Doğuştan kalp hastalıklarına karşı uyanık olun
Doğuştan kalp hastalıklarının nedenleri tam olarak bilinmiyor. Doğuştan gelen kalp hastalıklarının nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte genetik özellikler, hamilelik döneminde kullanılan bazı ilaçlar, geçirilen enfeksiyonlar, röntgen ışınlarına maruz kalınması, akraba evliliği, annenin diyabetik olması ile alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı gibi bazı durumlar bebeğin kalbinde anomali oluşumuna neden olabilir.
Gebeliğin ilk üç ayında organ taslakları oluşmaya başladığından, bu gibi kötü etkiler yapısal kalp hastalıklarına neden olurken, gebeliğin son üç ayında ise ciddi kalp kası hastalıkları oluşturabilir.
Kalbindeki sorunu bu belirtilerle anlayabilirsiniz
Ciddi doğuştan kalp hastalıklarının tanısı genellikle doğumu izleyen ilk saatlerde konulabilir. Çünkü bu bebekler doğar doğmaz ağır hastalık belirtileri gösterir. Bununla birlikte bebekte sonradan yavaş yavaş oluşan morarma, beslenmeyi erken terketmek veya beslenirken yorulmak ile emzirme süresinin 20 dakika yerine iki-üç dakika sürmesi ve beraberinde bebeğin boncuk boncuk terlemesi dikkat edilmesi gereken belirtiler arasında yer alır. Özellikle annelerin bebeklerini emzirirken bu tip belirtileri gözden kaçırmaması önemlidir. Daha sonraki aylarda çocuğun sık akciğer enfeksiyonu geçirmesi, göğüs ağrısı, nedensiz çabuk yorulmalar, çarpıntı, bayılma, baş dönmesi gibi bulgularda da bir çocuk kardiyoloji uzmanına başvurulması gerekir.
Önce medikal sonra cerrahi tedavi
Bebekte ilk bulguların görülmesiyle önce medikal, sonra da cerrahi tedavi yapılır. Bebeğin kalbinde geniş delikler varsa ameliyatla kapatılması gerekir. Daha küçük çaptaki deliklerin çoğu kendiliğinden kapanır. Kapanmayan delikler çocuk kalp hastalıkları uzmanları tarafından düzenli izlenir. Ortalama 5-6 yaşına kadar kapanmayan bu küçük delikler yine kasık damarından girilerek anjiyo yöntemiyle "şemsiye" adı verilen cihazlarla kapatılır. Doğuştan kalp hastalıklarının çoğu yapılacak bir kalp ameliyatı ile düzeltilebilir. Yaşam kalitesi yükselir Başarılı kalp ameliyatlarından sonra kişilerde ameliyat öncesi yakınmaların hepsi kaybolur. Kalp problemi olmayan yaşıtlarıyla aynı kalitede bir yaşama sahip olabilir. Bu kişilerin çoğu evlenebilir ve doğal bir hamilelik dönemi sonrası normal doğum yapabilir.
Doğumsal kalp hastalıkları anne karnındayken saptanabilir
Fetal ekokardiyografi denilen ultrason yöntemiyle doğuştan kalp hastalıkları tanısı anne karnındayken konulabilir. Rutin gebe izlemlerinde anne karnındaki bebekte (fetus) kalp dışı anomalilerin bulunması, kromozom anomalisi saptanması, kalp ritim düzensizliği ve kalp hastalığından şüphelenilmiş olması, annede doğuştan kalp hastalığı bulunması, diyabet ve diğer metabolik hastalıkların olması ile ailede doğuştan kalp hastalığı öyküsü hamilelik döneminde fetal ekokardiyografi yapılmasını zorunlu hale getirir. En iyi görüntüleme zamanı 22.-24. haftalarda olurken, bazı ağır kalp problemleri 16. haftadan sonra da saptanabilir.
Kalp anomalisi saptandıktan sonra bebeğin diğer sistemlerinin de incelenmesi gerekir. Ayrıca kromozom analizi de yapılabilir. Bunların sonucunda ya doğum beklenir ya da çok ağır kalp anomalilerinin yanı sıra diğer organlarda da anomali saptanan olgularda anne ve baba bilgilendirilerek gebelik sonlandırılmasına karar verilebilir.
Çocuk kalp ameliyatı ve enfeksiyon riski
Doğuştan kalp hastalığı olan ya da bu nedenle kalp ameliyatı geçirmiş çocuklarda ameliyat öncesi ve sonrası dönemlerde kalp duvarı veya kalp kapaklarında enfeksiyon (endokardit) görülme riski gelişebilir. Endokardit geliştiğinde ise tedavisi uzun ve zor olabilir. Bu nedenle kalpte endokardit gelişimini engellemek için dişlerle ilgili bir girişim veya herhangi bir ameliyat yapılmadan bir saat önce kalp doktorunun önerdiği bir antibiyotiğin kullanılıp, uygulamanın bu sürenin sonunda yapılması gerekir. Çocuğun ağız hijyeninin sağlanması, diş çürüklerinin önlenmesi için yumuşak bir diş fırçasıyla diş etlerini kanatmadan fırçalama alışkanlığınının kazandırılması önemlidir.
