Çocuklarda kanama nedenleri
Vücudumuz müthiş bir sistemle çalışıyor. Hastalıklar çeşitli belirtiler verebiliyor. Bazı hastalıklar belirti verdiğinde anlaşılamayabiliyor. Bunlardan biri de çocuklarda kanama rahatsızlıklarıdır. Çocuklarda kanama ile ilgili rahatsızlıklar, daha çok sık tekrarlayan diş eti ve burun kanamaları ya da ergenlik çağındaki kızlarda aşırı fizyolojik kanamalarla belirti veriyor.
Pıhtılaşma sağlıklı mı?
Mükemmel sistemle çalışan vücudumuzda bir nokta kesildiğinde, pıhtı oluşturup kanamanın durdurulması ve damar kanalının açık kalmasını sağlayan bir süreç başlıyor. Bu sürece ‘hemostaz’ adı veriliyor. Kan dolaşımının ulaşamadığı dokuların ise ölümü kaçınılmaz oluyor. Hayatın devamlılığı için aşırı kanama veya pıhtılaşma olmadan kan akımı sürekliliğinin sağlanması gerekiyor. ‘Hemostaz’ sürecinde herhangi bir bozukluk, kanama ve/veya damar tıkanıklığına yol açabiliyor. Damar yapısının mükemmel olması, trombositlerin sayı ve kalitesinin normal olması, pıhtılaşma faktörlerinin miktar ve aktivitesinin normal olması ve fibrinolitik (pıhtı eritici) sistemin yeterliliği hemostaz sürecinin düzgün çalışması için önemli.
Sıklıkla diş eti ve burnu kanıyor mu?
Bazı belirtiler çocuklardaki kanama eğilimine işaret ediyor. Bu tür çocukların cildinde, ciddi bir travma olmaksızın küçük kanama odakları (peteşi) ya da morartılar (ekimoz) görülebiliyor. Sık sık diş eti ve burun kanaması şikayetleri de şüphe uyandırıcıdır. Ayrıca ergenlik dönemine giren genç kızların fizyolojik kanamalarının aşırı miktarda ve uzun süreli olması durumunda trombosit sayısı azlığı veya fonksiyon bozukluğu, ‘Von Willebrand faktör eksikliği’ veya anormal kolajen yapısı akla gelmeli. Bazen trombositlerin fonksiyonunu bozan ilaçlar da rahatsızlığa neden olabiliyor.
Hemofili olabilir!
Kanamaya eğilim rahatsızlıkları, çoğu zaman bebeklikten başlayıp ömür boyu sürüyor. Bebeklikten itibaren çocukların eklem boşlukları, adale içerisi veya vücut boşluklarında kanamalar oluyorsa, bu durum kalıtsal olarak pıhtılaşma faktörlerinin eksikliğine bağlı olabiliyor. Daha çok erkek çocuklarda görülen hemofili A ve hemofili B, bu hastalıklar içerisinde daha sık görülüyor. Ayrıca K vitamini eksikliği ve karaciğer hastalığının da pıhtılaşma bozukluğuna yol açtığı unutulmamalı.
Çocuklarda neden kanama olur?
Hayati risk taşıyan bu hastalıkların erken tanı, yakın takip ve tedavisi önemli. Çocuklarda kanama eğilimine yol açan dört neden ise şöyle sıralanabilir:
- Damar yapısı bozukluklarına bağlı kanama: Damarlarda normal pıhtı oluşumunu engelleyen doğuştan gelen ya da sonradan gelişen hastalıklar, kanamaya neden olarak ciddi bir sorun oluşturabiliyor.
- Trombositlerin yetersizliğine bağlı kanama: Normalde, damar endotelinin (damar astarının) zedelenmesi halinde, kanın en küçük elemanları olan trombositler, bağ dokusuna yapışarak tıkaç oluşturuyor ve kanamayı kısa sürede durduruyor. Ancak trombosit sayısının azlığı (trombositopeni) veya fonksiyonunun anormal olması halinde, kanama uzun süre durdurulamıyor ve hayati açıdan risk oluşturuyor.
- Pıhtılaşma faktörlerinin eksikliğine bağlı kanama: Pıhtılaşmayı sağlayan fibrin, trombositlerin oluşturduğu tıkaç ile etkileşerek kanamayı etkili bir şekilde durduruyor. Bu süreçte pıhtılaşma faktörlerinden herhangi birisinin eksik olması fibrin oluşumunu engelleyerek kanamaya eğilim halini oluşturuyor.
- Fibrinolitik (pıhtı eritici) sisteme bağlı kanama: Fibrinolitik sistem, normal işleyişte damarda kan akımının yeniden sağlanmasına, yaraların iyileşmesine ve dokunun yeniden yapılanmasına katkı sağlıyor. Sistemin yetersizliği, tromboz yanı damarın tıkanmasına, aşırı aktivitesi ise kanamaya sebep oluyor.
