EEG Nedir?

EEG Nedir, Ne İçin Yapılır?

EEG olarak bilinen elektroensefalogram, beyindeki elektriksel hareketleri ölçen bir testtir. Cihaz yardımıyla ölçüm sağlanan bu test, kafa derisine küçük metal disklerin (elektrotlar) yerleştirilmesiyle yapılır. Beyin hücreleri aslında küçük elektrik uyarıları verir, bu uyarılar uykuda bile ölçülebilir. EEG, beyin ile ilgili hastalıkların teşhisinde büyük rol oynar. Epilepsi bunlardan biridir.

EEG Neden Yapılır?

Beyindeki bozuklarının teşhis edilmesi amacıyla çok eski yıllardan beri uygulanan EEG testi, bazen tedavi amacıyla da kullanılır. Komada olan bir kişinin beyin ölümünün gerçekleşip gerçeklemediğini anlayabilmek, ilaç zehirlenmesini veya beyin hasarının boyutunu değerlendirebilmek için de EEG testi yapılabilir. Bazen de beyin ameliyatı sırasında beyin aktivitesini test etmek ve kan akışını izlemek amacıyla kullanılabilir. Kısacası beyni etkileyen durumları teşhis ve takip amacıyla EEG testi uygulanır.

EEG ile Hangi Hastalıklar Teşhis Edilir?

Beyin tarafından üretilen elektrik sinyallerini almak için elektrotların takılarak çekildiği EEG ile şu hastalıklar teşhis edilebilir:

• Beyin tümörleri
• Kafa travmasına bağlı beyin hasarı
• Epilepsi
• Beyin disfonksiyonu (ensefalopati)
• Uyku bozuklukları (uyku apnesi ve narkolepsi gibi)
• Beyin iltihabı (herpes ensefaliti)
• İnme (felç)
• Deli dana hastalığı (Creutzfeldt-Jakob Hastalığı)
• Demans (Alzheimer gibi)

Hafıza sorunlarında faydalı olabilecek EEG testine en çok başvurulan hastalık epilepsidir. Nöbetli bir hastalık olan epilepsinin teşhisi ve incelenmesinde EEG faydalı olabilir. Epilepsinin tipi, hastalığın nöbetlerinin neyden tetiklenebileceği ve tedaviyi belirlemede EEG cihazı yol gösterebilir.

EEG, bilinç bulanıklığı, hafıza kaybı, bayılma (senkop) ve nöbetler bu semptomların nedenini bulmaya yönelik de uygulanabilir.

EEG Testi Çeşitleri

EEG testinin farklı türleri bulunur. Bunlar şöyle sıralanabilir:

Rutin EEG: Bu EEG testi sırasında farklı nefes almanız veya yanıp sönen ışığa bakmanız istenebilir.

Prolonged EEG: Bu EEG testi nöbetlerin tespit edilebilmesi ve yönetilebilmesi için kullanılabilir.

Ayaktan EEG: Bu EEG 1-3 gün sürebilir. Ayakta veya evde EEG izleme ünitesi ile yapılır. Siz günlük rutininiz esnasında ölçüm yapılmış olur.

Video EEG: Video kaydı çekim esnasında yapılır. Bu kayıt nöbet veya bir beyin aktivitesinde yaptığınızın görülmesini sağlar. Bu çekim EEG telemetri veya video EEG izleme olarak adlandırılabilir.

Uyku EEG’si: Adından da anlaşılacağı üzere bu EEG uyku sırasında çekilir. Rutin EEG yeterli bilgi sunmuyorsa, doktor uyku EEG’si çekilmesini talep edebilir. Özellikle uyku bozukluklarının teşhisinde uykuda EEG’ye başvurulur.

EEG Nasıl Çekilir?

EEG oturarak, yatarak veya uyku esnasında çekilebilir. Aksi belirtilmedikçe kullandığınız ilaçlar varsa almaya ve normal beslenmeye devam ediniz. EEG çekimi öncesinde dikkat etmeniz gerekenler şöyle sıralanabilir:

• EEG testi çekilmeden önce saçlarınızı yıkayın. Yani çekime temiz ve kuru saçlarla gidin. Saç kremi, jöle, sprey, saç şekillendirici de dahil kimyasal sürmeyin. Çünkü bu ürünler elektrotları tutan yapışkana zarar vererek elektrotların deriye yapışmasını zorlaştırabilir.
• EEG testinden 8 saat önce kafein içeren kahve, siyah çay, kola ve enerji içecekleri tüketmeyi kesin.
• Uykuda EEG çekilmesini istiyorsanız bir önceki gece az uyumanız tavsiye edilebilir. Yetişkinlerin 4-5 saat, çocukların 5-7 saatten daha fazla uyunmaması istenebilir.
• Açlık nedeniyle oluşan düşük kan şekeri sonucun doğru olmasına engel olabilir. Aç olmayın.

