Kedi Alerjisi Nedir, Belirtileri Nelerdir? Kedi Alerjisi Nasıl Geçer?

Kedi Alerjisi Nedir?

Kedi alerjisi birçok alerji türünde olduğu gibi normalde zararsız olan maddelere karşı vücudun aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkar. Vücut tanımadığı için yabancı madde olarak algıladığı proteinlere karşı harekete geçer. Bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonucu bireyde bazı semptomlar oluşmaya başlar.

Kedi alerjisi, bağışıklık sisteminin kedilerin tükürük ve yağ bezlerinde üretilen alerjenlere anormal bir yanıt vermesi durumudur. Kediler tarafından üretilen ana alerjen madde Fel d 1 proteinidir. Irkı, yaşı, tüy uzunluğu, cinsiyeti veya vücut ağırlığı fark etmeksizin her kedi Fel d 1 üretir. Bu sebeple alerjiye neden olmayan yani hipoalerjenik kedi yoktur. Ancak üretilen Fed d 1'in miktarı kediden kediye farklılık gösterebilir. Bu sebeple her kedi aynı derecede alerjenik değildir. Erkek kediler dişilerden daha fazla Fel d 1 üretirken kısırlaştırılmış erkek kediler dişilerle benzer seviyelerde Fel d 1 üretir.

Kedi Alerjisi Neden Olur?

Kedinin ağzında ve cildinde üretilen Fed d 1 proteini kedi kendini yaladıkça tüylerine geçer. Bu madde yapışkan ve hafif yapıda olduğundan rahatlıkla kedilerin tüylerine yapışabilir. Kedi hareket ettikçe de tüyler dökülerek etrafa yayılabilir. Tüylerdeki alerjen parçacıklarsa giysilerle taşınabilir, havada dolaşabilir, mobilyalarda ve yatak takımlarında birikerek ortamda kalabilir. Bu proteinler ayrıca kedinin ölü cilt hücrelerinde, tükürüğünde veya idrarında da bulunabilir.

Bağışıklık sistemi kedinin ürettiği alerjenleri tıpkı zararlı bakterileri ve virüsleri algıladığı gibi algılar. Onlara karşı savaşmak için antikor üretmeye başlar. Bunun sonuncunda bireyde birtakım alerjik reaksiyonlar oluşmaya başlar. Kedi tüyü bu durumda bir taşıyıcı işlevi görür. Yani kedi tüyü alerjisi şeklindeki yaygın görüşün aksine alerjinin asıl sebebi kedinin salgı bezlerinde üretilen çeşitli proteinlerdir. Alerjik belirtilerin ortaya çıkması için mutlaka kediye ya da kedinin tüylerinin yapıştığı yerlere dokunmak da gerekli değildir. Alerjen parçacıkların hava yoluyla solunması da alerjik reaksiyonun kaynağı olabilir.

Genetik faktörler de alerjilerin gelişiminde önemli bir rol oynar. Kedi alerjisine sahip aile bireyleri olan bir insanın kedi alerjisi yaşama olasılığı diğer bireylere göre daha yüksektir. Erken yaşta evcil hayvanlara maruz kalmaksa alerji kaynaklı üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı daha iyi bir direnç geliştirilmesine yardımcı olup alerjiden kaçınma konusunda etkili olabilir.

Kedi tüyleri polen, ev tozu akarı ve küf gibi havada bulunan diğer alerjenlerin taşıyıcısı olarak da işlev görebilir. Bunun sonucunda alerjik rinit, astım veya egzama gibi sağlık sorunları olan bireylerin alerjik belirtileri artış gösterebilir. Bazı bireylerin birden fazla alerjisi de olabilir. Bu durum bir tür alerjiye sahip bireyde başka hayvanlara, ev tozu akarlarına veya polenlere karşı da alerjisi oluşmasına yol açabilir. Çoklu alerjisi olan bireylerde belirtileri hafifletmenin en etkili yolu maruz kalınan alerjen miktarını mümkün olduğunca azaltmaktır.

