Çocuklarınızın uykusunu düzene sokma taktikleri
Sağlıklı bir uyku, çocukların hem zihinsel hem de beden gelişimleri için son derece önemli bir yere sahip. Çocukların öğrenme yetisinin gelişiminde uykuları kesintisiz, yeterli ve kaliteli olmalı. Ancak yetişkinler gibi çocuklar da çeşitli nedenlerle uyku sorunu çekebilirler. Uyurgezerlik, uyku apnesi gibi uyku sorunlarının görüldüğü çocuklarda erken teşhis tedaviyi de kolaylaştırıyor.
Stres kabus gördürüyor
Yetişkinleri de zorlayan uyku sorunu kabuslar en sık 3-5 yaş arasında görülüyor. Stres, yoğun hayal gücü, güvensizlik duygusu, yaşamda istenmeyen değişiklikler (ebeveyn boşanma ve kavgaları/ev-okul değiştirme), travmatik olaylar gibi faktörler kabusları artıran etmenlerden bazılarını oluşturuyor.
Uyurgezer mi?
Çocukların yüzde 15’inde görülen uyurgezerlik, genellikle 4-8 yaş arasında başlayıp ergenliğe doğru azalıyor. Gözler açık olsa da ağır uyku döneminde olduğu için çocuk eğer uyandırılmazsa sabah bunları hatırlamıyor. Çocuğun can güvenliği açısından da tedbir almak büyük önem taşıyor.
Huzursuz bacak uykudan uyandırıyor
Uykuyu bölen bu sorunda bacaklarda ağrı, karıncalanma vb. huzursuzluklar yaşanıyor. Huzursuz bacak sendromu, demir eksikliği olan çocuklarda 5 kat daha fazla görülüyor. B12 eksikliği ve ergenlikte ise aşırı kahve/sigara tüketimi de bu sendrom riskini artırıyor.
Uyku terörü nedir?
‘Gece terörü’ olarak da bilinen uyku terörü, genellikle uykunun 2-3. saatinde meydana geliyor. Çocuk dehşet içinde ağlayarak kalksa da tam olarak uyanmadığından sabah olayı hatırlayamıyor. Gece terörü 30 saniye ile 3 dakika arasında sürüyor.
Akşam yemeğini geç yemeyin
Aşırı açlık ya da aşırı tokluk uyumayı zorlaştıran etkenlerdir. Bu nedenle akşam yemeği uykuya yakın olmamalı. Aksi takdirde enerji vermesinin yanı sıra hazımsızlık, gaz problemleri ve uyuma güçlüğü yaratabiliyor.
Uyku apnesi neden olur?
Çocuklarda uyku sorunlarından bir diğeri de uyku apnesidir. Uyku sırasında solunumun geçici olarak durması anlamına gelen uyku apnesi, sıklıkla 4-6 yaş arasında görülür. Çocuklarda en sık bademcik, geniz eti büyümesi ve aşırı kilo durumunda görülür. Gürültülü horlama, huysuzluk, yorgunluk, dikkatsizlik ve gelişme geriliği gibi sorunlara hatta hayati riske yol açabiliyor.
Aniden uyuyorsa narkolepsiye dikkat
Önemli bir uyku bozukluğu olan narkolepsi, gündüz uyanıkken ani gelen uyku ataklarıdır. Kişi konuşurken veya yemek yerken aniden uykuya dalıyor. Buna bazen çok sevindiğinde ya da üzüldüğünde aniden yere düşme de eşlik edebiliyor.
Uyku düzeni nasıl sağlanır?
- Uyku saatlerini belirleyin, uygun sınırlar koyun ve kararlı davranın. Bundan ödün vermeyin.
- Çocuk her gece belli saatlerde uyku terörü ve uyurgezerlik sorunu yaşıyorsa saati gelmeden 15 dakika/yarım saat önce çocuğu uyandırıp tekrar uyumasını sağlayın.
- Çocuğunuzu her gün aynı saatlerde yatırın, uyku öncesi rutininize yeterli zamanı ayırın ve bu sürede çocuğunuzun sevdiği şeylere yer verin.
- Çocuğunuz gece uyanmalarında sizin yatağınıza geliyorsa, alışkanlık halini almaması için onu yatağına geri götürün. Korkuyorsa yanında kalıp rahatlamasını sağlayın.
- Gece kabuslarının nedeni gün içinde yaşadıkları herhangi bir şey veya televizyonda izledikleri olabilir. Bazen de nedensiz kabuslar görebilirler. Çocuğunuz geceleri korktuğunu söyleyerek uyanıyorsa, mutlaka yanında olup onu rahatlatın ve kendini güvende hissedene kadar yanında kalın. Bu durum her gece tekrarlıyorsa, çocuğunuzun sizi yanında tutmak için mi böyle davrandığını yoksa gerçekten mi korktuğunu anlamaya çalışın.
- Yatağa aç olarak ya da aşırı tok olarak yatırmayın. Çikolata gibi gece uyarıcı özelliği olan besinlerden uzak tutun.
- Uykudan önce sakin ve aile ile beraberce zaman geçirebileceği etkinlikler, uyku törenleri (masal anlatmak, ninni söylemek vb.) düzenleyin.
- Odasının çok karanlık olmamasına, ortamın nem ve ısısının (18 derece) yeterli olmasına, odanın havalandırılmasına ve odada sigara içilmemesine özen gösterin.
- Yatağında elektrikli battaniye veya sıcak su torbası kullanmayın.
- Doğrudan güneş ışığı altında veya ısıtıcı yanında uyutmayın.
