Çocuğunuz spora başlamadan önce bilmeniz gerekenler
Çocukluktan itibaren yapılan spor tüm hayatımız boyunca kalp damar sisteminden kas iskelet sistemine, solunumdan fit kalmaya kadar pek çok fayda sağlar. Çocukken yapılan sporlar genellikle daha sosyal, daha adil ve ruhsal olarak dengeli bireyler yaratır. Dünya Sağlık Örgütü, 5-17 yaş arası çocukların her gün 60 dakika orta-yüksek şiddette sportif aktivitede bulunmaları öneriyor. Ancak kulaktan dolma ya da bilimsel olmayan bilgilerle spor yanlış da yapılabilir. Yanlış yapılan spor da sakatlıkları, hatta spor hayatının sonlanmasına neden olur. Bu nedenlerle de hayal kırıklıkları ve depresyon görülebilir. Çocukluk çağında spor ile ilgili yanlış bilinenler…
Basketbol boyunu uzatmaz
Çocuğun yetişkin hayatında beklenen boyunu belirleyen en önemli faktör, ebeveynlerinin boylarıdır. Tabii ki tek etken bu değil. Beslenme, yaşam standartları ve çocuğun sağlık durumu da boy üzerine oldukça etkili olur. Bunlara ek olarak aktivite düzeyi yüksek olan sporlar çocukların kas iskelet gelişimi üzerine olumlu etkiler gösterir. Dolayısıyla sportif aktiviteler içindeki sporcular ebeveynlerine göre daha belirgin bir gelişim sergileyebilirler. Ancak, bunu tek bir spor branşına bağlamak da doğru değil. Sporcu çocukların ileri yaşlarında branşlaşma aşamasına geldiklerinde basketbol takımlarına seçilmelerindeki en büyük faktörlerden birinin, mevcut ve gelecekte beklenen boyları olduğunu da bilmek gerekir.
Çok spor yaparsa boyu kısa kalmaz
Çocukluk çağında bilinçli yapılan sportif aktivitelerin çocuğun gelişimi üzerine olumlu etkileri olduğu yapılan çalışmalarla kanıtlanmış. Ancak, herhangi bir spor dalında tekrar eden aşırı kullanım yaralanmaları ve gerekli tedaviyi almadan ağrılarıyla oynamaya devam etmek, tedavi süreci sonunda iyileşme elde edilene kadar iskelet gelişimini olumsuz yönde etkiler. Aynı şekilde iskelet gelişiminin etkilenmemesi için büyük kemik kırığı gibi büyük bir iskelet sistemi travması yaşayan sporcu çocukların da iyileşinceye dek spora ara vermeleri gerekir. Ayrıca çocukluk çağında kas gücü arttırmaya yönelik antrenmanların ağırlıkta olduğu yanlış antrenman programlarının da olumsuz etkileri gösterilmiş. Bu olumsuz etkiler her spor dalında oluşabilir ve belirli bir spor dalıyla ilişkilendirmemek gerekir.
Ameliyat olsa da spor yapabilir
Her spor dalında aktivite düzeyi ile tecrübe arttıkça ve daha yüksek bir rekabet ortamına girildikçe yaralanma riski de artar. Böyle bir durumda sağlıklı bir iskelet sistemine yeniden kavuşmak ve spor hayatına geri dönmek amacıyla, gerekli görüldüğünde ameliyat da önerilir. Bugünün bilgileri ve teknolojik imkanlarıyla sporcu çocuklar başarılı bir şekilde ameliyatla tedavi edilebilir, sonrasında aldıkları fizik tedavi ve kondisyon antrenmanlarıyla da spor hayatlarına devam edebilirler.
Ayak bileği burkulmaları tekrar etmez
Ayak bileği burkulmaları sonrası herhangi bir kemiksel problem olmasa da, ayak bileği çevresindeki bağlarda çeşitli derecelerde yaralanmalar gelişebilir. Gecikmeden doğru tedavi uygulandığında ayak bileği tam fonksiyonunu yeniden kazanır ve çocuk herhangi bir sıkıntı yaşamadan spor hayatına devam edebilir. Yetersiz tedavi söz konusu ise ve devam eden yüklenmeler varsa tekrarlayan burkulmalar ile eklem yüzeylerinde tekrar eden yaralanmalar gelişebilir.
Her kırık şiddetli ağrı yapmaz
Kırıklarla birlikte şiddetli ağrı gelişmesi beklenen bir durum olmasından dolayı bu düşünce kısmen doğru. Öte yandan kaymamış kırıklar veya çatlaklar oldukça az ağrı ve hafif fonksiyonel kısıtlılıkla seyredebilir. Ayrıca, ayak ve el parmaklarındaki küçük kırıklar da ileri derecede ağrı yaratmayabilir. Dolayısıyla kırıktan şüphelenmekte şiddetli ağrı bir kriter olsa da, tek kriter değil. Sert bir travma sonrası devam eden orta hafif dereceli ağrılar, hassasiyet, hareketlerde kısıtlılık ve ciltte morarma veya şişlik gibi bulgular da kırık belirtisi olabilir.
Menisküs yırtığı iyileşir
Dizde bulunan 2 adet menisküs özellikle çocukluk çağında iyi kanlanır ve yetişkinlere göre iyileşme potansiyeli daha fazla olur. Belli kriterlere uyan menisküs yırtıkları bazı durumlarda ameliyat edilmediği gibi, gereğinde ameliyatla çocukluk çağında iyileşme daha kolay olur, dolayısıyla spor hayatını büyük ihtimalle etkilemez.
Sporu bırakmamalı
Çocukluk çağındaki sporcularda yapılan ön çapraz bağ ameliyatlarında günümüzde kabul edilmiş teknikler ve implantlarla oldukça başarılı sonuçlar alınır. Ameliyat sonrasında fizik tedavi ve güçlenme egzersizleriyle yeteri kadar rehabilite edilen sporcular güvenle spor hayatlarına dönebilir.
Çocuğunuz spora başlamadan önce bilmeniz gerekenler
- Çocuklar spora başlarken konuya hakim bir hekim tarafından hareket becerilerinin gelişim düzeyi açısından değerlendirilmeli.
- Çocuğun spora başlarken ve sportif yaşam tarzını yetişkin hayatına taşırken olmazsa olmaz şartı her zaman bilinçli bir şekilde spor yapmak. Bu da uygun ısınma, germe, doğru teknikle çalışma, uygun soğuma aktivitesi ve yeterli beslenme gibi şartların yerine getirilmesiyle elde edilebilir.
- Çocuklar uzun yıllar sporda çok yönlü olmalı, tek bir branşa odaklanmak için 11-12 yaş dönemi beklenmeli.
- Herhangi bir spor yaralanması olduğu durumda aktivite ile gelişen ağrı devam ettiği sürece çocuk spordan veya en azından ağrıya yol açan hareketlerden uzak tutulmalı.