Kedi Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Kedi alerjisi en yaygın hayvansal kökenli alerji olarak bilinir. Bu alerjinin kedinin salgısından kaynaklı olup olmadığını belirlemek zaman zaman zor olabilir. Çünkü kedi alerjisi evlerde bulunan toz akarı gibi alerjenlerle benzer belirtilere yol açabilir. Alerjinin oluşma şekli ve şiddetiyse bireyin alerjen tolerans eşiği seviyesine bağlıdır.

Bireyin hassasiyetine, alerjene maruz kalma şekline ve süresine bağlı olarak hafif, orta veya şiddetli semptomlar ortaya çıkabilir. Alerji semptomları mevsimlere bağlı olarak da değişebilir. Semptomlar kedilerin tüylerini döktüğü ilkbahar ve sonbahar aylarında daha şiddetli olabilir. Semptomlar alerjene temas ettikten birkaç dakika sonra başlayabilir. Bazı durumlardaysa 8-12 saat sonra belirgin hâle gelebilir.

Kedilere bağlı alerjiler solunumu ve cilt sağlığını etkileyen çeşitli semptomlara yol açabilir. Kedi alerjisi belirtilerinden bazıları şunlardır:

• Gözlerde sulanma, kızarma ve kaşıntı,
• Burunda kaşınma, akma ya da tıkanma,
• Boğazda gıcıklanma,
• Hapşırık,
• Öksürük,
• Burnun arkasından boğaza doğru akan mukus,
• Kedinin dokunduğu, tırmaladığı, ısırdığı veya yaladığı bölgelerde kızarıklık, kaşınma veya kabarma.

Kedi alerjisinin belirtileri alerjik rinit gibi diğer alerjilerin ve soğuk algınlığı veya grip gibi hastalıkların belirtileriyle genellikle benzerdir. Belirtilerin ne zaman ortaya çıktığına bakarak rahatsızlığın kaynağının ne olduğu belirlenebilir. Eğer belirtiler sadece kedinin bulunduğu ortamdayken ya da kediye temas ettikten sonra oluşuyorsa bu durumun kedi alerjisi olduğu netleşebilir.

Kedi alerjenleri akciğerlere girerse oradaki antikorlarla birleşebilir ve alerjinin etkisi daha şiddetli hâle gelebilir. Alerjik astımı olan kişilerin yaklaşık %30'u kediye temas ettikten sonra zorlayıcı etkilere yol açan ataklar yaşayabilir. Bu durumda mutlaka doktora gidilmelidir. 

Kedi alerjisinin yol açtığı bazı şiddetli belirtilerse şunlardır:

• Hırıltılı nefes,
• Nefes darlığı,
• Burundan nefes almada zorluk,
• Göğüs ağrısı veya göğüste sıkışma hissi,
• Nefes darlığı, öksürük veya hırıltı nedeniyle uyumakta zorlanma.

Kedi Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?

Kedinin bulunduğu ortamlarda yer aldıktan ya da kediye temas ettikten sonra tekrarlayan semptomlar kedi alerjisinin varlığını işaret eder. Kedi alerjisi de dâhil olmak üzere herhangi bir alerjiyi kesin olarak teşhis etmeninse genellikle iki yolu vardır. Cilt ve kan testleri alerjinin kaynağının belirlenmesini sağlayabilir.

Cilt Testi: Bireyin genellikle kol bölgesine kediden elde edilen saf alerjen ekstraktlarından küçük miktarlarda enjekte edilir. Yaklaşık 15 dakika sonra cildin alerjene nasıl tepki verdiği kontrol edilir. Bireyin kedi alerjisi varsa kedi ekstraktının enjekte edildiği bölgede kızarma ya da kaşıntı görülebilir.

Kan Testi: Küçük yaştaki çocuklara ya da cilt rahatsızlığı olan bireylere cilt testi yapmak zor olabilir. Bu durumlarda kan testi uygulanabilir. Bireyden alınan kan laboratuvara gönderilir. Kan, kedi tüyündeki salgılar gibi yaygın alerjenlere karşı üretilen antikorlar açısından incelenir. 

