Kalça protezi ameliyatı sonrasına dikkat!
Kalça protezi, kalça eklemindeki bozulmalar sonucunda uygulanan bir ameliyattır. Kalça eklemi vücudun en büyük ve sağlam eklemidir. Kemik uyumu oldukça iyi olan kalça eklemi, uyluk kemiğinin baş kısmının pelvis kemiğindeki yuvaya oturması ile oluşur. Kalça eklemi ayakta durma, yürüme ve koşma sırasında vücut ağırlığının yaklaşık 6-10 katına kadar yüklenmeye dayanabilir. Etrafındaki güçlü kaslar sayesinde kalça ekleminin hareketleri ve gücü sağlanır.
Kireçlenme belirtileri
Kalça ekleminde en sık görülen erişkin problemlerinden birisi kıkırdak kaybına bağlı kireçlenmedir. Bu durum kalça eklemi etrafında özellikle kasık bölgesinde ağrı ve hareket kısıtlılığı ile kendisini gösterir. Kıkırdak hasarı oluşmaya başladığında kalça eklemine gelen aşırı yüklenmeyle birlikte ilerleme eğilimindedir. Kişilerin zamanla yürüme mesafeleri kısalmaya başlar ve ilerleme ile birlikte istirahat isteği ve gece ağrıları başlar.
Kalça protezi ameliyatı
Kalça eklemindeki bozulma sonucunda öncelikle ağrının giderilmesi amacı ile kalça protezi ameliyatı uygulanır. Kıkırdak kaybından sonra kalça protezi daha çok tümörlerin tedavisi, doğuştan kalça çıkığı ve kırıklar durumunda uygulanır. Kısacası; kırıklar ve tümörler dışında hastanın kalçasındaki probleme bağlı ağrısının başka bir yöntemle giderilemediği ve hastanın günlük yaşamının ileri derecede etkilendiği durumlarda ameliyat yapılır. Erken yaşlarda ve kaynama olasılığı olan kırıkların tedavisinde kalça protezi ilk planda düşünülmemelidir.
Kalça protezi nasıl takılır?
Kalça protezi ameliyatında kalça eklemindeki hem yuva hem de baş kısım metal protezlerle değiştirilir. Araya ise plastik benzeri veya seramik yuva ve baş parçaları konarak eklem yeniden meydana getirilir. Bu sayede kişilerin ağrısı geçerken hareketlerinde, günlük yaşam kalitesi ve konforunda artış olur.
Enfeksiyona dikkat!
Kalça ekleminde enfeksiyon olan kişilerde ameliyat kesinlikle yapılmamalıdır. Kalça eklemi etrafındaki kaslarda güç kaybı olması veya yeterli kemik olmaması durumlarında da ameliyat uygulanamaz. Protez uygulanacak kişilerin fazla kilolu olmaması önemlidir. Buna hastanın vücut kitle indeksi hesaplanarak karar verilebilir. Ameliyat öncesinde rehabilitasyon sonrasında daha erken iyileşmeye katkı sağlar. Ayrıca hastanın ek hastalıklarının (kalp, diyabet, vb.) kontrol altına alınmış olması gerekir.
Erken yaşta kalça protezi uygulanır mı?
Kalça protezi ameliyatı, kemik gelişimi biten kişilerde uygulanabilir. Ancak genellikle ileri yaşlarda yapılan bir ameliyattır. Erken yaşlarda iltihaplı romatizma veya kalça çıkığı durumlarında uygulanabilir.
Kalça protezi çeşitleri
Kalça protezi temel olarak parsiyel (yarım) ve total (tam) olarak ikiye ayrılır. Parsiyel protezde sadece baş kısım değiştirilirken totalde hem yuva hem de baş kısım değiştirilir. Bunun dışında sementli (dolgu maddeli) ve sementsiz (dolgu maddesiz) olarak protez uygulanabilir. Günümüzde sıklıkla sementsiz olarak uygulanır.
Kalça protezi ameliyatı riskli midir?
Kalça protezi ameliyatında proteze ait ve genel riskler söz konusudur. Bunlar ameliyat sırasında ve sonrasında farklı şekilde görülebilir. Ameliyat sırasında damar-sinir yaralanması, kırık ve protezlerin düzgün yerleştirilememesi riskleri olabilir. Ameliyat sonrasında damar içinde pıhtı oluşması, enfeksiyon, yara iyileşme problemleri, ağrı, protezlerin gevşemesi ve yeniden ameliyat gerekmesi gibi riskler olabilir. Günümüzdeki ilerlemeler ve tecrübe sayesinde bu riskler nadiren gözlenebilir.
Kalça protezi iyileşme süreci
Ameliyattan sonra kişiler ertesi gün ayağa kaldırılır. Ağrısının müsaade ettiği ölçüde basmasına ve yük vermesine izin verilir. Bu sırada hastanın yürüteç veya koltuk değneği kullanması gerekir. Aynı gün lavaboya giderek klozete oturmasına izin verilir. Bu arada hafif derecede kalça hareket egzersizleri başlanır. 2’nci hafta dikişleri alınır. Genel olarak 4’üncü haftada koltuk değneği veya yürüteç bırakılarak hastanın tam yük ile yürümesine izin verilir. Genellikle 6’ncı haftadan, en geç 3’üncü aydan, itibaren günlük işlerine geri dönebilirler. Rutin olarak 6’ncı hafta, 3’üncü ay ve 6’ncı ay kontrolleri yapılır. Sonrasında ise herhangi bir şikayetleri olmasa dahi yıllık kontrol edilmeleri gerekir.
Kalça protezi olanlar nelere dikkat etmeli?
Hastalar kalça protezinden sonra düşmemeye özen göstermelidir. Bacak bacak üstüne atmamaları, diz üstü oturmamaları ve uzun süreli çömelme pozisyonunda kalmamaları önerilir.
Kalça protezi kaç yıl dayanır?
Uzun sürede kalça protezlerinin en büyük sorunlarından biri protezlerin kemikten ayrılması yani gevşemedir. Doğru şekilde uygulanan kalça protezi sonrasında hastaların yüzde 90-95’i protezlerini 15 yıl süre boyunca sorunsuz kullanabilirler. Bu süre 20 yıla geldiğinde yüzde 80’lere inebilir. Gevşeme olması durumunda mevcut protezlerin çıkarılarak yenilerinin uygulanması yani kişinin yeniden ameliyat olması gerekir.
