Diz Ağrısı Neden Olur? Diz Ağrısına Ne İyi Gelir?

Diz Ağrısı Nedir?

Diz ağrısı, diz ekleminin içinde veya çevresinde hissedilen rahatsızlık veya ağrıdır. Diz eklemi, uyluğu alt bacağa bağlar. Bu, uyluk kemiğin kaval kemiğiyle birleştiği yerdir. Diz, vücuttaki en büyük ve en sık yaralanan eklemlerden biridir. Diz ağrısı kısa süreli olabileceği gibi uzun süreli de olabilir. Her iki durumda da teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.

Diz ağrısı, hangi eklemin zarar gördüğüne bağlı olarak değişir. Dizin üstünde veya arkasında, kas, tendon veya bağlarla ilgili sorunlardan kaynaklanan ağrı yaşanabilir. Kemik veya kıkırdaktan kaynaklanan diz ağrısı da meydana gelebilir. Diz ağrısı veya diz kapağı ağrısı dizin veya bacağın farklı bölgelerini etkileyebilir ve bazen diğer alanlara da yayılabilir. Bu ağrılar hareket edildikçe veya dizler bükülünce daha kötü olabilir, ancak dinlenme sonrasında hafifleyebilir.

Dizin Anatomisi

Diz, günlük aktivitelerden dolayı çarpmalara ve yaralanmaya yatkındır. Diz şu parçalardan oluşur:

Tibia: Kaval kemiği veya alt bacağın daha büyük kemiğidir.

Femur: Uyluk veya üst bacak kemiğidir.

Patella: Diz kapağıdır.

Diz, kaslar, bağlar ve tendonlardan oluşan bir ağ ile bir arada tutulan iki uzun bacak kemiğinden oluşur.

Kemiklerin her ucu, şoku emen ve dizi koruyan kıkırdakla kaplıdır. Diz, iki kas grubu tarafından kontrol edilir. Bunlar quadriceps (uyluğun ön kısmı) ve hamstringler (uyluğun arka kısmı) olarak ikiye ayrılır. Tendonlar kasları kemiklere bağlarken, bağlar kemikleri birbirine kenetler. Dizdeki bazı bağlar eklemi korurken, diğerleri kaval kemiğinin hareketini sınırlar.

Diz Ağrısı Neden Olur?

Dizler yaralanmaya yatkındır. Tek tip hareketi aşırı kullanmak, özellikle ısınma yapılmadığında yaralanmaya neden olabilir. Yaşlandıkça, aşınma ve yıpranma sorun haline gelebilir. Diz ağrısı nedenleri arasında ön çapraz bağ yaralanması, bursit, kireçlenme, menisküs yırtığı, Baker kisti gibi durumlar olabilir. 

Diz ağrısı veya diz kapağı ağrısının en olası nedenleri şunlardır: 

• Kırıklar
• Ön çapraz bağ yaralanması
• İliotibial bant sürtünme sendromu
• Osteoartrit (Kireçlenme)
• Romatoid artrit (İltihaplı romatizma)
• Bursit
• Kondromalazi patella (Koşucu dizi)
• Menisküs yırtığı
• Baker kisti
• Psödogut
• Enfeksiyon
• Osgood Schlatter
• Tendinit
• Spor yaralanmaları
• Diz burkulmaları

Kırıklar

Bir darbe sonrasında dizde ani ve şiddetli bir ağrı meydana geldiğinde, uyluk, kaval kemiği veya diz kapağında bir veya daha fazla kemiğin kırılması ya da çatlaması mümkündür. Kırıkların belirtileri her zaman ani ve belirgin şekilde ortaya çıkmayabilir. 

Ön çapraz bağ yaralanması

Uyluk kemiği ile kaval kemiğini birbirine bağlayan ön çapraz bağ, dizin dönme hareketini kısıtlar. Kaval kemiğinin öne gitmesi ve içe dönmesini engeller. Genellikle spor yaralanmaları olarak bilinir. Diz üzerinde oluşan stresten dolayı yaralanma meydana gelebilir. Sıçrama sonrası düşme, aniden yavaşlama, yön değiştirme, diz doğrudan darbe sonrası görülebilir. 

İliotibial bant sürtünme sendromu

Iliotibial bant adı verilen bir tendondan kaynaklanır. Bu tendon kalça veya diz kemiklerine sürtünür, sonucunda tahriş veya şişme meydana gelir. Dizin özellikle hafif büküldüğü düşük tempolu koşu gibi durumlarla ortaya çıkabilir.