Alerji testleri her zaman kesin sonuç vermeyebilir. Semptomların hangi durumlardan ve nasıl etkilendiğini görmek için birkaç ay boyunca gözlem yapmak gerekebilir. 

Kedi Alerjisi Nasıl Geçer?

Kedi alerjisi semptomlarının şiddeti nasıl olursa olsun bu durum bireyin günlük hayatını etkiler. Etkili bir tedavi yönteminin uygulanması bireyin hayat kalitesini iyileştirebilir. Kedi alerjilerine yönelik ilaçlar ve doğal tedavi yöntemleri semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Birçok alerji türünde olduğu gibi kedi alerjisinin tedavisi de biraz zaman alır. 

Kedi alerjisi tedavisi için uygulanan yöntemler belirtilerin şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Etkili tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:

Hafif Semptomların Tedavisi: Hafif şiddetli belirtilerin tedavisinde genellikle antihistaminikler ve burun spreyleri gibi ilaçlar yeterli olur. Bu ilaçlar vücudun alerjik reaksiyonlar sırasında ürettiği histamin adı verilen bileşiklerin azalmasını sağlar. Bu sayede burun akıntısı ve hapşırma gibi semptomların şiddeti azalabilir. Antihistaminiklerin genellikle tablet, sıvı veya burun spreyi gibi farklı formları bulunur. 

Şiddetli Semptomların Tedavisi: Şiddetli kedi alerjisi belirtileri yaşayan bireyler için doktor tarafından kortikosteroidler veya immünoterapi ilaçları reçete edilebilir. Kortikosteroidler genellikle zorlayıcı belirtilerin ortadan kalkması için kısa süreli olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Vücudun bağışıklık sistemini baskılayarak alerjinin etkilerini hafifletir. İmmünoterapiyse kedi tarafından salgılanan proteinlere karşı aşılama yoluyla uygulanır. Bu yöntemin etkisinin görülmesi birkaç ayı bulabilir ve tedavi birkaç yıl sürebilir. Tedavi sonucunda vücudun kedi alerjisine karşı gösterdiği bağışıklık tepkisi değişmiş olur. Bu sayede alerjik semptomlar ortadan kalkabilir.

Kedi Alerjisiyle Yaşamak

Birçok alerji türü gibi kedi alerjisi de hayat kalitesini etkiler. Kedi alerjisinin etkilerini azaltmanın ilk adımı olarak kedilerle temasın mümkün olduğunca azaltılması önerilir. Kendi evlerinde kedi bulunmayan bireylerin temastan kaçınması daha kolay olabilir. Ancak bireyin kendi evinde beslediği kedi sebebiyle alerjik reaksiyon geliştirmesi birtakım önlemlerin artırılmasını gerektirebilir.

Kedi Alerjisi Olanlar Kedi Besleyebilir mi?

Kedilerin de bir aile bireyi olarak benimsenmesi sebebiyle evden ayrılmalarına karar vermek çok kolay olmayabilir. Bu konuda değerlendirme yaparken belirtilerin şiddeti göz önünde bulundurulabilir. Örneğin nefes darlığı gibi ciddi semptomların varlığı, alerjen maddenin kaynağından hemen ve temelli uzaklaşmayı gerektirir. Ancak daha hafif belirtiler varsa birtakım önlemler alarak alerjik reaksiyonun seyrine bakılabilir. Alınacak önlemlerin temel amacı reaksiyona neden olan tüy döküntülerinin ve tükürük kalıntılarının miktarını azaltmaktır.

Kedi alerjisine karşı alınabilecek önlemler ve kediyle yaşama ipuçlarından bazıları şu şekildedir:

