Kaliteli uyku nedir?
Uyku, sadece dinlendiğimiz değil; yenilendiğimiz hayati ve aktif bir süreçtir. İyi ve kaliteli bir uyku süresi içinde, pek çok metabolik hormonal düzenleme, zihinsel organizasyon süreçleri, bellek konsolidasyonu gerçekleşir.
Uykunun REM evresi
REM uyku evresi, beynin çok aktif olduğu oldukça özellikli bir evredir. Derin uyku ve rüya gördüğümüz REM uyku evresinin uykusuzluk ya da uyku apnesi gibi hastalıklar nedeniyle azalması ya da kesintiye uğraması pek çok sorunu beraberinde getirir. Bunlar arasında bellek bozuklukları, sinirlilik, kaygı bozuklukluları ve depresyon yer alır. Gün içinde okuyup öğrenmeye çalıştığımız konular, sosyal hayat içinde olup bitenler özellikle REM uyku evresinde beynimizin gereken yerlerine gereken konularla ilintili olarak yerleştirilir. Bu ruhsal ve bilişsel düzenleme sırasında da rüya görürüz. Bu nedenle REM uykusu ve derin uyku bellek ve öğrenme açısından çok önemlidir.
Uykusuzluk nelere yol açar?
Bir veya birkaç gece hiç uyumayan kişi ertesi gün dikkatini toplamakta zorluk çeker sinirli ve tahammülsüz olur, yanlış kararlar verebilir. Kronik uykusuzluk çeken kişilerde gün içi enerjisiz hissetme, dikkat bozukluğu, unutkanlık sinsi bir şekilde gelişebilir. Zihinsel performans düşer.
Kaliteli uyku nedir?
İyi ve kaliteli bir uyku, yeterli sürede, kişinin sabah dinlenmiş olarak uyandığı, kesintiye uğramamış bir uykudur. Uyku sorunu olmayan kişiler yatağa yattıktan sonra 10-20 dk. içinde uykuya dalar, vücudumuz için gerekli olan derin uyku ve REM evrelerini yeteri miktarda içeren kesintisiz bir uyku uyur, dinlenmiş ve dinç olarak uyanır. Gün içinde uykulu hissetmez ve bu nedenle yorgunluk ve dalgınlık yaşamaz.
İyi ve kaliteli bir uyku için…
- Uyku saatlerinin düzenli olması,
- Akşam saatlerinde ağır yemek yenmemesi,
- Yatağa gittikten sonra günün muhasebesinin yapılmaması,
- Öğleden sonra çay kahve tüketilmemesi,
- Gün içinde fiziksel egzersiz yapılması,
- Yatak odasında tv, tablet.. vs. ile vakit geçirilmemesi, önerileri dikkate alınmalıdır.
Daha az telefon, daha çok hareket
Uyku kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden biri, gün içerisindeki fiziksel hareketliliktir. Sürekli masa başında oturmak yerine gün içinde koşturduğumuz, spor yaptığımızda, derin ve dinlendirici uyku süresi artar. Akşam saatlerinde tablet telefon gibi göze direkt ışık uyaranı veren cihazlar ile uzun zaman geçirmek, fizyolojik melatonin salgısını baskılayarak uykuya dalmayı zorlaştırır.
Uyku apnesi horlama ile belirti veriyor
Uyku konusunda kliniğe başvurma nedenleri arasında en sık görülen iki durum, uykusuzluk ve horlama ile birlikte olan uyku apnesi sendromudur. Uykusuzluk, stresli hareketsiz ve düzensiz yaşam tarzı, teknolojik cihazların aşırı kullanımı nedeniyle giderek artmaktadır. Uykuda solunum hastalıklarının başında gelen uyku apnesi, horlama ile birlikte uykuda periyodik solunum durmalarına yol açan, tanısı oldukça geç konabilen hayati bir hastalıktır.
Uykusuzluk depresyona götürebilir
İyi uyuyamamak ya da uykusuzluk sadece kronik yorgunluğa değil; depresyon, bilişsel performansta azalma, psikiyatrik, nörolojik, kalp-damar ve endokrinolojik pek çok hastalığa neden olur. Sorun yaşıyorsanız uykusuzluğu önemseyip bir uzmana danışın.