EEG çekiminde şu adımlar takip edilir:

• Bir teknisyen baş ölçümü yapar ve elektrotların tam olarak nerelere yerleştireceğini saptar ve özel bir kalemle işaretler. Saç derinizdeki bu noktalara bazen iyi kayıt alabilmek için krem sürülebilir.
• Bu belirlemeden sonra elektrotlar yapıştırıcı ile kafa derinize yerleştirilir. Bazen bunların yerine elektrotlu başlıklar kullanılır. Elektrotlar beyin dalgalarını iletebilmek için EEG cihazına bağlanır.
• Hazırlıklar tamamlandığında çekim işlemi başlar. Bazen daha garanti sonuçlar elde edebilmek için çekim sırasında uyumanız gerekebilir. Bazı göz ve vücut hareketleri sonucun sağlıklı olmasına engeldir.
• EEG testi sırasında gözlerinizi kapatıp rahat bir pozisyonda olursunuz. Bazı durumlarda gözlerinizi açıp kapamanız, bazen bir paragraf okumanız, bazen basit hesaplamalar yapmanız, bazen bir fotoğrafa bakmanız, bazen derin nefes alıp vermeniz (hiperventilasyon), bazen de yanıp sönen ışığa odaklanmanız istenebilir. Tüm bunları yaparken kayıt alınır.
• EEG, beyin dalgalarını kaydederken vücut hareketleriniz de bir video kamera ile kaydedilir. Bu kayıtlar teşhis ve tedavide yol gösterici olabilir.
• EEG çekimi sonrasında elektrotlar çıkarılır. Herhangi bir sakinleştirici almadıysanız, yan etki hissetmeyip rutininize hızlıca dönebilirsiniz. Sakinleştirici almanız halinde kendinize gelmeniz biraz zaman alabilir. İşlemden önce sakinleştirici almak isterseniz dinlenmeniz ve araba kullanmamanız, mümkünse de bir refakatçi ile gelmeniz tavsiye edilir. Çünkü yorgunluk hissedebilirsiniz.

Elektrotlar, beyin hücreleri arasındaki elektrik sinyallerini ölçer. Uyanık ya da uykuda da olunsa beynin dalga kalıpları vardır. Bu kalıplar nöbet esnasında değişir. EEG cihazı, beyin dalga modellerini gösteren çizgiler ile dürtüleri kaydeder. EEG çekimi böyle gerçekleşir.

Bebeklerde EEG Nasıl Çekilir?

Bebeklerde EEG çekimi bebek uykudayken yapılabilir. Aksi durumda çekimi gerçekleştirebilmek pek mümkün değildir. Bebek anne ya da baba kucağındayken uykuya daldığında elektrotlar yerleştirilir. Yetişkinlerdeki gibi çekim gerçekleştirilir.

EEG Ne Kadar Sürer?

Uzun bir hazırlık süreci gerektiriyor gibi görünmesi nedeniyle “EEG kaç dk sürer? sorusunun sorulması olağandır. Ancak elektrotlar yerleştirildikten sonra aslında çekim işlemi 20-40 dakika sürer. Hazırlık süreci dahil olmak üzere işlem 1 saat sürer. Bazen bu çekimler 2 saate kadar uzayabilir.

EEG Riskli mi?

EEG çekimi zararları merak edilen bir konudur. Ancak EEG çekimi esnasında ağrı hissedilmez. Bazen derin nefes alırken hafif bir baş dönmesi olabilir. Sadece çok az bir rahatsızlık hissi yaratabilir. Çünkü elektrotlar herhangi bir duyum iletmezler, sadece beyin dalgalarını kaydederler. Elektrik çarpması gibi bir risk yoktur. EEG çekimi için bazı epilepsi hastalarında nadir de olsa nöbet tetiklenebilir. Böyle durumlarda acil müdahale edilir. Bazı kişilerde çekimden sonra ciltte kızarıklıklar ve cilt tahrişi görülebilir. Ancak birkaç saatte geçer.

EEG Sonucu Nasıl Öğrenilir?

EEG çekimi bittikten sonra uzmanlar kaydı yorumları ve sonuçlarıyla birlikte EEG testini isteyen doktora iletir. Bu nedenle EEG sonuçlarını aynı gün almanız mümkün olmaz. Sonucu almanız birkaç gün ya da 1 hafta sürebilir.

EEG Sonucu Nasıl Olmalıdır?

EEG sonuçları beyin dalgası modellerinin kağıda döküldüğü ve doktor yorumunun bulunduğu çıktılardır. Bu verilere göre doktor teşhis ve tedaviye karar verir. Gerekirse konsültasyon yaparak teşhis ve tedavi uygulanır.