• Kucağa almak, dokunmak, sarılmak ve öpmek gibi yakın temaslar azaltılabilir.
• Kediyle temasta bulunulduğunda eller sabunla iyice yıkanabilir.
• Alerjisi olmayan birey, kedinin tüylerini ev ortamının dışında ve yumuşak mobilyalardan uzakta fırçalayabilir. Bu sayede kedinin tüyleri ve tüylere yapışan alerjen maddeler evin dışına dökülmüş olur.
• Mikrofiltreli süpürge torbaları ve HEPA filtreli hava temizleyicileri kullanmak mekânın hava kalitesinin iyileşmesini sağlayabilir.
• Kedi kış mevsiminde ev içinde daha çok kaldığından ortamın yeterince havalandırılması ihmal edilmemelidir.
• Evde klima kullanılıyorsa klimanın filtresi sık sık değiştirilebilir.
• Kedi tüyünün üzerine yapışıp kalabileceği halılar ve kilimler ortadan kaldırılabilir. 
• Kedinin kanepeler gibi yumuşak mobilyalara oturmaması, kedi minderi gibi sadece kediye ait alanlarda uyuması sağlanabilir. 
• Kedinin uyurken kullandığı minder düzenli olarak sıcak suyla yıkanabilir. 
• Temizlenmesi kolay ahşap veya fayans zeminler tercih edilebilir. Zemin düzenli olarak elektrikli süpürgeyle süpürülebilir.
• Toz alırken ve evi süpürürken maske kullanılabilir. 
• Kedi özellikle yatak odasından uzak tutularak uyku ortamındaki alerjen maddelerin en aza indirilmesi sağlanabilir. 
• Kedilerin bulunduğu bir evde kalmak gerektiğinde gitmeden bir hafta önce kedinin uyunacak odadan uzaklaştırılması istenebilir.
• Bazı durumlarda reaksiyonun oluşmasını beklemeden alerji ilaçlarını kullanmak alerjik etkilerin kontrolünü kolaylaştırabilir. 
• Sahiplenmek için tüysüz kedi cinsleri tercih edilebilir. Bu sayede tüyler yoluyla daha çok yayılan alerjenlere maruz kalma şiddeti azalabilir. 

Kedi Alerjisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kediye alerji nasıl anlaşılır?

Kedi alerjisi semptomları genellikle belirgindir. Kedinin bulunduğu ortama girdikten veya kediyle temas ettikten birkaç dakika sonra çeşitli reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Gözlerde sulanma ve kızarma, burun akıntısı, hapşırma ve boğazda gıcıklık hissi en yaygın kedi alerjisi belirtilerindendir. Bazı durumlarda belirtiler kediye yakınken ortaya çıkmaz, birkaç saat sonra oluşmaya başlar. Bu gibi durumlarda alerjinin kediden mi yoksa toz akarı gibi başka bir alerjenden mi kaynaklandığını anlamak için birkaç kez daha gözlem yapılabilir. Alerjiyi tespit etmenin bir diğer yoluysa kan veya cilt testi yaptırmaktır.

Kedi alerjisi tehlikeli mi?

Kedi alerjisi bazı bireylerde hafif bir rahatsızlık hissi şeklinde ortaya çıkabilir. Kedinin bulunduğu ortamdan uzaklaşmak alerjik belirtilerin ortadan kalkmasını sağlar. Bazı bireylerse kedi alerjisi ilacı olarak kullanılan antihistaminiklere ihtiyaç duyabilir. Belirtilerin daha şiddetli hâle gelmesi ve solunum problemlerine neden olması bu yöntemlerin yeterli olmadığı anlamına gelir. Özellikle alerjik astımı olan bireylerde nefes darlığı, hırıltılı nefes ya da göğüste sıkışma hissi ortaya çıkarsa bir an önce doktora gidilmelidir. Alerji etkisinin kontrol altına alınmaması nadiren anaflaksiye de neden olabilir. 

Kedi alerjisi tedavi edilmezse ne olur?

Çocukluk döneminde kedi alerjisi yaşayan bazı bireyler yaşları ilerledikçe semptomlarının azaldığını fark eder. Bunun gibi nedeni tam olarak bilinmeyen ancak alerjinin kendiliğinden geçtiği durumlar olabilir. Zaman içinde geçmeyen ve tekrar eden kedi alerjisiyse diğer alerjiler gibi rahatsızlık vericidir. Alerjene maruz kaldıkça belirtiler kötüleşebilir ve uzun süreli sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Alerji tanımlanıp kontrol altına alındığında olumsuz etkiler azalabilir veya ortadan kalkabilir.