Kanser hastalarında görülen ishale karşı öneriler
Kanser tedavisi sırasında kişinin koku ve tat alma duyusu değişebilir. Yiyecekler özellikle et ve yüksek proteinli besinler, acı veya metalik tat vermeye başlayabilir. Pek çok yiyeceğin tadı azalır veya tatsızlaşır. Bu değişikliklerin nedeni kanserin kendisi veya radyoterapi - kemoterapi olabilir. Bazen yaşanan diş ve diş eti problemleri de buna neden olabilir. Genellikle tedavi sonrasında bu problemler ortadan kalkar.
Koku ve tat değişikliği ile ilgili öneriler;
- Alışverişe kendiniz çıkarak gözünüze hoş görünen ve güzel kokan yiyecekleri seçin ve hazırlayın.
- Eğer bir tür ete (örneğin dana eti) karşı hassasiyetiniz oluştuysa tavuk, balık, kuzu eti gibi diğer et türlerini veya yumurtayı deneyin.
- Hazırladığınız yemekleri aromalı otlar veya baharatlarla tatlandırın.
- Portakal, mandalina gibi ekşi meyvelerle hazırlanmış meyve suları, meyveli veya sütlü tatlılar tercih edebilirsiniz.
- Yemeklerinizi çok sıcak olarak değil, oda sıcaklığında tüketmeye deneyin.
- Tat ve kokuları değiştirmek için soğan, sarımsak ekleyin.
- Yemek sonrası dişlerinizi fırçalayın.
- Hafif bir limonata, üzerine taze nane ekleyerek tüketebilirsiniz.
- Ağız tadınızın değiştiğini fark ettiğinizde hafif naneli sakızlar ve şekerler tercih edebilirisiniz. Bu ağzınızın tadını yerine getirecektir.
Bulantı ve kusmaya karşı neler yapılabilir?
Kanser tedavisi sırasında kişide kusma, bulantı ile birlikte olabildiği gibi bazı kanser türlerinde bulantı olmadan da görülebilir. Ayrıca bazen yiyecek kokuları, evin kokusu, hastane kokusu da kusmalara neden olabilir. Şiddetli ve sürekli kusmalarınız olursa, besin tüketmek için kendinizi zorlamayın. Mümkün olduğunca kusmanızı unutturacak uğraşlar bulun (Gazete okumak, kitap okumak v.b). Bulantınız varsa midenizi rahatlatacak besinler tüketin.
Bulantıya karşı öneriler;
- Öğünlerde az az, sık sık beslenmeye çalışın.
- Yağlı besinlerden ve kızartmalardan uzak durun.
- Çok baharatlı, ekşi ve çok tatlı gıdalar tüketmek yerine, az şekerli muhallebi veya meyve komposto, şeker eklenmemiş muzlu süt tercih edin.
- Daha kuru, kokusuz gıdaları tercih edin (Peynirli sandviç, kraker, leblebi, yağsız kek, yağsız kurabiye, peynirli makarna, pirinç pilavı, az yağlı peynirli börek, patates püresi, haşlanmış et, tavuk, sebze gibi).
- Yemeklerle birlikte sıvı tüketmemeye çalışın, daha çok yemeklerden yarım saat veya bir saat önce sıvı tüketmeye çalışın bu, sizin öğünlerde daha rahat yemek yemenizi sağlayacak.
- İçecekleri oda sıcaklığında ve yudum yudum için.
- Yemekten sonra en az bir saat kadar dinlenin.
- Sabah kalktığınızda bulantınız oluyorsa yataktan çıkmadan kraker, leblebi gibi bulantınızı bastıracak gıdalar tercih edin.
İshaliniz varsa…
İshal sırasında besinler içerisindeki vitaminler, mineraller ve su, kanda emilemeden çabucak bağırsaklardan geçer ve dışarı atılır. Bu durum vitamin, mineral yetersizliğine ve su kaybına neden olur.
İshale karşı öneriler;
- Çok miktarda su ve sıvı tüketmeye çalışın, vücuttan atılan suyun ve elektrolitlerin yerine konması için bu çok önemli. Günde en az 8-10 bardak su tüketin.