Osteoartrit (Kireçlenme)

Osteoartrit, eklem dokularının zamanla bozulmasıyla karakterize edilen dejeneratif bir eklem hastalığıdır. Bu, en yaygın artrit türü olup, yaşlı bireylerde daha yüksek bir oranda görülmektedir. Osteoartritli kişiler genellikle eklem ağrısı yaşar ve dinlenme veya hareketsizlik dönemlerinin ardından geçici sertlik dönemleri yaşayabilirler.

Romatoid artrit (İltihaplı romatizma)

Romatoid artrit, aşırı aktif bir bağışıklık sisteminden kaynaklanan eklem iltihabı ile ortaya çıkar. Genellikle birden fazla eklemi aynı anda etkiler, ancak tek bir eklemde de ortaya çıkabilir. Artritin en yaygın formu olan osteoartritin aksine, romatoid artrit daha az yaygındır.

Bursit

Bursit, eklemlerin yakınındaki kemikler, tendonlar ve kaslar için yastık görevi gören küçük, sıvı dolu kesecikleri etkileyen ağrılı bir durumdur. En yaygın bursit bölgeleri omuz, dirsek ve kalça olsa da, diz veya topuklarda da görülür. Genellikle tekrarlayan hareketlerin yapıldığı eklemlerde ortaya çıkar. 

Kondromalazi patella (Koşucu dizi)

'Koşucu dizi' terimi, diz kapağı (patella) çevresinde ağrıya neden olan çeşitli durumları tanımlamak için kullanılır. Koşucu dizi, koşmak veya diz eklemine yük bindiren herhangi bir aktivite nedeniyle oluşabilir. Özellikle orta yaşlı kadınlarda, kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Aşırı kilolu kişiler bu rahatsızlığa özellikle yatkındır.

Menisküs yırtığı

Menisküs, akut travma sonucunda veya zamanla meydana gelen dejeneratif değişimlerin bir sonucu olarak yırtılabilir. Menisküs yırtığı tanısı, menisküsün görünümü ve yırtığın menisküs içerisindeki konumuna göre yapılır. Akut menisküs yırtıkları sıklıkla spor aktiviteleri sırasında meydana gelir. Yaş ilerledikçe dejeneratif menisküs yırtıkları daha yaygın hale gelir. Yaşla birlikte dokuların dejenerasyonu, onları yırtılmaya karşı daha hassas hale getirir. Hatta sandalyeden kalkmak gibi basit bir hareket bile yaşlanmış bir menisküste yırtılmaya neden olabilir.

Baker kisti

Baker kisti, dizin arkasında bulunan sıvı dolu bir oluşum olarak tanımlanır. Bu durum, bir şişkinlik ve gerginlik hissine yol açabilir. Popliteal kist olarak da adlandırılan Baker kisti, ağrı ile kendini gösterebilir. Ağrı, aktivite sırasında veya diz tamamen büküldüğünde ya da düz tutulduğunda şiddetlenebilir. Baker kisti genellikle artrit veya kıkırdak yırtığı gibi altta yatan bir diz eklemi patolojisinin sonucudur. Her iki durum da dizde aşırı sıvı üretimine yol açabilir. 

Psödogut

Psödogut, bir veya daha fazla eklemde ani ve ağrılı şişmeye neden olabilir. Ataklar birkaç gün veya hafta sürebilir. Genellikle psödogut denir çünkü gut hastalığına benzer bir görünüm sergiler. Her iki durumda da eklemde kristaller oluşur, ancak bunlar farklı kristallerdir. Eklemde kristallerin birikmesine ve psödogut oluşmasına neyin sebep olduğu bilinmemektedir. 

Osgood Schlatter

Osgood Schlatter hastalığı, büyüme ve gelişme sürecindeki ergenlerde yaygın bir diz ağrısı sebebidir. Bu durum, diz kapağından başlayan patellar tendonun kaval kemiğine (tibia) bağlandığı dizin hemen altındaki bölgenin tahrişi şeklinde ortaya çıkar. Osgood Schlatter hastalığı, kemiklerin, kasların, tendonların ve diğer yapıların büyük değişim geçirdiği hızlı büyüme dönemlerinde en sık görülür. Fiziksel aktivitelerin kemikler ve kaslar üzerinde ek bir baskı oluşturduğu düşünüldüğünde, özellikle koşma ve sıçrama sporlarıyla ilgilenen çocuklar bu duruma daha yatkındır.

