Yenidoğan bebek emzirme süresi
Sağlıklı bir emzirme sağlanabilmesi için daha gebelik döneminden başlayarak bebeğini anne sütü ile besleme konusunda annenin desteklenmesi gerekir. Doğum sonrası, olabildiğince erken dönemde anne ile bebeğin bir araya getirilmesi ve emzirmenin başlatılması önem taşır. İlk günlerde süt çok fazla gelmez ancak etkin emzirme sürdürülürse, yaklaşık 72 saatten sonra süt miktarı artar. İşte yenidoğan bebek emzirme süresinden emziren annenin beslenmesine kadar emzirme konusunda bilmeniz gerekenler...
Yenidoğan bebek emzirme süresi
Bebeğin, emzirmenin başlangıcında gelen önsütten ve emzirmenin sonlarına doğru gelen yağdan zengin sonsütten yararlanması ve dolayısı ile doyması için emzirme süresi en az 10 dakika olmalıdır. Yenidoğan bebek emzirme emzirme süresinin kısa tutulması ile son sütten yararlanamayan bebekte yetersiz tartı alımı, memenin yeterince boşalmamasına bağlı annede memede enfeksiyon ve apse oluşumu ve yetersiz süt üretimi olabilir. Emzirmenin sonlandırılmasında bebeğin isteği dikkate alınmalıdır. Ancak yenidoğan bebek emzirme süresinin emzirme 30 dakikanın üzerine çıkması da meme ucu çatlağı gibi sorunlara neden olur.
Bebek ne sıklıkta emzirilir
İlk günlerde emzirme sıklığının günde sekizin altına inmemesi (yani 3 saatte bir emzirme) süt yapımı açısından önem taşır. Böylece kan şekerinin düşmesi ve yenidoğan sarılığının artması önlenmiş olur. Bebeğin emme hareketleri yaparak aranması, elini ağzına götürmesi, kol ve bacaklarını germesi onun emmeye hazır olduğunu gösterir. Bebek 10 günü geçtikten sonra, sarılığının azaldığı ve ilk günlerde kaybettiği tartıyı aldığı gözlemlendikten sonra, özellikle geceleri emzirme aralığı biraz daha açılabilir. Yani saat tutmadan, bebek uyandığında süt verilebilir.
Bebeğinizi 6 ay boyunca yalnızca anne sütü ile besleyin
Anne sütünün hem anne hem de bebek sağlığı açısından yararları göz önüne alındığında en az 6 ay boyunca bebeğin yalnızca anne sütü ile beslenmesi gerekir ve emzirmenin en az 2 yaşına kadar sürdürülmesi önem taşır. Anne sütü ile beslenme, bebeği akut ve kronik hastalıklardan korur, büyüme ve gelişmeyi olumlu yönde etkiler. Anne için emzirme, kanser riskini azaltır, gebelikten korunmayı kısmen de olsa sağlar, kilo vermeyi kolaylaştırır, doğum sonu depresyon riskini azaltır. Ayrıca anne sütü ekonomiktir ve mikroorganizma bulaşından uzaktır.
Emzirirken iki memenizi kullanın
Bebek emzirilirken önce bir meme tamamen boşaltılır. Sonra bebeğin gazı çıkarılarak, bebeğin midesinde tekrar boşluk yaratılır ve bebek isterse ikinci meme verilir. İstemezse, bir dahaki emmede, emmediği memeden başlanır. Bir meme yeterince boşalmadan, diğeri verilirse, kontrolsüz süt üretimi olur ve beraberinde memede gelişen dolgunluk, süt kanalında tıkanma ve apse gibi sorunlara yol açabilir. Laktozdan zengin ön sütü alan ama yağdan zengin son sütü alamayan bebekte gaz, kolik ortaya çıkabilir.
Bebek emzirirken sık yapılan hatalar
- Emzirmeye geç başlama,
- Sık emzirmeme,
- Gece emzirmeme,
- Kısa emzirme,
- Bebeği memeye iyi yerleştirmeme,
- Erken dönmede biberon ve emzik kullanımı,
- Erken dönmede ek besinlere başlama,
- Annede kaygı, stres ve yorgunluğun fazla olması,
- Bir meme tamamen boşaltılmadan diğer memenin verilmesidir.
Emzirirken bunlara dikkat!
- Doğru emzirme tekniğinde bebeğin kucakta tutulması ve memeyi kavraması açısından aşağıdaki durumlara dikkat edilmelidir.
- Bebeğin başı ve vücudu aynı doğrultuda, düz bir hat üzerinde olmalı,
- Bebeğin burnu, meme başının hizasında olacak şekilde yüzü memeye bakmalı,
- Anne bebek birbirine yakın, karın karına olmalı,
- Anne, işaret parmağı ile memeyi alttan desteklemeli, başparmak memenin üstünde olmalı ve meme ucu ile bebeğin dudaklarına dokunmalı, parmaklar bebeğin memeye ulaşmasını engellememeli,
- Bebeğin ağzı genişçe açtırılmalı, bebeğin alt dudağı dışa dönmüş meme ucunun altına gelecek şekilde yerleştirilmeli,
- Bebek ağzıyla yalnız meme ucunu değil, etrafındaki kahverengi alanı da kavramalı, çenesi memeye dayanmalıdır.
