Eşek Arısı Nedir?

Eşek Arısı Türleri

Pek çok eşek arısı türü bulunmakla birlikte bu böcekler genel olarak iki gruba ayrılır. Eşek arısı türlerini şu şekilde gruplandırabiliriz:

• Yalnız yaşayan eşek arıları,
• Koloniler halinde yaşayan sosyal eşek arıları.

Sosyal eşek arılarıyla yalnız yaşayan eşek arıları arasındaki fark sosyal eşek arılarının binlerce üyenin bulunduğu bir kolonide yaşıyor olmalarıdır. Büyük topluluklarda yaşayan sosyal eşek arıları yuvayı oluşturmak, yavru arıları yetiştirmek, yiyecek bulmak ve koloniyi tehlikelere karşı korumak gibi görevleri hep birlikte gerçekleştirir. Bu sosyal eşek arılarının bulunduğu koloniler sadece bir yıl yaşayıp kışın ölür. Geride kalan yuva yeniden kullanılmaz. Döllenmiş kraliçe arılar kışı geçirdikten sonra yeni bir yuva oluşturur. Bu sosyal eşek arısı türleri arasında Avrupa eşek arıları, kel yüzlü eşek arısı, kağıt yaban arısı ve sarı ceketler sayılabilir.

Yalnız eşek arıları her ne kadar yuvalarını korumak için diğer eşek arılarıyla beraber çalışabilseler de koloni oluşturmadan yaşar. Yalnız yaşayan eşek arıları büyük altın kazıcı eşek arıları, kum eşek arıları, Ağustos böceği katili ve çamur böcekleri şeklinde sıralanabilir.

Yaygın Eşek Arısı Türleri

Dünya genelinde 30.000'den fazla yaban arısı türü vardır. Yaygın olarak görülen eşek arısı türleri şu şekildedir:

• Sarı Ceketler: Yaz ve sonbahar mevsiminde sıklıkla görülen bu eşek arılarının karınları siyah ve sarı çizgilidir. Her ne kadar saldırgan bir tür olarak bilinse de diğer yaban arılarına oranla daha yavaş sokar. Tehdit altında olduklarında tekrar tekrar sokabilme yeteneğine sahip canlılardır.
• Çamur Arısı: Çamurdan yuvalar yapan bu eşek arısı türünün belirgin özelliği bel bölümlerinin incecik olmasıdır. Bu bölüm karnı ve göğsü birbirinden ayırır. Yuvaları tehdit edilmediği müddetçe sokma eğilimleri yoktur.
• Kağıt Eşek Arısı: Şemsiyeye benzeyen kağıt yuvaları nedeniyle kağıt eşek arısı ismini alan bu türün vücutları genellikle sarı ve kahverengi renginde olur. Ancak bazı kağıt eşek arılarının vücutlarında kırmızı renk de görülebilir. Kağıt eşek arıları örümcek, sinek ve tırtıl gibi canlılarla beslenir.
• İngiliz Yaban Arısı: Parlak sarı ve siyah şeritli bir görünüme sahip olan arılardır. Avrupa yaban arısı karınlarındaki sarı bölümlerde ve yüzlerindeki siyah noktalarla İngiliz yaban arısından ayrılır. Bu yaban arıları çatı katı, garaj ve duvar boşlukları gibi korunaklı bölümlerde veya dışarıda kolay ulaşabilen yerlerde yuva yapar. Nektar ve tatlı besinlerle beslenen bu yaban arıları yuvalarını korumak için saldırıda bulunabilir.
• Avrupa Eşek Arısı: Avrupa eşek arıları diğer adıyla dev eşek arıları genel olarak sarı ve kahverengi çizgileri olan soluk yüzlü eşek arılarıdır. Yaz mevsiminin son dönemlerinde ortaya çıkan bu eşek arılarının yuvaları ağaç kütüklerindeki veya binalardaki oyuklardır. Her ne kadar saldırgan bir tür olmasa da Avrupa eşek arıları da tekrar tekrar sokabilen canlılardır. Ağaç öz suyu, bal özü ve meyveyle beslenen bu eşek arıları çekirge, sinek, bal arısı ve sarı ceket gibi diğer büyük böcekleri de avlayabilir.
• Kel Yüzlü Eşek Arısı: Genel olarak yaz mevsiminin sonlarına doğru ortaya çıkan kel yüzlü eşek arıları siyah gövdesi ve beyaz desenli yüzleri nedeniyle sarı ceketlerle benzerlik gösterir. Kağıda benzer bir kabuğa sahip yuvalar oluşturan bu eşek arılarının yuvaları genellikle ağaçlarda ve çalılarda bulunur. Sosyal canlılar olan kel yüzlü eşek arıları alanlarını korurken tehdit algıladıklarında tekrar tekrar sokabilir. İğneleriyse son derece yumuşaktır.

