Göz Damlası: Çeşitleri, Kullanımı ve Bilmeniz Gerekenler

Göz Damlası Çeşitleri

Göz damlası, göz doktorlarının araç setinin önemli bir parçasıdır. Gözlerinize birer damla damlatabileceğiniz sıvı ilaçlar şeklindedir. Gözlerinizin yüzeyine birer veya ikişer damla damlattığınız sıvı solüsyonlardır. Göz damlaları topikaldir, yani onları gözlerinizin yüzeyine damlatmanız yeterlidir.

Göz damlası solüsyonları çeşitli farklı ilaçlar ve faydalı maddeler içerebilir. Göz damlaları farklı içerik veya ilaç kombinasyonları içerir. Birçok göz rahatsızlığını ve semptomu tedavi edebilir.

Reçetesiz Göz Damlası

Reçetesiz satılan göz damlaları göz akıntısını azaltabilir ve göz çevresindeki dokuları yumuşatır. Kızarmış gözler için de tedavi edici bir etkisi vardır.

• Göz kuruluğu için damlalar, göz çevresindeki dokularda yumuşatıcı etkiye sahiptir. Çatlamış veya kuru olan dokuları yumuşatmaya yardımcı olur.
• Kızarıklık giderici damlalar, kırmızı göz ve iltihabı tedavi etme amacıyla kullanılır. Vazokonstriktörler yüzeydeki kılcal damarlara kan akışını azaltarak göz kızarıklığını ve iltihabını hafifletir.
• Alerji damlaları göz akıntısını azaltabilir. Büzücü maddeler mukusu parçalayarak göz akıntısı seviyesini düşürür.
• Yapay gözyaşlarında bulunan yumuşatıcılar, gözünüzün farklı parçalarının daha pürüzsüz hareket etmesine olanak sağlar ve sürtünmeyi azaltır.
• Bazı reçetesiz göz damlası gözünüzdeki sıvı seviyelerini uygun bir aralıkta tutar. 
• Bazı göz dalgası formülasyonları, gözlerinizi durulamak için en uygun formül olabilir.

Reçeteli Göz Damlası

Reçeteli göz damlalarının gözleri uyuşturma, bakterileri yok etme ve iltihap azaltma gibi etkileri bulunur.

• Anestezikler gözlerinizi uyuşturur ve göz ağrısını azaltır.
• Antibiyotikler, bakteriyel göz enfeksiyonlarının ana tedavisinde kullanılır ve bakterileri yok eder. 
• Antihistaminikler göz kaşıntısı gibi alerjiyle ilgili semptomları tedavi eder ve alerjik tepkileri azaltır. 
• Kortikosteroidler göz damlalarında bulunan yaygın anti-inflamatuar ilaçlardır ve iltihabı azaltır. 
• Bazı reçeteli göz damlası, göz bebeklerini geçici olarak büyütür ve yakın görüşü engeller. Göz bebeklerinin genişlemesi, göz muayenelerinde veya belirli iris ile ilgili durumların tedavisinde yardımcı olabilir.
• Göz damlaları, bağışıklık sistemindeki arızalardan kaynaklanan hasarı önleyebilir ve bağışıklık aktivitesini sınırlar.
• Glokomun önlenmesi ve tedavisine yardımcı olabilen göz damlaları göz içi basıncını düşürür. 
• Serum göz damlaları, gözlerinizin iyileşmesini kolaylaştırır ve gözlerinizi onarmasına yardımcı olur. 

Göz Damlası Nasıl Kullanılır?

Göz sağlığı için göz damlası kullanımında dikkat edilmesi gerekenler bulunur. Doğru kullanım talimatlarına uymak, hem damlanın etkisini artırır hem de gözünüz sağlıklı kalır. 

Doğru Kullanım Talimatları

Göz damlası kullanmadan önce ellerinizi yıkamanız gerekmektedir. Ayrıca damlaların nasıl uygulanacağı ve kullanım sıklığına ilişkin bilgilere sahip olmanız önemlidir. 

Eller nasıl yıkanmalı: Göz damlası damlatırken, elleriniz gözlerinize çok yakın olur. Bu da enfeksiyona açık bir durum oluşturur. Damlatmadan önce ellerinizi su ve sabunla yıkayın. Temiz bir havlu veya kağıt havlu ile kurulayın. Sabun ve su yoksa el dezenfektanı kullanabilirsiniz. 

Damlaların nasıl uygulanacağı: Başkasının reçeteli göz damlalarını kullanmamaya özen gösterin. Size verilen göz damlası reçetesinin talimatlarını dikkatlice okuyun. En iyi sonuçları elde etmek için şu adımları takip edin: 

• Başınızı geriye doğru eğin ve yukarı bakın.
• 1 elinizle alt göz kapağınızı aşağı ve gözbebeğinizden uzağa çekin. 
• Diğer elinizle göz damlası şişesinin ucunu, göz kapağınızın altına doğru getirin ve baş aşağı tutun. 
• Doktorunuzun önerdiği ya da reçetede belirtilen miktarda göz damlasını kullanın, önerilen miktarı aşmayın. 
• En az 1 dakika boyunca gözünüzü kapatın. Parmağınızla hafifçe ovaladıktan sonra gözlerinizi açın. 

