Görme problemlerinin belirtileri
Okula başlayan çocukların yaklaşık yüzde 10’unda, yaşına göre okuma-yazma zorluğu tespit edilir. Aileler de “Okumayı-yazmayı henüz yeni öğreniyor, doğaldır” diyerek bu tür sorunların üzerinde durmayabilir. Ancak sanılanın aksine bunların altında yatan neden çocuğun okumayı ve yazmayı yeni öğrenmesi değil, genellikle görme problemi yatar. Çocuklarda yaşam kalitesini olumsuz etkilemesinin yanı sıra okul başarısını da düşüren görme problemlerinde geç kalındığında da sorun kalıcı hale gelebilir. Tedavide geç kalınmaması için hiçbir yakınması olmasa bile her çocuk düzenli olarak göz muayenesinden geçirilmeli. Görme problemlerinin fark edilebilir olan 12 belirtisi şöyledir:
- Uzaktaki yazılara bakarken gözlerini kısması
- Başını eğmesi, görmek istediği noktaya çok yakından bakması
- Okuma ve yazma sonucu baş ağrısı yaşaması
- Okurken kelime ya da satır atlaması
- Cümleleri eliyle takip etmesi
- Yazarken satırı düzgün takip edememesi
- Bir gözünü daha öne alarak kitaba bakması
- Baş pozisyonu geliştirmesi
- Okurken kelimelerin bulanıklaştığını veya kaydığını söylemesi
- Televizyonu yakından seyretmesi
- Gözlerinde sulanma olması
- Güneşli havalarda tek (hep aynı göz) gözünü kapaması
Okul çağındaki çocuklarda en sık görülen görme problemlerini şunlardır:
1. Şaşılık
Bir nesneye ya da noktaya bakarken her iki gözün birlikte bakması gerekir. Gözlerden biri istenen hedefe bakarken diğerinin başka bir noktaya bakmasına ise “şaşılık” denir. Çocukluk döneminde oluşan şaşılıklarda çocuk genellikle bir gözünü tercih eder ve hep o gözü kullanır. Bunun sonucunda diğer gözde tembellik oluşur. Her şaşılık, anne, baba veya yakınlarının fark edebileceği kadar ileri düzeyde olmayabilir. Hatta bazı şaşılıklar muayeneyle bile tespit edilemeyebilir ve ileri incelemelere başvurulur. Şaşılıkların bir kısmı uygun gözlük camıyla düzeltilebilir. Kapama tedavisiyle de kayan gözün daha iyi odaklaması sağlanabilir.
2. Yalancı şaşılık
Şaşılığı taklit eden durumlar “yalancı şaşılık” olarak adlandırılır. Örneğin göz kapaklarında oluşan bozukluklar ya da burun kökünün basık olması gibi durumlarda yalancı şaşılık gelişebilir. Gereksiz endişe ve tedaviden korunmak için yalancı kayma ile gerçek kaymanın ayırıcı tanısının dikkatle yapılması gerekir.
3. Göz tembelliği
Göz tembelliği; görme sinir tabakası üzerine düşen görüntünün bulanık olmasına yol açabilecek bir hastalık nedeniyle görme sinirinin tam olarak gelişmemesi sonucu ortaya çıkar. Tek gözde kırma kusuru, tek gözde kayma, bebeklikte uzun süren kapak problemleri (doğuştan görme eksenini örten kapak düşüklüğü, enfeksiyon veya travma kaynaklı kapak ödemi) göz tembelliğine yol açabilir. Genellikle tek bir gözde gelişir ve bu yüzden aileler veya yakınları tarafından kolaylıkla atlanır. Genellikle fark edildiğinde ise tedavide çok geç kalınmış olur. Beynin görme algısı 8-9 yaş civarında gelişimini tamamlandığı için göz tembelliğinde erken tanı, tedaviden başarılı sonuç alınabilmesi için çok önemli. Aksi halde göz tembelliği kalıcı bir sorun haline dönüşebilir. Göz tembelliği varsa görme sinirinin daha iyi çalışması için uygun gözlükle beraber bir gözü kapama tedavisi uygulanır.
4. Kırma kusurları
Kırma kusurları çoğunlukla genetik geçişli olur. Televizyonu yakından izlemek, bilgisayar kullanımı ve kitabı yakından okumak mevcut kırma kusurlarını ortaya çıkarabilir ve veya ilerletebilir. Kırma kusurları 3 şekilde görülür:
- Miyopi: Uzağı bulanık görmek.
- Hipermetropi: Yakını net görememek.
- Astigmat: Göz yuvarlağı çaplarının düzensiz olması sonucu uzak ve veya yakını gölgeli görmek.
Kırma kusurlarında (miyopi-hipermetropi veya astigmatizma) gözlükle en iyi görme seviyesi sağlanır.
