Lyme hastalığı nedir?
Bahar aylarında doğanın uyanışı ile birlikte doğada olmak, insanı her açıdan rahatlatan bir duygu. Ancak bu keyfin son yıllarda ortaya çıkan bir de riski var: Kene ısırması. Kene ısırmasının, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’ne (KKKA) neden olduğu, medyada çıkan haberler sayesinde toplumda iyice bilinir hale geldi. Ancak kenelerin yarattığı tek sorun bu rahatsızlık değil. Lyme hastalığı da tıpkı KKKA gibi; hissedilmeyen, küçük bir kene ısırığının neden olduğu önemli bir rahatsızlık. Ünlü şarkıcı Justin Bieber’ın da yakalandığı Lyme hastalığı ilgili bilmeniz gerekenleri bu yazımızda derledik.
Lyme hastalığı kene ısırığına bağlı Borrelia burgdorferi isimli mikrobun neden olduğu, vücudun birden fazla sistemini tutan önemli bir hastalıktır.
Lyme belirtileri ve evreleri
Isırıldıktan sonraki ilk aydaki dönem Evre 1 (erken lokal enfeksiyon) olarak adlandırılır. Bu dönemde kenenin ısırdığı yerde kırmızı, yuvarlak ve kenara doğru yayılan ve yaranın orta bölgesindeki kızarıklığın sönükleştiği “boğa gözü” olarak tanımlanan döküntü görülür. Yine Evre 1’de ateş, halsizlik, baş ağrısı, eklem ve kas ağrısı gibi belirtiler görülebilir. Bu belirtiler, keneye bağlı alerjik yanıt ile karıştırılabilir. Şayet bu dönemde uygun antibiyotik tedavisi verilmez ise Evre 2 (erken yaygın enfeksiyon) dönemi gelişir. Bu dönemde Lyme hastalığı vücudun diğer bölgelerine yayılmaya başlayarak sinir sistemi, kalp ve iskelet sistemine ait bulgular oluşturur. Bu aşamada hastalık teşhis edilip uygun tedavi uygulanmazsa Evre 3 (kronik Lyme hastalığı) gelişebilir. Bu aşamada hastalığın bulaşmasından aylar ya da yıllar sonra tutulan vücut bölgesine göre kronik eklem enfeksiyonları, beyin ve omurilikte iltihaplanma, dengesiz yürüyüş, ciltte kronik yaralar, gözlerde kornea iltihabı ve yorgunluk gibi romatoloji ağırlıklı bulgular öne çıkar.
Lyme teşhisi ve tedavisi
Kene ile teması olan ve muayene bulguları ile şüphelenilen durumlarda enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurularak laboratuvar tetkikleri ve tedavi planlanır. Göre gerektiğinde hastanın serum, beyin omurilik sıvısı veya doku örnekleri incelenir.
Lyme hastalığının ilk döneminin tedavisinde antibiyotikler kullanılır. İlk evrede uygulanan tedavi, hastalığın ileri evrelere doğru ilerlemesini önleyebilir. Hastalığın farklı evrelerinde de antibiyotik tedavisi yapılır. Sinir sistemi tutulumunda damardan uygulama tercih edilir. Duruma göre 14-21 günden başlayıp 60 güne kadar uzayan antibiyotik tedavisi uygulanır.
MS hastalığı ile benzeşiyor
Lyme hastalığı ile MS (Multiple Skleroz) hastalığının belirtileri birbirine benzediği için tanı konmadan önce Lyme hastalığı öncelikli olarak ekarte edilmelidir.
Kene bulunabilecek alanlardan uzak durulmalı
Lyme hastalığından korunmak için mümkün olduğu kadar kenelerin bulunduğu alanlardan uzak durmak gerekir. Hayvan barınakları, yeşillik alanlarda veya kenelerin yaşayabileceği alanlarda bulunulması gerektiğinde kovucu losyonlar sürülmeli ve vücut sık aralıklarla kene varlığı yönünden araştırılmalı. Bu tip kene olması muhtemel alanlarda bulunulduğunda, kenenin daha kolay fark edilebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir. Vücutta kene bulunması halinde ezilmeden ve koparılmadan çıkarılmalıdır. Hayvan barınakları zaman zaman usulüne uygun olarak ilaçlanmalıdır.
