Karın duvarı fıtığı nedir?
Karın duvarı fıtığı, karın duvarı katları bütünlüğünün bozulması (yırtılması) ile oluşan defekt sonucunda, karın içi organların etrafındaki bir kese ile birlikte dışarı doğru çıkmasıdır. Karın duvarı fıtığının çeşitli tipleri vardır. En sık görülen tipi göbek fıtığıdır (umbilikal fıtık). Ayrıca kesi fıtığı (insizyonel fıtık) da karın ameliyatlarından sonra yüzde 15-20 oranında oluşan fıtıklardandır.
Karın duvarı fıtığı neden olur?
Karın içi basıncını artıran nedenler fıtığa neden olabilir. Göbek fıtığı kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Kadınlarda hamilelik göbek fıtığı oluşmasında en önemli nedenlerden biridir. Ailevi eğilim, obezite, yaşın ilerlemesi ve buna bağlı dokularda zayıflık, bağ dokusu hastalıkları, ağır kaldırma diğer nedenlerdendir. Özellikle karına açık cerrahi girişimlerden sonra kesi fıtıkları oluşması da önemli bir morbidite nedenidir. Kanser hastaları, obezite, ileri yaş, sigara, kalp ve akciğer hastaları, diabet olanlarda laparotomi sonrası kesi fıtığı olma riski yüzde 30-40'lara çıkmaktadır. Laparoskopik cerrahinin açık cerrahiye göre en önemli avantajlarından biri kesilerin küçük ve kesi fıtığı oranının düşük (yüzde 1-3) olmasıdır.
Karın duvarı fıtığı belirtileri
Karın duvarında şişlik ve ağrı, en sık ve belirgin görülen karın duvarı fıtığı bulgularıdır.
Karın duvarı fıtığı tanısını nasıl konulur?
Karın duvarı fıtığı tanısı fiziki muayene ile konulur. Hastayı muayene sırasında Valsalva Manevrası (ıkındırma ve öksürtme) yaptırılarak karın duvarındaki şişliğin belirginleşmesi ve fıtık kesesinin içindeki içeriğin belirginleştirilmesi sağlanır. Ayrıca karın duvarındaki açıklığın boyutu tahminen belirlenir. Şüpheli durumlarda karın duvarı ultrasonu ve bilgisayarlı tomografi ile tanı kesinleştirilir. Ayrıca defektin çapı da kesin olarak tespit edilir.
Karın duvarı fıtığı ameliyatı
Tüm karın duvarı fıtıkları ameliyat edilmelidir. Burada hastanın şikayetlerinin derecesi ameliyatın zamanlamasında önemlidir. Hastanın sosyal ve iş hayatını etkilemesi ve karın duvarı fonksiyonlarının bozulması, ameliyat kararında ve zamanının tespitinde etkilidir. Göbek fıtıkları eğer 1 cm'den küçük ve belirti vermiyorsa beklenebilir. Kesi fıtıkları, epigastrik fıtıklar, lomber fıtıklar, Spigelian fıtıkları hastanın şikayetlerinin derecesi ile bağlantılı olarak programlanarak ameliyat edilir. Karın duvarı fıtıklarında acil ameliyat, karın içi organların defektin içinde sıkışması (etrangülasyon) ve boğulması (strangülasyon) durumlarında uygulanır. Bunun oranı da yüzde 2-3 civarındadır.
Karın duvarı fıtığı ameliyat edilmezse...
Fıtık bir yırtık olduğu için yaşın ilerlemesi ve kollagen dokudaki zaafiyetin artması, obezite, ağır kaldırma, karın duvarını çalıştıran sportif aktiviteler, diabet, sigara, kalp-akciğer hastalıkları ve karın içi basıncını artıran her neden ile defektin boyutları artar. Yapılacak ameliyatın tipi (açık-laparoskopik), tamirde kullanılan yamanın boyutu gibi faktörleri etkiler. Düşük oranda da olsa acilen ameliyat edilme riski her zaman bulunur.
Karın duvarı fıtığı ameliyatı nasıl yapılır?
Göbek fıtıkları 1-2 cm ise açık cerrahi ve sütürlü onarımla onarılır. 2 cm'den büyükse yama konularak açık veya laparoskopik olarak onarılır. Kesi fıtıkları ve diğer karın duvarı fıtıkları yama ile açık veya laparoskopik onarılır. Kesi fıtıkları 10 cm'den küçükse laparoskopik olarak onarılabilir.
Karın duvarı fıtıklarında açık veya laparoskopik ameliyatlarda prensip; mümkünse defektin kapatılması ve yama ile gerilimsiz onarımın sağlanmasıdır. Ayrıca fıtık defektinin çapı büyüdükçe yama ile birlikte son yıllarda kullanmaya başladığımız karın duvarı kaslarını serbestleştirici yöntemler eklenmesi gerekebilir. Amaç nüksün, operasyon sonrası kronik ağrının, morbiditenin en düşük oranlarda olmasını sağlayıcı yöntemlerle onarımın yapılmasıdır ve karın duvarı fonksiyonlarının optimum şekilde sağlanmasıdır.
Karın duvarı fıtığı olmaması için bunlara dikkat!
Karın duvarı fıtığı olmamak için kilo almamak önemlidir. Vücut Kitle Endeksi'nin 28'in altında olması idealdir. Ayrıca sigara içilmemesi, ağır spor aktivitelerinden ve ağır kaldırmaktan kaçınmak (özellikle açık karın ameliyatları geçirmiş kişilerde) riski azaltabilir.
Ameliyat sonrası düzelme süreci
Laparoskopik göbek ve epigastrik fıtık onarımları sonrası hasta 1 gece hastanede yatar ve 3-4'üncü gün kontrole gelir. Sonrasında iş ve günlük hayatına dönebilir. Kesi fıtıkları eğer laparoskopik yapılırsa hastanede iki gece yatış sonrası hasta taburcu edilir ve üç gün sonraki kontrol normal ise günlük ve iş hayatına dönebilir. Açık ameliyatlar sonrası hastaların hastanede yatış süreleri bir gün fazla olabilir ve 7-10 gün içinde iş ve günlük hayatlarına dönebilirler.
Karın duvarı fıtığı nedeni ile açık veya laparoskopik ameliyat edilen tüm hastaların aktif spor hayatlarına dönmelerine fıtığın tipi, fıtığın ve kullanılan yamanın büyüklüğüne göre ameliyattan 6-8 hafta geçtikten sonra izin verilir. Ameliyat sürecinden sonra hastaların kilo almamaları ve spor aktiviteleri için 6-8 haftanın geçmesi elzemdir.