Kullanım sıklığı: Geçmişte doktorunuzun yazdığı göz damlalarını yaşadığınız sorun için bilinçsizce kullanmayın. Bugün yaşadığınız göz problemi başka bir sebepten olabilir, bu durum göz sağlığınıza zarar verebilir. Sadece iyi hissediyorsunuz diye damlalarınızı bırakmayın. Göz damlası kullanım sıklığını belirlemek için doktorunuzla konuşur.

Kullanım Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Kontakt lenslerle kullanım: En iyi kontakt lens göz damlaları, nemlendirici göz damlalarıdır. Kuru göz damlaları kullanılabilir, ancak bazen yoğun olabilir ve bulanıklığa neden olabilir. Vazokonstriktör göz damlaları veya ilaçlı göz damlaları yalnızca lensleriniz çıkarıldığında kullanılmalıdır ve nemlendirici damlaların yerine kullanılmamalıdır.

Damlaların saklanması: Göz damlaları oda sıcaklığının altında saklanmalıdır. Bunun için en iyi yerlerden birisi buzdolabıdır. Buzdolabında saklanan göz damlalarını damlattığınızda soğuk bir his alırsınız. Böylelikle gözünüze kaç damla damlattığınızı daha kolay anlayabilirsiniz. Jel bazlı göz damlalarını buzdolabına koymak ise yanlış olabilir. Bu damlalar dolapta kolaylıkla donabilir.

Birden fazla damla kullanımı: Eğer farklı göz rahatsızlıkları için farklı türde göz damlası kullanmanız gerekiyorsa, her bir damla türü arasında en az 5 dakika bekleyin. Damlatacağınız her yeni damla için kullanım talimatına uyun.

Göz Damlası Yan Etkileri

Göz damlaları uzun süre kullanıma bağlı olarak veya içerisindeki etken maddeler nedeniyle yan etkiler gösterebilir. En çok karşılaşılan yan etkiler gözde yanma, kızarıklık, bulanık görme ve göz bebeklerinin genişlemesi gibi faktörlerdir.

Yaygın Yan Etkiler

Hafif yanma veya batma: Bazı damlalar kullanıldıktan hemen sonra hafif yanma veya batma hissine yol açabilir. Bu durum göz kuruluğu olan kişilerde daha fazla olabilir. Damla kullandıktan sonra yanma veya batma hissi yaşıyorsanız doktorunuza danışabilirsiniz.

Geçici bulanık görme: Miydriatik göz damlaları, göz bebeği aracılığıyla gözün içini görmelerini sağlamak için kullanılan damlalardır. Bu damlaların ardından; hastada ışığa karşı hassasiyet, bulanık görme ve göz sulanması gibi kısa süreli yan etkiler görülebilir. İlacın etkileri geçene kadar hareket edilmemeli ve dikkatli olunmalıdır.

Gözde kızarıklık: Göz damlaları gözlerde kızarıklığı olduğunda kullanılır .Ancak bu damlalar, bazen kan damarlarında genişlemeye neden olarak kızarıklığı arttırabilir. Kısa süreli kızarıklık oluşumları görülebilir. Durum iyileşmiyor ve kızarıklık artıyorsa hemen bir doktora başvurulmalıdır.

Ciddi Yan Etkiler ve Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Göz damlası kullanma sonrası gözde yanma/kızarıklık, göz bebeklerinin genişlemesi veya bulanık görme gibi durumlar oluşabilir. Bu etkilerden herhangi biri uzun sürerse veya kötüleşirse, doktorunuza hemen bildirin.

Göz damlaları genellikle çok ciddi yan etkilere sebep olmamaktadır. Ancak şiddetli göz ağrısı, gözlerde veya göz çevresinde artan kızarıklık, kaşıntı, şişme, ani görme kaybı, titreme, hızlı, çarpıntılı ve düzensiz kalp atışı, bağ ağrısı, terleme, halsizlik gibi etkiler görüldüğünde doktorunuza danışmanız gerekir. 

Alerjik reaksiyonların görülmesi nadirdir. Döküntü, kaşıntı, şiddetli baş dönmesi, nefes almada zorluk gibi ciddi alerjik reaksiyon belirtileri fark ediyorsanız hemen tıbbi yardım alın.

Göz Sağlığı İçin İpuçları

Göz sağlığı çoğunlukla ihmal edilir ancak göz hastalıkları hafife alınmamalıdır. Gün içerisinde alabileceğiniz basit önlemlerle gözünüzü koruyabilirsiniz. 

Göz Sağlığını Korumak İçin Günlük İpuçları

Göz sağlığını koruma tabağınızdaki yemekle başlar. Omega-3 yağ asitleri, çinko, C ve E vitaminlerinden zengin besinler göz sağlığını korumaya yardımcı olur. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu ve katarakt gibi hastalıklara karşı koruma sağlanabilir. Ispanak, lahana, pazı gibi yeşil yapraklı sebzelerin yanı sıra, somon, ton balığı ve diğer yağlı balıklar tüketilebilir. 

