Çocuklarda epilepsi belirtilerini gözden kaçırmayın
Epilepsi, en sık çocukluk çağında özellikle de 0-1 yaş arasındaki bebeklik döneminde ortaya çıkar. Sanılanın aksine sadece vücutta kasılma, çenenin kitlenmesi ve ağızdan köpük gelmesi gibi büyük nöbetlerle değil, gözden kaçabilecek küçük nöbetlerle de gelişebilir.
Epilepsi nöbeti nasıl anlaşılır?
Her epilepsi nöbeti klasik belirtilerle kendini göstermeyebilir ve genelde çocuklarda görülen bazı nöbetler fark edilemeyebilir. İşte bunlardan bazıları:
- Ani sıçrama ve kapanma: Bebeklikte meydana gelir. Kollar, bacaklar ve baş bölgesinde ani sıçrama ve kapanma ile gelişir.
- Gözlerin sabit bir yere bakması: Sabit bakış ve kusmayla gelişebilir. Vücudun tek tarafında kasılma veya vücudun tek tarafında anormal hisle de görülebilir.
- Dalma: Absans nöbetlerinde çocuk sadece 5-10 saniye boyunca dalar ve çevresine karşı duyarsız olur.
- Gece uykudan sık uyanma: Frontal lob denilen (beynin ön bölgesi) bölgede gelişen nöbetlerde gece uykudan sık uyanma, kasılma ve anlamsız hareketler görülebilir.
- Ani baş düşmeleri: Epilepsi ani baş düşmeleri ve yere kapaklanma şeklinde nöbetlerle görünebilir.
- Sıçrama: Sadece ani elektrik çarpması benzeri sıçramalarla ortaya çıkabilir.
Epilepsi nöbetleri yaşam kalitesini düşürür
Epilepside nöbetler farklılık gösterebilir. Hastalığın bazı türlerinde nöbetler günde 50-60 kez tekrar ederken, bazılarında ise yılda sadece 1-2 kez ortaya çıkabilir. Epilepsiye neden olan durum hayat kalitesinde belirleyici faktördür. Çünkü bu faktör hem çocuğun zeka düzeyini ve davranış sorunlarını, hem de epilepsinin şiddetini belirler. Epilepsi nöbeti sayısı ve nöbet kontrolü de yaşam kalitesinde önem taşır. Epilepsi ilaçla kontrol altına alınabilirse çoğu çocuk okul, spor ve hobiler gibi günlük yaşam aktivitelerine devam edebilir.
Epilepsi nöbeti sırasında yapılması gerekenler
Epilepsi nöbeti sırasında çocuğun ailesi veya yakınlarının yapması gereken 4 önemli şey:
- Epilepsi nöbeti sırasında çocuğunuzu sağ ya da sol tarafına doğru yatay pozisyonda yatırın.
- Başının altına bir yastık koyun, yakası sıkıysa gevşetin.
- Epilepsi nöbeti sırasında çocuğu sallamayın, üstüne su dökmeyin, ağzına bir şey sokmaya çalışmayın.
- En yakın sağlık kuruluşuna götürün ya da çocuğunuzu izleyen doktorla iletişim kurun.
Epilepsi türleri ilaçla kontrol altına alınabilir mi?
Epilepside hangi tedavinin uygulanacağı epilepsinin türüne bağlıdır. Çocukluk çağının iyi huylu genetik epilepsilerinin yüzde 80-90’ı ergenlikte düzelir. Bazen de epilepsiler ergenlik çağında başlar, bir kısmı ömür boyu tedavi gerektirebilir. Bir kısmı ise ilaç tedavisine çok iyi yanıt verebilir. Bu durumda genellikle en az 2 yıl, bazen de ergenlik çağına kadar ilaç kullanmak yeterlidir. Ancak epilepside altta yatan neden kafa travması veya menenjit gibi nörolojik bir sorunsa tedavi daha güç olabilir. Kişinin çok uzun yıllar ilaç kullanması gerekebilir.
Epilepsi cerrahisinin başarı şansı ve riskleri
Tüm epilepsi türlerinin yüzde 20-30’unu dirençli epilepsiler oluşturur. Bu durumda ilaç dışında diğer tedavi seçenekleri gündeme gelir. Bu tedavilerin başında epilepsi cerrahisi vardır. İyi seçilmiş kişilerde epilepsi cerrahisinin başarısı yüzde 80’lere ulaşabilir. Ancak ne yazık ki her dirençli epilepsisi olan çocuk ameliyat adayı değildir. Çocuğun epilepsi cerrahisi adayı olması için nöbetlerinin belli bir bölgeden kaynaklanması ve çıkarılacak bölgenin dil ve görme gibi önemli bir fonksiyonunun olmaması gerekir.
Epilepsi tedavisinde kullanılabilen yöntemler
Her epilepsi hastası çocuk epilepsi cerrahisine uygun olmayabilir. Böyle durumlarda “vagus sinir stimülatörü” denilen beyin pili tedavisi düşünülebilir. Göğüs altına yerleştirilen pil, vagus sinirini belli aralıklarla uyarır ve bu nöbetlerde azalma sağlayabilir. Beyin pili tedavisiyle epilepsi nöbetlerinin tamamen durması mümkün olmasa da iyi seçilen kişilerde belirgin düzelme sağlanabilir. Diğer bir tedavi seçeneği de ketojenik diyettir. Bazı tür epilepsilerde etkili olan bu diyet yağdan zengin, karbonhidrattan fakir beslenilmesi prensibine dayanır.
Çocuklarda görülen epilepsinin nedenleri
Epilepsi 0-1 yaş aralığındaki çocuklarda sık görülür. Nedenleri ise...
- Kromozom anomalileri,
- Beyin oluşumundaki yapısal bozukluklar,
- Beynin oksijensiz kalması veya beyin kanamaları
- Tümörler,
- Kafa travması,
- Menenjit gibi beyin enfeksiyonları .