Eşek Arısı ve Bal Arısı Arasındaki Farklar

Eşek arısıyla bal arısını birbirinden ayırmak genellikle zor olabilir. Ancak bu iki tür arasındaki temel farklılıkları öğrenmek eşek arılarını ve bal arılarını birbirinden ayırt etmeyi kolaylaştırabilir. Eşek arıları ve bal arılarının farklarını şöyle sıralayabiliriz:

• Eşek arılarının vücutlarının birleştiği bir belleri vardır. Ayrıca bal arılarına göre vücutları ve bacakları daha ince ve uzundur.
• Eşek arılarının parlak sarı çizgileri daha belirgindir.
• Eşek arıları bal arılarına kıyasla saldırgan bir yapıya sahiptir.
• Eşek arıları genellikle üzerinde belirgin oluklar bulunan kağıt benzeri yuvalarda bulunur.

Tüm bunlarla birlikte eşek arıları bal arılarının aksine defalarca sokma yeteneğine sahiptir.

Eşek Arısı Sokması ve Belirtileri

Eşek arısı soktuktan sonra vücudun belli bölümlerinde bazı semptomlar gelişir. Eşek arısı sokması belirtileri şu şekilde sıralanabilir: 

• Boğaz, dil, dudak ve ağız bölgesinde şişlik,
• Kalp atışında hızlanma, 
• Şok,
• Kan basıncında ciddi oranda düşüş,
• İshal,
• Karında kramp,
• Mide bulantısı ve kusma,
• Nefes almada güçlük çekme,
• Kaşıntı,
• Sokulan bölgede şişlik ve ağrı hissi,
• Kurdeşen.

Eşek Arısı Sokması Nasıl Anlaşılır?

Eşek arısının iğneleri melittin olarak bilinen asidik bir bileşen içerir. Bu asidik bileşen acı reseptörlerinin sinir uçlarını aktive ederek keskin bir ağrıya sebep olur. Bu nedenle eşek arısı sokması sokulan kişi tarafından genellikle kolaylıkla hissedilir. Ancak tam olarak ne tür bir eşek arısı tarafından sokulduğundan emin olunmaması halinde alerji uzmanları tarafından kan ve cilt testleri uygulanabilir. Eşek arısı sokması genellikle sokulan bölgenin etrafındaki kabarıklıkla anlaşılırken bu durum aynı zamanda bazı kişiler için acı verici ve tahriş edici bir etki gösterebilir.

Ayrıca sokulan bölgede minik bir delik oluşabilir. Eşek arısı sokmasından sonra oluşan kızarıklık ve şişlik gibi lokal reaksiyonlar ilerleyen saatlerde gitgide azalır. Ancak daha büyük ve ciddi lokal reaksiyonların iyileşmesi genellikle birkaç gün sürer. Normal reaksiyonlar 1 ila 2 saat içerisinde azalır. Bu reaksiyonlar arasında etkilenen bölgenin etrafında yuvarlak bir kütlenin oluşması ve bu bölgedeki kabarıklığın ortasında görülen küçük renk değişiklikleri sayılabilir.

Büyük lokal reaksiyonlarsa 2 ila 3 gün sonra artan aşırı renk değişikliği ve şişlik gibi belirtilerdir. Bunun yanı sıra görülen belirtiler arasında mide bulantısı ve kusma da yer alabilir. Bu tür büyük reaksiyonlar genel olarak bir hafta veya daha kısa bir süre içinde yok olur.

