Skolyoz derecelerine dikkat!
Çocukların yüzde 3’ünde görülebilen skolyoz, yaşam kalitesini etkileyen ve ihmal edilmesi halinde önemli sorunlara neden olabilen bir rahatsızlık. Bu sorunlar arasında günlük aktivitelerin yapılamaması, kalp ve akciğerde kalıcı hasar, psikolojik problemler yer alır. Hemen ergenlikten önce belirtileri ortaya çıkmaya başlayan skolyoz, genellikle kız çocuklarında görülür. Ergenlik öncesinden itibaren yani 9-16 yaş arasında her 6 ayda bir çocukların skolyoz açısından aileler tarafından düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir.
Skolyoz nedir?
Omurganın sağa ya da sola doğru olmak üzere eğriliği olarak tanımlanan skolyoz, genellikle ergenlik döneminin hemen öncesinde kendi gösterir. Bununla birlikte bazı kas, sinir ya da bağ dokusu hastalıklarına bağlı olarak sonradan gelişebildiği gibi omurgadaki gelişim hataları nedeniyle doğumla birlikte de ortaya çıkabilir.
Skolyoz neden olur?
Çocuk ve ergenleri etkileyen farklı türleri olmakla birlikte en yaygın görüleni “idiyopatik” yani nedeni bilinmeyen skolyoz. İstatistiklere göre ergenlik dönemindeki her yüz çocuktan 3’ünün bu sorunla karşı karşıya kaldığı görülüyor. Önlenebilen bir hastalık olmasa da erken teşhis ve doğru tedavi sayesinde oluşabilecek sorunların büyük çoğunluğunun önüne geçilebilir. Dolayısıyla sorunu fark etmek için ebeveyn ve öğretmenler gibi çocukların yakınında olanların dikkat etmesi önem taşır. Ergenlikte ortaya çıkan skolyozun nedeni tam ortaya konamamakla birlikte genetik faktörlerin etkisi üzerine de araştırmalar devam ediyor. Zira ergenlik idiyopatik skolyoz hastalarının yaklaşık yüzde 30’unda ailede skolyoz öyküsü görülür. Ancak bilinen bir gerçek var ki, ağır çanta taşımak gibi bazı davranış hataları skolyoza neden olmadığı gibi skolyoz gelişimini önlemek de mümkün olamaz. Bu noktada erken evrede fark edip erken evrede müdahale etmek önem taşır.
Kızlarda risk 10 kat daha fazla
Her 100 çocuktan 3’ünde gelişen idiyopatik skolyozun gelişme riski kız çocuklarında 10 kat daha fazla görülür. Skolyozun ilerleme hızını belirleyen en önemli faktör çocuğun büyüme potansiyeli. Dolayısıyla kızlar için büyümenin en hızlı yaşandığı adetin hemen öncesi riskli dönemi oluşturuyor. Bununla birlikte çocuk ne kadar büyüyecekse doğal olarak skolyoz da o kadar fazla ilerler ve bu da tedavi yaklaşımını etkiler.
Skolyoz belirtileri
Çocuklarda skolyoza işaret eden gözle de görülebilen üç önemli belirti bulunuyor. İlki; çocuğunuza önden baktığınızda omuzlar arasındaki dengesizlik ve bir omuzun diğerinden daha yüksek olması. İkincisi; bel oyuğunun bir tarafının içe, diğer tarafının dışa doğru çıkık olması. Son olarak çocuğun sırtına arkadan bakarak yere paralel hale gelinceye kadar öne eğildiğinde sırtında ‘hörgüç’ olarak tanımlanan çıkıntının görülmesi. Bununla birlikte, gövdenin bacaklara göre orantısız kısa olması, denge bozuklukları, kalçanın birinin diğerine göre daha belirgin görünmesi, kürek kemiklerinden birinin diğerine göre daha çıkık olması gibi belirtiler de gözlenebilir.
Skolyoz korsesi ile durdurulabilir mi?
Ortaya çıkan belirtiler omurgadaki eğriliğin şiddetine göre değişir. Skolyoz, ebeveynler tarafından sık aralıklarla yapılacak gözlem ve muayene ile erken yakalanabilir. Eğrilik, 20-40 dereceye ulaşması durumunda daha kolay fark edilir. Ancak bu derecelerde ciddi bir şikayete neden olmadığı için iyi bir gözlem olmazsa kolaylıkla atlanabilir. Büyümesi devam eden çocuklarda 20-40 derece arası skolyozun egzersiz ve korse ile durdurulabilmesi en azından yüzde 50 vakada mümkün olabilir. Ancak büyüme döneminde eğrilik 40 dereceyi aşarsa cerrahi tedavi gerekebilir. Çünkü bu eğrilikler yetişkinlik döneminde de ilerlemeye devam ettiği için çok daha ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla zamanında müdahale önemli.
Skolyoz tedavisi
Skolyoz tedavisinde hastanın durumu belirleyici unsurdur. Eğriliğin nedeni, derecesi ve hastalığın nedenine göre, gözlem, korse-egzersiz ve cerrahi yöntemlerden biri kullanılır. Tedavide amaç hem ilerlemenin durdurulması, hem de ilerlemeye bağlı oluşabilecek sıkıntıların önüne geçmek olur. Bu nedenle düzenli takiplerle tedavinin etkinliğinin takibi ve eğriliğin devam etmesi durumunda da cerrahi kararının zamanında alınması gerekir.
Bant ile gerdirme yöntemi
Bant ile gerdirme yöntemi özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda hem sırt hem de bel bölgesindeki eğriliklere uygulanabilir. Sırtı sabit tutmak yerine çocuk büyüdükçe omurgada düzelmeyi sağlayan bu yöntem hem büyümeye izin verir hem de omurganın esnekliğini korur. Bu yöntem sayesinde hem hareket ve büyüme engellenmiyor hem de sırtta uzun bir kesi açılmasına gerek kalmaz. Bant ile gerdirme, gövdenin yan tarafından 1.5 cm’lik küçük kesilerle yapıldığı için sırtta uzun ameliyat izi de kalmaz. Aynı zamanda omurga hareketleri engellenmediği için erken iyileşme sağlanabilir. Bu sayede çocuklar gündelik hayatlarına ve okullarına erken dönme şansına erişir.