Tendinit

Tendinit, kası kemiğe bağlayan kalın ve lifli bantların iltihaplanması olarak tanımlanır. Bu bantlar tendon olarak adlandırılır. Bu durum, bir eklemin yakınında ağrı ve hassasiyete neden olur. Tendinit, herhangi bir tendonda meydana gelebilir; ancak en yaygın olarak omuz, dirsek, bilek, diz ve topuk çevresindeki tendonlarda görülür. 

Spor yaralanmaları

Spor yaralanmaları, özellikle diz gibi eklemlere fazla yük bindiren aktiviteler sırasında meydana gelir. Bu tür yaralanmalar dizde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlanmasına yol açabilir. Sporcunun spora devam edebilme yeteneği ve günlük aktiviteleri etkilenebilir.

Diz burkulmaları

Diz burkulması, diz eklemindeki bağların aşırı derecede gerilmesi veya yırtılması sonucu meydana gelir.

Diz Ağrısı Belirtileri Nelerdir?

Şişlik, sertlik, dengesizlik, dizi tamamen düzleştirememe gibi belirtiler diz ağrısı belirtileri arasındadır. 

Diz ağrısı belirtileri genel olarak şu şekildedir: 

• Şişlik ve sertlik
• Dokununca kızarıklık ve sıcaklık
• Zayıflık veya dengesizlik
• Patlama veya sürtünme sesleri
• Dizi tamamen düzleştirememe

Diz Ağrısına Ne İyi Gelir?

Diz burkulması ve incinmelerinde RICE yöntemi denenebilir. Sıcak ve soğuk terapi, söğüt kabuğu, zencefil gibi yöntemler de diz ağrısına iyi gelebilir. 

Diz ağrısına iyi gelen şeyler şu şekildedir: 

• RICE yöntemi
• Kilo kontrolü 
• Egzersiz yapmak
• Sıcak ve soğuk terapi
• Bitkisel bazlı merhemler
• Söğüt ağacı
• Zencefil
• Dizlik kullanımı
• Tabanlık kullanımı

RICE yöntemi

RICE yöntemini uygulamak diz ağrısına iyi gelebilir. Bu yöntem dinleme, buz uygulaması, kompres ve bacağı yükseltmeyi içerir. Ayağı uzatıp dinlenirken dize soğuk kompres veya buz torbası uygulanabilir. Buz yoksa dondurulmuş bezelye gibi sebzeler de kullanılabilir. Dizin şişmesini önlemek için dizi bir bandajla sarmak mümkün olabilir. Dinlenirken de ayak yukarıda tutulmalıdır. 

Kilo kontrolü

Kilo kontrolünü yönetmek, dizler üzerindeki baskıyı azaltarak diz ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Yüksek vücut kitle indeksine sahip kişiler, düşük VKİ’ye sahip olanlara kıyasla osteoartrit geliştirme olasılığı daha yüksektir. 

Sıcak ve soğuk terapi

Dizi dinlendirirken bir ısıtma yastığı veya soğuk tedavi ile ağrıyı hafifletmek mümkün olabilir. Soğuk ve sıcak uygulama dönüşümlü olarak uygulanabilir. Sabahları sıcak bir banyo yapmak da sert eklemleri yumuşatabilir. 

Bitkisel bazlı merhemler

Tarçın, zencefil, damla sakızı ve susam yağı içeren merhemler diz ağrısını hafifletebilecek etkilere sahip olabilir. Ancak herhangi bir bitkisel tedavinin diz ağrısı üzerinde önemli bir etkisi olduğuna dair yeterli kanıt bulunmamaktadır. 

Söğüt kabuğu

Ağrı ve iltihabı hafifletmeye yardımcı olmak için eklem ağrısında söğüt kabuğu özü kullanılabilir. Ancak bu yöntemin işe yaradığına dair yeterli çalışma yoktur. 

Zencefil özütü

Zencefil artrit tedavisi için kullanıldığında ağrıları azaltmaya yardımcı olabilir. Bu nedenle hazır veya taze zencefil kökünden yapılmış zencefil çayı içilebilir. 

Dizlik kullanımı

Diz çevresindeki eklemleri destekleyerek ağrıyı azaltmaya ve dizin sabit kalmasını sağlamaya yardımcı olabilir. 

Tabanlık kullanımı

Dizdeki yük dağılımını dengelemeye yardımcı olan tabanlıklar, ayakların yanlış basmasından kaynaklanan diz ağrılarını ve yaralanmalarını hafifletmeyi amaçlar. 

Diz Ağrısı Teşhisi Nasıl Konur?

Diz ağrısı ve yaralanmalarının teşhisine yönelik uygulanabilecek testler arasında, röntgen, MR, bilgisayarlı tomografi ve artroskopi bulunabilir. 

