Osteoporoz nasıl tedavi edilir?
Osteoporoz yani kemik erimesi, genellikle yaşlılarda görülen bir rahatsızlık olarak bilinir. Oysa 35’li yaşlarda en üst seviyeye ulaşması gereken kemik kütlesinde farklı nedenlerle eksikler kalırsa, osteoporoz genç yaşta da görülebilir. Günümüzde her 4 kadından ve her 8 erkekten birinde görülen osteoporoz; spordan uzak hareketsiz yaşam ve fast-food yeme alışkanlığının artmasına bağlı beslenme bozukluğu gibi nedenlerle son yıllarda daha sık görülür oldu. Başlangıçta oldukça sinsi seyrederken kadınlarda özellikle menopoz sonrası kemik erimesi hızlanır.
Osteoporoz belirtileri
Osteoporozu olan kişiler bazen kemik ağrıları ile hekime başvururken, çoğu zaman hiçbir şikayete yol açmadığından kemiklerde kırıklar meydana gelinceye dek doktora gitmez. Osteoporozu bulunan kişilerde basit düşmelerde bile omurga, kalça ve el bileği kemik kırıkları çok sık görülürken, omurgada kırık oluşur ise kamburlaşma ve boy kısalığı ortaya çıkar. Oluşan deformite ve ağrı, hayat kalitesini düşürür. Omurga kırığı olan kişi akut dönemde ortopedi polikliniklerine şiddetli bel ve sırt ağrısı ile gider. Geç dönemde ise; kronik bel ağrısı, uyku bozukluğu, nefes darlığı, hazımsızlık, anksiyete hatta depresyon gibi şikayetlerle başvurulabilir.
Osteoporoz neden olur?
Günümüzde tanı yöntemlerinin de gelişmesiyle gençlerde daha fazla tespit edilir hale geldi. Çocukluk çağında kemik gelişimi, mineral yapısı ve kemik yoğunluğu üzerinde beslenme, egzersiz ve hormonlar gibi birçok çevresel faktörler etkili olsa da genetik faktörlerin yüzde 50-80’i oluşturduğu bilinir. Vücudumuzda doruk kemik kütlesine yaklaşık 30-35 yaşında ulaşılır. Bu yaşlarda erişilen doruk kemik kütlesi değişik nedenlerle eksik kalırsa osteoporoz görülebilir. Kadınlarda ise menopoz sonrası kemik erimesi hızlanır. Gençlerde görülen osteoporozun nedenleri şöyle sıralanır:
- Hormonal nedenler
- Mide-bağırsak sistemi hastalıkları
- Kan hastalıkları
- Bağ dokusuna bağlı nedenler
- Romatizmal hastalıklar
- Organ nakli ameliyatı geçirmiş olmak
- Bazı kan sulandırıcılar, kortizon, bazı psikiyatrik ilaçlar vb
- Hareketsizlik, aşırı egzersiz, sigara ve aşırı alkol
- Sağlıksız beslenme, D vitamini eksikliği, kalsiyumdan fakir; protein ağırlıklı beslenme
- Ailesel yatkınlık
- Hamileliğe bağlı geçici osteoporoz
Gençlerde osteoporoz tedavisi
Hamileliğe bağlı osteoporoz dışındaki tüm durumlarda mutlaka kemik kırıklarını önlemek için tedavi gerekir. Hamileliğe bağlı osteoporoz genellikle doğumdan sonraki 6 ay içerisinde kendiliğinden geçer. Bu nedenle çoğunlukla tedavi gerektirmez. Gençlerde öncelikle osteoporoza yol açan unsurun tespit edilerek tedavi edilmesi şart. Ardından kalsiyum ve D vitamini takviyesi başlanır. Spor yapmak çok önemli. Özellikle haftada en az üç gün 30-60 dakika tempolu yürüyüş veya ağırlık kaldırıcı sporlar yapılması osteoporoz tedavisi üzerinde oldukça etkilidir. Sigara ve alkol kesilir, kahve günde en fazla 2 fincan ile sınırlandırılır. Buna rağmen kırık gelişimi engellenemezse o zaman osteoporoz ilaçları kullanılabilir. Ancak bu ilaçların en önemli problemi uzun süre kemikte kalması ve hamilelik planı olan kişilerde bebeği etkileme riskidir. Bu nedenle erken menopoz dönemindeki kadınlarda devam eden kemik kaybı ya da tekrarlayan düşük travmalı kırıklar olmadıkça ilaç tedavisinin düşünülmemesi gerekir.