Bebeğin doğru emdiği; yavaş ve derin emmeler şeklinde, arada dinlenme ve yutkunma sesinin duyulması ve görülmesi ile anlaşılır. Tartı alımının az olması, seyrek idrar yapımı yetersiz anne sütü alımının güvenilir belirtileridir. Doğumdan sonra 2. haftada bebek doğum kilosuna ulaşmalı, ayda en az 500 gr almalıdır. Altıncı günden sonra günde 5-6 kezden az idrar yapmak veya bezde pembe kristallerin görülmesi yine bebeğin az beslendiğinin göstergesidir.
Süt pompası ne zaman kullanılır?
Erken dönemde, memeler şiş ve gerginse, bebek emerek göğsü tam boşaltamıyorsa, göğsü rahatlatmak ve süt kanallarını açıp mastit denilen göğüs iltihabını önlemek için, anne ve bebeğin ayrı olduğu durumlarda ya da emzirmeye geçici olarak ara verilmesi gereken durumlarda anne sütünün devamlılığının sağlanması için emzirme pompası kullanılır. İhtiyaca göre gündüzleri üç, geceleri dört-beş saatte bir sağım yapılabilir. Sağılan süt, ılık su altında veya sıcak su dolu kabın içinde sağıldığı biberonla ılıtılır. Isıtıcı veya mikrodalga kullanılmaz. Sağılan süt, oda ısısında 4-6 saat, buzdolabı rafında 1-3 gün, buzdolabının buzluğunda 3-6 ay saklanabilir.
Anne sütünün artması için…
- Anneye emzirme konusunda özgüven aşılanmalı, pozitif yönde desteklenmelidir,
- Anne dengeli ve sağlıklı beslenmeli, iyi dinlenmelidir,
- Doğru teknikle günde en az 8 kez emzirme sağlanmalıdır,
- Kafeinli içeceklerden uzak durulmalıdır,
- Yeterli sıvı alımı sağlanmalı ancak aşırı sıvı alımından (>3 lt/gün) da kaçınılmalıdır,
- Bitkisel süt artırıcılar ve mayalı içeceklerin süt yapımını artırdığına ilişkin gözlemlere dayalı yayınlar bulunmaktadır. Doktor önerisi ile kullanılabilir.
Yanlış emzirmenin anneye zararları
Bebeğin memeye iyi yerleşmemesi veya sadece meme başını alması nedeniyle, meme başında ağrı, çatlak, anne sütünün tam boşalmaması sonucunda memede gerginlik, süt kanallarının tıkanması, mastit ve apse oluşumu gözlenir. Daha geç dönemde meme başının mantar enfeksiyonu görülebilir.
Emzirme yastığı
Emzirme yastığı, anne sütüyle beslenen bebeklerin emzirme sırasında başının ve belinin desteklemesi amacıyla altına konulan ve içerisinde elyaf bulunan pamuklu bir minderdir. Çoğu hilal şeklinde yapılmıştır.
Emzirme yastığı üzerinde bebek daha yüksekte olacağı için annelerin eğilmesine gerek kalmaz, böylece annede oluşabilecek bel ve sırt ağrılarının, hatta duruş bozukluklarının önüne geçilmiş olur.
Emzirme işleminden önce anne, açık olan tarafı arkada kalacak şekilde yastığı beline yerleştirir. Yastığın düzgünce yerleştirilip yerleştirilmediği kontrol edildikten sonra bebek, emzirme yastığının üzerine konur. Bebeğin emzirileceği taraftaki kol ile başın alt kısmından desteklenir.
Emziren annenin beslenmesi
Anne gebelik boyunca aldığı tartıları, emzirme döneminde emzirerek ve dengeli-sağlıklı beslenerek, ayda 1-2 kg şeklinde verir. Bu dönmede zayıflama diyeti uygulamak ya da unlu-yağlı ve şekerli besinleri tüketmek sağlığını olumsuz yönde etkiler. Et, süt, tahıl, sebze ve meyve gibi temel besin grupları dengeli biçimde tüketilmelidir. Kalsiyum kaynağı olan süt, yoğurt, peynir yeterli miktarda alınmalıdır. Gebelikte alınan D vitamini ve demir, doğum sonrasında devam ettirilmelidir. Hazır meyve suyu, gazoz, kola, hazır yiyecekler (hazır çorba, salam, sosis, sucuk vb.), fazla miktarda çay, kahve ve sigara anne-bebek sağlığı üzerine olumsuz etki yapar.
