KOAH nedir?
KOAH, hava yolları ile akciğer dokusunun zararlı duman ve gazlardan etkilenerek hasar görmesi sonrasında oluşan ve nefes darlığı ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Zorlu bir rahatsızlık olan KOAH kişinin psikolojisinin bozulmasına da yol açabilir.
KOAH olduğunu öğrenen kişiler zaman zaman “Daha da kötü olacağım.” Kaygısıyla depresyona girebilir ya da çeşitli kaygı bozuklukları yaşayabilir. Bu durumlarda en büyük görev ise kişinin yakın çevresine düşer. Onu bu olumsuz düşüncelerden uzaklaştırmak hem kişinin moralini düzeltir hem de hastalığın seyrini olumlu etkiler. KOAH isminden de anlaşılacağı gibi kronik biçimde devam eden ve ne yazık ki akciğer organını yavaş yavaş işlev görmez hale getirebilen bir hastalık. Diğer tüm kronik hastalıklarda da olduğu gibi KOAH olduğunu öğrenen kişi öncelikle bu durumu yadsır. Ardından öfke ve huzursuzluk gibi psikolojik sorunlar yaşamaya başlar. En son dönemde ise hastalığı kabullenir. Ancak bu kabullenme depresyon ve kaygı bozukluklarını da beraberinde getirebilir. Ruhsal sorunlar hastalığı alevlendirebildiği için KOAH’lı kişilerin psikolojik sorunlarının mutlaka çözülmesi gerekir.
KOAH’ı kabullenmek önemli
KOAH’a neden olan en önemli etkenlerin başında sigara gelir. Rahatsız olduğunu öğrenen kişi eğer hastalığı yadsır ya da yok sayarsa, sigara içmeye devam edebilir. Hastalığı küçümserken “Günde 5 sigaradan ne olacak, ben eskiden günde 2 paket içiyordum” gibi ifadelerle kendini haklı çıkarmaya çalışır. Yok sayma ve küçümseme dönemi geçtikten sonra hastalıkla yüzleşir ve sigarayı bırakma girişimlerine başlar. Ancak bu süre boyunca hastalık ilerlemiş olur. Durumun ciddiyetini daha çabuk kabullenen kişiler ise hemen sigarayı bırakır.
Yakınları da tedaviye katılmalı
KOAH’lı bir kişinin durumu tüm ailesini olumsuz etkiler. Zor nefes alan, eskisi kadar aktif olamayan bir yakınını görmek ailedeki diğer bireyleri üzer. Herkes daha temkinli davranmaya başlar. Bu durumda beklentiyi biraz düşürmek iyi olabilir. Ancak hiçbir zaman kişiden umudu kesmemek ve yanında olduğunu hissettirmek gerekir.
Kişinin yakınları da aynı ölçüde kendilerine dikkat etmeli. Bu nedenle,
- Sigara içmemeleri,
- Hastalığın genetik olması nedeniyle kendilerine ve sağlıklarına daha fazla dikkat etmeleri,
- Kişiye moral vermeleri,
- Özellikle depresyon ve kaygı bozukluğu gelişme riskini akılda tutmaları
- Kişiye karşı daha duyarlı olmaları gerekir.
KOAH'ta şikayetler sürekli, astımda ise dönemlik
KOAH sıklıkla astımla karıştırılır. KOAH’ı astımdan ayıran en önemli fark ise şikayetlerin süresidir. KOAH’ta hasta zaman zaman kötüleşmeler göstermekle beraber genelde şikayetleri sürekli ve ilerleyicidir. Astım şikayetleri ise günlük haftalık mevsimsel dönemlerde değişkenlikler ve ataklar gösterir. Astım atakları olmadığı dönemlerde ise hasta tamamen normal bir hayat yaşayabilir.
Kirli, soğuk ve nemli hava KOAH'ı tetikliyor
Özellikle sonbaharda KOAH sıkıntılarında büyük artış yaşanır. Sonbaharda çok sık görülen alt ve üst hava yolu hastalıkları, havanın soğuması, hava kirliliği, nemlilik gibi nedenler astım ataklarını ve alevlenmelerini artırır. Gerek astım gerekse KOAH’ta hava yollarını döşeyen mukozanın yapısında bozulma meydana gelir. Sağlıklı bireylerde bu tabakanın bariyer etkisi soğuk, kirli hava ya da nemden etkilenilmemesini sağlarken, bu hastalarda koruyucu mekanizma işlemez ve hastalık daha da ağır hale gelir.
