Organ nakli nasıl yapılır?
Türkiye’de 25 bini aşkın kişinin kulağı her an telefonda, heyecanla gelecek bir aramayı bekliyorlar. Heyecanlı ve endişeliler çünkü sağlıklarına kavuşmanın tek yolu ihtiyaç duydukları organın bulunmasından geçiyor. Türkiye, canlı vericiden organ nakli konusunda dünya ülkeleri arasında başı çekiyor. Kadavradan yapılan organ nakillerinde ise listenin sonlarında yer alıyoruz. Türkiye’de son yıllarda Sağlık Bakanlığı’nın desteği ile yapılan toplam organ nakil sayılarında hızlı bir artışta. Yıllık organ nakli sayısı yaklaşık 4 bin 900’e ulaşmış durumda. Ancak her 5 nakilden sadece biri kadavradan, 4’ü ise canlı vericiden. Organ bağışının bu kadar düşük olması konunun halka tam olarak anlatılamamasından kaynaklanıyor. 2017 yılında toplam yapılan 4 bin 908 naklin ancak bin 172’si kadavradan yapılabildi. Kadavradan organ bağışında yıllık ihtiyacın çok altında kalıyoruz. Bu nedenle her yıl 6-7 bin kişi organ nakli beklerken yaşamlarını kaybediyor.
Devlet organ nakline destek veriyor
Organ nakline devlet çok ciddi destek veriyor ve ülkemizde son yıllarda bu konuda olumlu yasal ve organizasyonel düzenlemeler yapıldı. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tüm nakil ameliyatlarını sigorta kapsamına alması sayesinde isteyen herkes istediği devlet hastanesi ya da özel hastaneye giderek hiçbir ek ücret ödemeden organ nakli yaptırabiliyor. Yapılan yasal düzenleme ile böbrek nakli olan insanların malulen emeklilik haklarını korumaları ise diğer önemli bir gelişme. Ulusal bekleme listesinin oluşturulması ve koordinatörlük sisteminin etkinleştirilmesi de bu konuda atılmış önemli bir adım.
Laparoskopik organ nakli
Organ naklinde tıbbi yönden de son yıllarda bir takım önemli gelişmeler yaşanıyor. İmmunsüpresif ilaçlardaki gelişmeler sayesinde nakil yapılan organlar artık daha uzun süre sorunsuz çalışıyor. Diğer bir gelişme ise cerrahi tekniklerde yaşanıyor. Artık ameliyatların birçoğu kapalı (laparoskopik) yöntemle yani vücutta kesi olmadan, 3-4 ufak delik aracılığıyla yapılabiliyor. Bu sayede böbrek vericileri eskiye oranla çok daha az travmatik ameliyatlarla böbrek verebiliyor. Hatta uygun kadın vericilerde böbrek doğum yolundan çıkartılarak vericilerin ameliyat sonrası dönemi daha rahat geçirmesi sağlanıyor. Böbrek doğum yolundan çıkarıldığında vericinin vücudunda böbreği çıkartmak için kesi yapılmasına gerek kalmıyor. Bu sayede ameliyat sonrası ağrı daha az oluyor, kesi yeri problemleri (enfeksiyon, fıtık) ortadan kalkıyor ve kişinin vücudunda kesi izi olmadığı için kozmetik yönden de daha iyi sonuçlar elde edilebiliyor.
Türkiye canlıdan böbrek naklinde ilk sırada
Ülkemizde böbrek, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas ve ince bağırsak nakil yapılan organlar. Nakil yapılan dokular ise; kemik, kemik iliği, deri, kornea ve kalp kapağı. Nakledilecek organ canlıdan veya hastanede yoğun bakım ortamında tıbben yaşamı sona ermiş (beyin ölümü gerçekleşmiş) kişilerden alınıyor. Canlıdan alınabilecek organlar iki böbrekten bir tanesi ve karaciğerin yarısı. Kadavradan ise nakil yapılabilen tüm organ ve dokular alınabiliyor. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en çok nakli yapılan organların başında böbrek ve karaciğer geliyor. Türkiye’de 2017 yılında gerçekleştirilen 4 bin 908 organ naklinin 3 bin 342’sini böbrek, bin 446’sını karaciğer nakli oluşturuyor. 120’si ise kalp, akciğer, pankreas, ince bağırsak gibi nakilleri kapsıyor.
