Akciğer embolisi (pıhtı atması) nedir?
Ağrıyla göğsünü tutan bir kişinin kalp krizi geçirdiğini düşünürsünüz. Haklısınız, genellikle kalp krizi geçiren kişiler göğsünü tutarak yere yığılırlar. Ama bu belirti, her zaman kalp krizinin habercisi olmayabilir. Halk arasında ‘akciğere pıhtı atması’ olarak bilinen akciğer embolisi hastalığı aynı şekilde ortaya çıkabiliyor.
Pıhtı atması olarak akılda kalan akciğer embolisi, akciğerlere kanı ulaştıran damarların herhangi bir nedenle tıkanması sonucu meydana geliyor. Pıhtı atması, özellikle uzun süre hareketsiz kalmayı gerektiren durumlar sonrasında görülüyor. Kalp krizinin yanı sıra alt solunum yolu enfeksiyonuyla da karıştırılabilen pıhtı atması, bacak toplardamarıyla ilgilidir. Pıhtı atması yaşayan 10 kişiden 7’sinin bacak damar rahatsızlıkları sonucu bunu yaşadığı biliniyor. Akciğer embolisi geçiren kişilerin yüzde 70’inde bacak toplardamarından gelen pıhtı rol oynarken, kalbe yakın toplardamar pıhtısı olan kişilerin de yüzde 50’si için klinik olarak sessiz olabilecek akciğer embolisinden bahsetmek mümkün.
Akciğere pıhtı atması neden olur?
Bazı hastalıklar, operasyonlar ve kullanılan ilaçlar pıhtı atmasına neden olabiliyor. Akciğer embolisi riski şu sebeplerden artıyor:
Başta ortopedik cerrahi (diz kalça protezi, omurga cerrahisi) olmak üzere uzun süre hareketsiz kalmayı gerektiren büyük operasyonlar,
- Omurilik hasarı,
- Büyük sistemik travmalar,
- Daha önceden akciğer embolisi ya da bacak toplardamar pıhtısı rahatsızlığı geçirmek,
- Kanser,
- Pıhtıyı kolaylaştıran genetik yatkınlıklar,
- Hamilelik, hormon tedavisi, doğum kontrol hapları,
- Kalp yetersizliği ve kalp ritim hastalıkları,
- Aşırı kilo,
- Seyahat, hastalık gibi nedenlerle uzun süre hareketsiz kalma.
Pıhtı atması kadınlarda daha çok görülüyor
Pıhtı atması tedavisinde erken teşhis kritik rol oynuyor. Ölümcül riski bulunan kişilerde pıhtı eriten ya da pıhtıyı ortadan kaldıran tedaviler, ilk 24 saatte çok iyi sonuçlar veriyor. Bununla birlikte, 6-14 gün içinde de ilaç tedavisi yapılabiliyor. Pıhtı atmasında uygun tanı ile önleyici tedavi yapılmadığında kişi hayatını kaybedebiliyor. Kadınlarda daha sık görülen pıhtı atmasında kişisel riskler de etkili oluyor.