Fetal ekokardiyografi ile anne karnında teşhis
Fetal ekokardiyografi ile anne karnındaki bebeğin kalbinde oluşan doğumsal kalp hastalıkları tanılanabilir. Fakat bu incelemenin zor ve kompleks olması, islemi yapacak uzmanın deneyimli olmasını gerektirir. Bu nedenle incelemenin mutlaka uzmanlaşmış merkezlerde yapılması çok önemlidir. En iyi görüntüleme 22-24. haftadan sonra yapılabilir. Ancak bazı ağır kalp anomalileri, 16. haftadan sonra da teşhis edilebilir.
Fetal ekokardiyografinin gerekli olduğu durumlar
Fetal kardiyofrafi ile en iyi görüntüleme 22-24. haftadan sonra yapılabilir. Ancak bazı ağır kalp anomalileri, 16. haftadan sonra da teşhis edilebilir. Fetal kardiyografinin önerildiği durumlar...
Fetusa ait risk faktörleri:
- Rutin USG incelemesinde kalp dışı anomalilerin bulunması
- Kromozom anomalisi tespit edilmiş olması
- Kalp ritim düzensizliği
Anneye ait risk faktörleri:
- Annede doğumsal kalp hastalığı bulunması
- Teratojenlere ve enfeksiyona maruz kalma
- Metabolik hastalıklar (diyabet, fenilketonüri gibi)
Aileye ait risk faktörleri:
- Ailede doğumsal kalp hastalığı olması
- Ailede sendromların bulunması (Noonan, Tuberosklerozis)
Kalp hastalıklarının yüzde 90'ı tedavi edilebilir
Bazı çocuklarda doğumsal kalp hastalığı olmasa bile çocukluk döneminde yaşanan bazı nedenlerle kalp hastalıkları gelişebilir. Bu nedenlerin başında; beslenme ve metabolizma bozuklukları ile boğaz enfeksiyonuna bağlı gelişebilen akut eklem romatizması gelir. Sonradan oluşan bu tip kalp hastalıkların tespit edilmesinde, ailelere de büyük görevler düşer. Çünkü çocuklarının kalp sağlığını kontrol ettirmeleri gerekir. Ailelerin kötü haber duymaktan korkup çocuklarını muayene ettirmekten kaçınmaması ve kalp hastalıklarından korkmamaları gerekir. Çünkü bunların yüzde 90’ını tedavi edebilir. Özellikle spora başlayacak olan çocuklar için istenen sağlık raporu konusunda hassas davranılması gerekir. Sağlık raporunu bürokratik bir belge olarak görülmemeli. Çocuğun kalbinde o yaşa kadar tespit edilmiş bir sorun yoksa bile çocuk kardiyoloğa muayenesi olmasını sağlayın.
Yaşlara göre çocuklarda kalp hastalığı belirtileri
1.AY
- Emerken çabuk yoruluyorsa,
- Emmeyi yarıda bırakıp dinleniyorsa,
- Buna bağlı olarak kilo alımı duruyorsa,
- Özellikle uyurken çok sık nefes alıp veriyorsa,
- Sebep yokken çamaşırlarını ıslatacak kadar terliyorsa,
- Ağız içinde, el ve ayak parmak uçlarında morarma varsa (*),
- Ağlarken morarma artıyorsa risk bulunuyor.
(*) Dudak dış çevresi ve gözaltı morarmaları cilt yapısı ile ilgili olabilir.
1-6 YAŞ ARASI
- Yürürken ya da koşarken akranlarına göre çabuk yoruluyorsa,
- Kilo alması yavaşsa,
- Sık akciğer enfeksiyonu yaşıyorsa,
- Fizik muayenede üfürüm duyulmuşsa risk bulunuyor.
1 AY-1 YAŞ ARASI
- Beslenirken çabuk yoruluyorsa,
- Biberonu veya memeyi yarım bırakıp dinleniyorsa,
- Beslenmeyi tamamlaması çok uzun sürüyorsa,
- Sebep yokken çamaşırları ıslanacak kadar terliyorsa,
- Çok sık nefes alıyorsa,
- Ağız içinde, el ve ayak parmak uçlarında morarma varsa,
- Sık akciğer enfeksiyonu geçiriyorsa risk bulunuyor.