Sigara içmek göz hastalıklarına yakalanma riskinizi artırabilir. Katarakt, optik sinir hasarı ve makula dejenerasyonu gibi birçok tıbbi sorununun altında sigara bulunabilir. 

Herkesin düzenli olarak bir göz muayenesine ihtiyacı vardır. Bu, görme sağlığınızı korumanıza yardımcı olur. Göz muayenesi sayesinde glokom gibi belirti göstermeyen hastalıklar da tespit edilebilir. Bu hastalıkları erken evrede tespit etmek tedavi sürecini kolaylaştırır. Kapsamlı bir göz muayenesinde kişisel ve aile tıbbi geçmişiniz değerlendirilir. Miyop, hipermetrop, astigmat, presbiyopi (yaşa bağlı görme değişikliği) olup olmadığını belirlemek için testler yapılır. Glokom için göz basıncı ve optik sinir testleri kullanılabilir. Gözlerinizin dış ve mikroskobik muayenesi yapılabilir.

Bilgisayar veya telefon ekranına çok uzun süre bakmak göz sağlığına zarar verebilir. Uzun süre ekrana bakan kişilerde; göz yorgunluğu, bulanık görme, uzak mesafelere odaklanmakta zorluk, kuru gözler, baş ağrıları, boyun ve omuz ağrıları görülebilir. Gözlerinizi korumak için; bilgisayar kullanımında takılabilecek gözlüler hakkında doktorunuza danışın. 

Bilgisayar ekranını gözlerinizin üst kısmıyla hizalayacak şekilde yerleştirin. Böylelikle ekranınıza hafifçe aşağıya doğru bakmış olursunuz. Pencerelerden ve ışıklardan gelen parlamayı önlemeye çalışın. Gerekirse parlamayı önleyici bir ekran kullanın. Her 20 dakikada bir gözlerinizi dinlendirin. 20 saniye boyunca 20 metre uzağa bakın. En azından her iki saatte bir kalkın ve 15 dakikalık molalar verin. 

UV korumalı bir güneş gözlüğü, gözlerinizi güneşin ultraviyole ışınlarından korumaya yardımcı olur. Çok fazla UV ışığına maruz kalmak, katarakt ve makula dejenerasyonu riskini artırır. Kontakt lenslerin bazıları UV koruması sunar. Ancak ekstra bir koruma katmanı olarak güneş gözlüğü takılabilir. 

Göz Damlası Kullanımında Yaygın Hatalar

Göz damlası kullanımı sırasında yapılabilecek hatalar göz sağlığına zarar verebilir. Aşırı veya yanlış kullanımın yanı sıra, damla kullanırken göz sağlığını bozacak hamlelerden kaçınılmalıdır. 

Damla kullanırken steriliteye dikkat etmeme

Göz damlası kullanırken, şişenin ucuna parmaklarınıza dokunmamaya özen gösterin. Parmaklarınız şişe ucuna bakteri ve yağlar taşıyabilir. Bu da göz enfeksiyonlarına yol açabilir. Kullanım sırasında maksimum hijyeni sağlamak için şişeyi dikkatli dokun ve ucuna dokunmayın. 

Gereğinden fazla kullanma            

Genellikle birden fazla göz damlası kullanılması önerilmez. Gözün emebileceği maksimum sıvı miktarı genellikle bir damladır. Daha fazla kullanmak yan etkileri artırabilir ve ilaç taşarak etkisini kaybedebilir. 

Yanlış damla seçimi

Unutulmamalıdır ki her göz damlası farklı bir rahatsızlığı tedavi etmek için formüle edilmiştir. Yanlış damla seçimi tedavi etkinliğinin azalmasına, yan etkilerin artmasına, rahatsızlığın kötüleşmesine, görme problemlerine ve enfeksiyon riskine sebep olabilir. 

Göz Damlası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Göz damlasını kullanırken nelere dikkat etmeliyim?

Göz damlası kullanmadan önce ellerinizi yıkamalısınız. Damlanın ucunu gözünüze veya başka bir yüzeye temas ettirmemeli, dozajı aşmamalı ve şişeyi doğru şekilde kapatmalısınız. Reçetesiz damlalar için doktor tavsiyesi alınmalı ve göz damlaları kullanım talimatlarına uygun olmalıdır.

Göz damlası kullanımı sırasında gözlük takabilir miyim?

Göz damlası kullanımı sırasında veya kullandıktan sonra gözlük takmayı birkaç dakika beklemek gerekebilir. Böylelikle damlanın etkili bir şekilde yayılması sağlanır ve gözlüklerin ilacı silmesine engel olunur. 

Çocuklar için göz damlası kullanımı güvenli midir?

Çocuklar için göz damlası kullanımında mutlaka doktor önerisine uyulmalıdır. Çocuklar için formüle edilmiş özel damlalar tercih edilmeli, doğru dozda olmalı ve dikkatlice uygulanmalıdır. Gözlerde artan kızarıklık, şişlik, yanma, batma, görme kaybı ve baş dönmesi gibi yan etkiler veya alerjik reaksiyonlar oluşursa hemen doktorunuza başvurabilirsiniz.