- Koyu çay ve kahve tüketmemeye özen gösterin; bunlar diüretik etkiye sahip oldukları için vücuttan daha fazla sıvı atılımına neden olabilir.
- Çok yağlı ve kızartılmış besinler tüketmeyin.
- Bu dönemde yağ içeriği yüksek besinlerden de kaçının (Ceviz, fındık, fıstık, çekirdek gibi).
- Taze sıkılmış elma, şeftali, havuç suyu ishal durumlarında iyi bir seçim olacaktır.
- Haşlanmış patates, az yağ ile hazırlanmış patates, haşlanmış veya fırınlanmış tavuk, az yağlı kırmızı et veya balıketi, pirinç lapası, haşlanmış makarna, üzerine az yağlı beyaz peynir ile iyi bir tercih olabilir.
- Yoğurt çorbası, yoğurtlu pirinç çorbası, un çorbası tercih edilebilir.
- Yağlı süt ve peyniri azaltıp yerine yoğurt ve hafif tuz eklenmiş ayran tüketebilirsiniz.
- Muz, şeftali, elma, armut, havuç gibi besinler tüketin.
- Bağırsak hareketlerini artıracak posa içeriği yüksek sebze ve meyveleri bu dönemde çok fazla tercih etmeyin (Salatalar, incir, erik, kayısı, mısır, kabak, patlıcan, brokoli, karnabahar, lahana gibi gıdalar).
Kabızlığa karşı posalı besinler tüketin
Kanser tedavisi sırasında kullanılan bazı kanser ilaçları kabızlığa neden olabilir. Yeterince posa ve su içermeyen beslenme de kabızlığa neden olacaktır.
Kabızlığa karşı öneriler;
- Posa tüketimini ve sıvı tüketiminizi artırmaya çalışın.
- Kepek veya tam buğday ekmeği, kuru bakliyatlar, karnabahar, brokoli gibi posalı gıdaları tercih edin.
- Meyve suları yerine meyvenin kendisini tüketerek aldığınız posa miktarını artırın.
- Muz, şeftali gibi posa oranı düşük meyveleri çok tercih etmeyin.
- Öğünlerinize salata ekleyin.
- Hafif egzersizlerle hareketlenin.
- Erik, kayısı, incir gibi posa içeriği yüksek gıdalar bağırsak hareketlerinizi hızlandırır. Kışın bu meyveleri kuru olarak tüketebilirsiniz veya isterseniz hafif şeker ekleyerek kompostolar yapabilirsiniz.
- Su tüketimi çok önemli; günde 8-10 bardak su tüketmeye çalışın, sıvı alımınızı artırın.
Kanser hastaları ağız ve boğaz yaralarına karşı neler yapabilir?
Kanser tedavisi gören kişiler, yiyeceklerinizi yutmakta güçlük çekerse yumuşak kıvamlı veya püre şeklinde gıdaları tercih etmeli. Sebze ve meyve püreleri, çorbalar, muhallebi, sütlaç gibi sütlü tatlılar; dondurma, muzlu süt, meyve kompostoları, makarnalar, yoğurt, ayran gibi gıdalar tercih edilebilir.
Ağız ve boğaz yaralarına karşı öneriler;
- Çok baharatlı, asitli, tuzlu gıdalardan kaçının.
- Yiyeceklerinizi çok sıcak tüketmeyin, ılık veya soğuk olarak tercih edin.
- Taze sıkılmış meyve suları, salatalar, turşular, ekşili yemekler bu dönemde sizi rahatsız edebilir.
- Yemeklerinizi yutmakta güçlük çektiğiniz dönemlerde ana yemeklerinizi çorbalarınızla püre haline getirerek tüketmeyi deneyin.
- Çorbalarınızın içerisine et parçaları, kıyma, yumurta, tavuk, balık, çeşitli kuru baklagiller ekleyerek protein içeriğini artırabilirsiniz. Bu durum yaralarınızın iyileşmesine yardımcı olur.
