Kekemelik çocuğunuzun kaderi olmasın
Bazı kişilerin konuşma akıcılığında doğuştan veya sonradan çeşitli biçimlerde sekteye uğrama görülebiliyor. Çocuklukta veya yetişkinlikte karşılaşılan bu duruma, yapısal bir yatkınlıkla birlikte, çevresel, gelişimsel ve psikolojik nedenler de yol açabiliyor.
Kekemelik neden olur?
Kekemeliğin nedenlerine ilişkin yapılan çalışmalar, ailede kekeleyen bir kişi varsa, ileride başka üyelerde de kekemelik yaşama ihtimalini yükseltiyor. Kişide yapısal olarak kodlanmış bir kekemelik varsa, herhangi bir şekilde tetiklenebiliyor ve kekemelik oluşabiliyor. Kekemelik, yetişkinlik döneminde de ortaya çıkabiliyor. Nörojenik bozukluklar ve kekemelik ilişkisi ile ilgili yapılan çalışmalar, örneğin kafa travması sonrası kekemelik gelişebildiğini gösteriyor. Ancak son zamanlarda yapısal bir yatkınlığın olduğu, çevresel, gelişimsel ve psikolojik faktörlerin de bunun üzerine eklendiği görüşüne inanılıyor. Çocukluk dönemindeki kekemelikte ebeveynlerin çocuğa karşı mükemmeliyetçi tutumları, çocuğun yaşına uygun olmayan karmaşık dil kullanımı, çocuğun konuşmasında yapılan zaman baskısı, ebeveynin hızlı konuşması, yeni eve taşınma, kardeş olması gibi çocukta güvensizlik yaratan durumlar rol oynayabiliyor.
Çocuklarda kekemelik nasıl gelişir?
Erken çocukluk döneminde, normal akıcısızlıklar, dil gelişiminin parçası olarak görülüyor. Gelişimsel kekemelik denen ve en sık 2-4 yaş arasında görülebilen bu durum; sözcük tekrarı, kısmi sözcük tekrarı, tek heceli sözcük tekrarı, araya anlamsız sözcük veya ses sokma ya da düzeltme yapma şeklinde olabiliyor. Yaş ilerledikçe hece ve tek heceli sözcük tekrarları azalırken, düzeltmeler ya da araya sözcük eklemeler devam edebiliyor. Bunun tersi oluyorsa ve hava akımı ile artikülatuar hareketin durması olarak tanımlanan ‘blok türü takılma’ oluyorsa, çok uzun süren ses uzatmaları varsa, takılmalara eşlik eden ikincil davranışlar gözleniyorsa ve ailede genetik yatkınlık varsa, bu dönemde uzman bir dil ve konuşma terapistinden danışmanlık alınması önem taşıyor.
Kekemelik tedavisine ne zaman başlamak gerekir?
Kekemeliğin başlangıç evresinde, çocuğun takılmamak için ortaya koyduğu davranışlar veya takıldıktan sonra kurtulmak için gösterdiği çabalar pek fazla fark edilmeyebiliyor. Çocuğun takılmayla ilgili farkındalığı ve olumsuz duyguları olsa da; bunları henüz çok derinden hissetmediği için erken evrede müdahale etmek daha başarılı sonuçlar alınmasını sağlıyor.
Ne tür kekemelik egzersizleri uygulanır?
Kekemelik tedavisinde daha çok akıcılık odaklı tekniklerden yararlanılıyor. Konuşmanın zamanlamasını değiştirme, konuşma sırasındaki fiziksel gerginliği azaltma gibi yöntemlerin yanı sıra; yapılan son çalışmalar kişinin iletişime karşı tutumunu artıran ve kekemeliğin hayatındaki olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik birtakım terapi teknikleri de daha iyi sonuçlar alınmasını sağlıyor. Kekemelik tedavisi, başlı başına dil ve konuşma terapisi alanının konusu olsa da, kişiler kekemelik sonucu kişisel ve çevresel faktörlerden dolayı psikolojik anlamda yıprandığı için psikoloji ve psikolojik danışmanlık disiplinlerinden de destek alması öneriliyor.
Kekemelik tedavisi ne kadar sürer?
Kekemelik terapisinde süreç ve başarı oranı kişinin kekemeliğiyle ilgili farkındalığı, duyguları, terapiye karşı istek ve motivasyonu, ailenin yaklaşımı ve beklentileri gibi faktörler ile kişiden kişiye göre değişebiliyor. Tedavi sürecinde ailelerin çocuğun takıldığı anlarda onun ağzına değil gözlerine bakıp sabırla dinlemesi, baskı hissetmemesi için sorular sormaması, basit bir dil kullanarak sözcük ya da cümlesini tamamlamaya çalışmaması gerekiyor. Kekemelik tedavisinin bir süreç olduğu unutulmadan, takıldığı anlarda çocuğun yanında olunduğunu belli ederek, fiziksel temas ile onu rahatlatması öneriliyor. Kekemelik tedavisi uygulayacak kişinin, mutlaka dil ve konuşma terapisti olması gerektiğine dikkat çekiliyor.
Yetişkinlikte kekemelik neye işaret eder?
Yetişkin kişilerde kekemelik, serebrovasküler hastalıklar, kafa travmaları, nörodejeneratif hastalıklar, tümör, epilepsi, demans gibi nörojenik hastalıklar veya bozukluklar sonrası edinilebiliyor. Dolayısıyla edinilmiş kekemelikte nörojenik bulguların kesinlikle araştırılması gerekiyor.