Eşek Arısı Sokmasının Neden Olduğu Alerjik Reaksiyonlar

Eşek arısı zehrine karşı alerjik olunmadığı takdirde gelişen belirtiler çok ciddi değildir. Ancak alerji olması halinde kısa bir süre içerisinde kişiden kişiye değişiklik gösteren birtakım belirtiler ortaya çıkar. Belirtiler bazı kişilerde daha hafif seyrederken bazılarında daha şiddetli olabilir. Sokma bölgesinin etrafında ve vücudun diğer kısımlarında kurdeşen görülmesi, hafif bir baş dönmesine neden olabilen kan basıncında düşüş eşek arısı sokması nedeniyle görülebilen hafif alerjik reaksiyon belirtileri arasında yer alır. Ancak nefes almada güçlük yaşanması ciddi ve hemen müdahale edilmesi gereken alerjik reaksiyon belirtisidir.

Eşek Arısı Sokmasında İlk Yardım ve Tedavi Yöntemleri

Eşek arısı saldırısı ardından şiddetli reaksiyonlar görülüyorsa acil bir şekilde doktora başvurmak önemlidir. Vücudun herhangi bir bölgesinde büyük şişlikler ve nefes alma zorluğu eşek arısı alerjisi semptomları arasında sayılabilir. Ancak eşek arısı sokması genel olarak endişelenmeyi gerektiren bir durum değildir. Bu durumda evde uygulanabilecek bazı ilk yardım yöntemleri mevcuttur. Bunun yanı sıra eşek arısı sokmasına karşı korunma yöntemleri de bulunur. Eşek arısına karşı korunmak için alınabilecek önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• Ter kokusu arıların saldırganlaşmasına ve tehdit altında hissetmesine neden olabilir. Bu sebeple dışarı çıkmadan önce duş almak iyi bir yöntemdir. Ayrıca kolonya ve parfüm gibi kokular kullanmaktan kaçınmak ve temiz giysiler giymek arılardan korunmak için uygulanabilecek yöntemler arasında yer alır. 
• Uzun pantolon ve gömlek giymek, çıplak ayakla dolaşmamak ve açık alanda çalışırken eldiven kullanmak eşek arısı sokmasına karşı koruma sağlayabilir.
• Konserve kutuları ve diğer kapları atmadan önce yıkamak ve dışarıda yemek yedikten sonra çöplerini toplamak eşek arılarının yemek kokusuna gelmesini önleyebilir.
• Evin etrafında bulunan bitkileri ve ağaçları budamak eşek arılarının kolonileşmesine engel olabilir.
• Eşek arısı soktuktan sonra hemen kapalı bir alana girmek birden fazla eşek arısı tarafından sokulma ihtimalini önleyebilir. 
• Eşek arısı tarafından sokulduktan sonra gelişen reaksiyonlara bağlı olarak sağlık çalışanlarına başvurmak önemlidir.

İlk Yardım Adımları

Eşek arısı ilk yardım yöntemleri şu şekildedir:

• Sokulan bölgeyi ılık su ve sabunla yıkayarak temizlemek, 
• Yara bölgesine 30 ila 60 dakika boyunca 10 dakikalık aralıklarla soğuk kompres uygulamak, 
• Şişliği azaltmak ve iltihabı önlemek amacıyla doktor kontrolünde anti-inflamatuar ilaç kullanmak,
• Kaşıntıyı gidermek amacıyla yara bölgesine doktor kontrolünde antihistaminik uygulamak.

Sıkça Sorulan Sorular

Eşek arısı neden sokar?

Eşek arıları tehdit altında hissettiklerinde kendilerini ve yuvalarını korumak amacıyla insanları sokabilir.

Eşek arısı sokmasında ne zaman doktora gitmeli?

Eşek arısı sokması iyileşmesi genellikle bir günden fazla sürmeyen ve evde tedavi edilebilen bir durumdur. Ancak birkaç gün süren sürekli ağrı hissi ve şişlik bulunuyorsa bu, sokulan bölgede enfeksiyon geliştiğini gösterebilir. Enfeksiyon ve alerjik reaksiyon görülmesi halinde daha ciddi semptomlar yaşamamak için doktora danışmak çok önemlidir. Ağız, burun ve boğaz bölgelerinden sokulma halindeyse ciddi bir reaksiyon görülür görülmez doktora danışılması gerekir. Aksi halde boğaz şişmesi ve nefes alma zorluğu daha ciddi sorunlara neden olabilir.