hasarlı bölgede onarım ve bu sayede de kişinin kireçlenme şikayetlerinde azalma beklenir. Sorun tümüyle ortadan kalkmasa da yapılan araştırmalar ağrı şikayetlerinde azalma ve eklem hareketlerinde artma gibi günlük aktivitelerde düzelme sağlayacak kadar iyileşme olabildiğini gösteriyor. Ancak kök hücre tedavisi ümit veren bir tedavi olmakla birlikte daha çok araştırma ve kanıt gerektirir, gelecekte daha kesin sonuçlar göstereceği öngörülür.
Kök hücre tedavisi kimlere uygulanır?
Kök hücre yöntemine ameliyatsız yöntemlerin denenmesine rağmen sonuç alınamamış hafif veya orta dereceli kıkırdak aşınması olan kireçlenme durumunda alternatif bir tedavi olarak başvurulabilir. Ayrıca daha genç yaşta olan ve sadece belli bir bölgede kıkırdakta herhangi bir nedenden kıkırdak kaybı olan kişilerde, kök hücre özel bir sentetik doku içinde hasarlı kıkırdak bölgesine ameliyatla yerleştirilerek de kullanılabilir. Kök hücre yöntemi protez ameliyatı gerektiren çok ilerlemiş kireçlenmelerde iyileşme sağlamaz, dolayısıyla uygulanması önerilmez. Ancak kimlere uygulanabileceği hekimin öngörüsüyle değişebilir.