Röntgen: Görünmez elektromanyetik enerji ışınları kullanarak iç dokuların, kemiklerin ve organların film üzerine görüntüleri oluşturulur.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Vücuttaki organların ve yapıların ayrıntılı görüntülerini oluşturur; dizin çevresindeki bir bağ veya kastaki hasar ya da hastalığı sıklıkla tespit edebilir.

Bilgisayarlı tomografi taraması (BT): BT taraması, kemikler, kaslar, yağ ve organlar dahil olmak üzere vücudun herhangi bir kısmının ayrıntılı görüntülerini gösterir. BT taramaları, genel röntgenlerden daha ayrıntılıdır.

Artroskopi: Eklem rahatsızlıkları için kullanılan minimal invaziv bir tanı ve tedavi prosedürüdür. Bu prosedürde, eklem içine küçük bir kesiden sokulan ışıklı bir optik tüp (artroskop) kullanılır. Eklem içinin görüntüleri bir ekrana yansıtılır; eklemdeki dejeneratif veya artritik değişiklikleri değerlendirmek, kemik hastalıkları ve tümörleri tespit etmek, kemik ağrısı ve iltihaplanmanın nedenini belirlemek için kullanılır.

Radyoizotoplu kemik taraması: Hastanın kan dolaşımına çok küçük miktarda radyoaktif madde enjekte edilen bir nükleer görüntüleme tekniğidir. Bu test, kemiğin kan akışını ve kemik içindeki hücre aktivitesini gösterir.

Diz Ağrısı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Diz ağrısını gidermek ve semptomları hafifletmek için ilaç tedavisi önerilebilir. Ayrıca dizlik kullanımı tavsiye edilebilir. Dizlikler dizi hizalayarak rahatlamayı ve ağrıyı azaltmayı sağlar. Genellikle diz ve bacağı saran yastıklar ve kayışlarla donatılmıştır. 

Hastanın artriti varsa veya bir travmadan sonra iyileşme sürecindeyse fizik tedavi önerilebilir. Fizyoterapist yardımıyla, etkilenen dizin etrafındaki kaslar güçlendirilir ve egzersizler yapılır. Bu da ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.  

Diz ağrısı olan çoğu kişi ameliyata ihtiyaç duymaz. Ancak ağrı şiddetliyse ve diğer tedaviler işe yaramadıysa cerrahi müdahale önerilebilir. Hasarlı bir bağ, kemik kırığı onarımı ve şiddetli artrit durumlarında ameliyat gerekebilir. 

Diz protezi ise, cerrahın diz eklemini yapay bir implant ile değiştirmesidir. Dizdeki ağrı ve diğer semptomlar, ayakta durma, yürüme ve hareket etme yeteneğini büyük ölçüde etkiliyorsa diz protezi gerekebilir. Total veya kısmi diz protezi yapılabilir. 

Diz Ağrısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Diz ağrısı nasıl geçer?

Diz ağrısı, dinlenme, buz uygulaması, egzersiz ve gerekirse ağrı kesici ilaçlarla hafifletilebilir.

Şiddetli diz ağrısı nasıl tedavi edilir?

Şiddetli diz ağrısının tedavisi genellikle ilaçlar, fizik tedavi ve gerektiğinde cerrahi müdahaleyi içerir.

Dizde kireçlenme neden olur?

Eklem kıkırdağının aşınması ve eklem sıvısının azalması nedeniyle dizde kireçlenme oluşur.

Diz arkası ağrısı neden olur?

Diz arkası ağrısı, genellikle tendon veya bağ dokusu problemlerinden ya da Baker kisti gibi durumlardan kaynaklanır.

Diz kapağı ağrısı nasıl geçer?

Diz kapağı ağrısı, dinlenme, buz uygulaması ve germe egzersizleri ile hafifletilebilir.

Geçmeyen diz ağrısı neden olur?

Geçmeyen diz ağrısı, kronik artrit, bağ yaralanmaları veya kıkırdak problemlerinden kaynaklanabilir.

Diz ağrısı için hangi bölüme gidilir?

Diz ağrısı için ortopedi bölümüne randevu almanız gerekmektedir.

Oturup kalkınca diz ağrısı neden olur?

Oturup kalkınca oluşan diz ağrısı, eklem aşınması veya bağ doku problemleri nedeniyle meydana gelebilir.

Geceleri diz ağrısı neden olur?

Geceleri diz ağrısı, eklem iltihaplanması veya kireçlenme gibi nedenlerden kaynaklanabilir.