Kireçlenme nedir?
Osteoartrit (eklem kireçlenmesi), eklemin en sık görülen hastalığıdır. Halk arasında ‘eklemlerin aşınması’ veya ‘kireçlenme’ olarak da bilinir. Eklemin kıkırdak yapısının bozulması ve yıkılmasıyla eklemde hasar gelişir. Kireçlenme, orta ve ileri yaşlardaki kişilerin çoğunu etkileyen bir eklem hastalığıdır. İleri yaşta daha sık olmakla birlikte; bazı spor yaralanmalarında veya mesleki travmalar sonrasında veya doğuştan kalça çıkığı gibi mekanik bozukluklarda; eklemlerin aşınmayla birlikte, daha erken yaşlarda da kireçlenme gelişebilir.
Kireçlenme belirtileri
Genellikle hareketle oluşan bel ağrısı veya eklem ağrısı, takılma hissi ve kısa süreli tutukluk hissi kireçlenmenin en yaygın belirtileridir. Merdiven veya yokuş çıkarken, dizi bükerek oturup-kalkarken ağrı ve takılma hissi, özellikle merdiven inerken boşluğa gelme gibi dizinde boşalma hissi de görülebilir. Eklemin hareket açıklığında azalma olur. Ellerde parmak uçlarında veya ortasında kemikte büyüme gibi belirtiler verir.
Kireçlenme nerelerde görülür?
Kireçlenme en fazla omurga (bel ve boyun), diz, kalça ve el eklemlerini tutar. Daha az oranlarda omuz ve ayak bileğinde de görülür. Kireçlenme yavaş seyirlidir. Yaş almaya bağlı eklemin kıkırdak yapısı değişir. Fazla kilolu olmak, düşme veya diğer bazı mekanik travmalara bağlı kıkırdakta parçalanma, ardından menisküs ve bağlarda zedelenme, eklem aralığında daralma ve yeni kemik oluşumuyla görülür. Gut veya romatoid artrit gibi eklemi tutan ve aşındıran hastalıklarda, kireçlenme daha kolay gelişir. Genellikle kişinin öyküsünde; hareketle oluşan eklem ağrısı, takılma ve kısa süreli tutukluk hissi; muayene bulguları ve görüntüleme yöntemleri ile tanı konur. Direkt grafiler (röntgen) veya bazen daha ileri görüntüleme için manyetik rezonans görüntüleme (MR) kullanılır.
Kireçlenme sadece ileri yaşta görülmez
Kireçlenme, ileri yaşta en sık görülen ve en fazla sakatlık nedeni olan bir eklem hastalığıdır. Röntgen filmlerinde, 70 yaş üstündekilerin yüzde 70’inde kireçlenme bulgusu vardır. Yapılan bir çalışmaya göre, bir kişide tüm hayatı boyunca diz kireçlenmesi gelişme riski yaklaşık yüzde 46, kalça kireçlenmesi gelişme riski ise yüzde 25’tir. Bu hastalık;
- İleri yaştakilerde,
- Ailesinde kireçlenme bulunanlarda (özellikle anne, baba ve kardeşler, yani birinci derece akrabalarda),
- Fazla kilosu olanlarda,
- Eklem yaralanması veya eklemlerin tekrarlayan aşırı kullanımına bağlı yaralanmasında,
- Eklem deformitesinde (bacak boyunun eşit olmaması, menisküsün erken yaşta çıkartılması gibi), görülebilir.
Kireçlenmeye ne iyi gelir?
- Otururken veya uyurken boyun ve sırtı düzgün konumlandırın ve destekleyin.
- Bir yere uzanırken sandalye kullanımı veya klozet kullanılması gibi günlük eklemleri zorlamayacak yaklaşımlar da bulunun.
- Bükme gibi eklemi zorlayan hareketlerden kaçının.
- Aşırı kiloluysanız veya obeziteniz varsa kilo verin. Bu, ağrıyı azaltabilir ve osteoartritin ilerlemesini yavaşlatır.
- Her gün egzersiz yapın.
- Günlük aktivitelerinizde destek cihazları kullanın.
- Size en uygun egzersizleri öğrenmek ve yardımcı cihazları seçmek için bir fizyoterapist veya mesleki terapist ile çalışabilirsiniz.
