Çocuklar neden sürekli 'bu ne' diye sorarlar?
Hamilelik, doğum, ilk aylar, birinci yaş… Farklı dönemlerden oluşan çocuklukta, büyüme ve gelişme dönemi çok önemlidir. “Anne bu ne?” sorusunun sıkça sorulduğu bu dönemde ebeveynler, bazen sorulara ne cevap vereceğini bilemez hale gelebiliyor.
Çocuklar ‘merak’ ile ne zaman tanışır?
Çocuğun; nesnelere, insanlara, olaylara yönelik merakı, beraberinde bunlara karşı ilgi duymayı ve sosyal bir canlı olmanın en temel gerekliliği olan farkında olmayı sağlıyor. Çocuklar önce refleksleriyle dünyayı tanımaya çalışıyorlar. Bu tanıma süreciyle de zihinsel kapasiteleri gelişmeye başlıyor. Daha sonra ağızla, dokunma gibi birçok yöntemle de tanımaya devam ediyorlar.
Meraklı değilse dikkatli olun!
Çocuğunuza bebekliğinden itibaren uyarıcı anlamında zengin bir çevre ve deneyim alanları sunmak çok önemlidir. Çocuğu belli sınırlar çerçevesinde özgür bırakmak, ilgi alanlarını kendisinin keşfetmesini sağlamak gereklidir. Meraklı olmayan bir çocuk konusunda aileler mutlaka dikkatli olmalıdır. Merakın olmaması bazen erken dönemde fark edilebilecek otizm, bağlanma eksikliği gibi nedenlerden kaynaklanabilir.
Bırakın soru sorsun!
Bazen de aileler çocuğun bu yönünü köreltebilirler. Ailelerin çocukların sorularından sıkılmaları ve sorulara yanıt vermemeleri, “Yine mi soruyorsun”, “Sana kaç kere anlattım ya”, “Şimdi işim var” gibi tutumları, çocuğun içindeki yaratıcı kapasiteyi engellediği gibi psikolojik olarak da önemsenmediği duygusunun pekişmesine neden olabilir. Bu durum ileride de ruh sağlığı açısından, özgüven eksikliği, depresyon, kaygı bozuklukları gibi durumlara sebebiyet verebilir.
Merak etmenin yararları
- Çocuğun, daha iyi gözlem yapabilmesini sağlıyor. Etrafının farkında olan çocuğun algıları daha açık oluyor.
- Daha iyi öğreniyor. Öğrenmenin en temel koşulu meraktır. Merak eden çocuklar daha iyi öğreniyorlar.
- Okul başarıları daha iyi oluyor.
- Meraklı olan çocuklar kendilerine ve çevrelerine karşı daha olumlu duygulara sahip oluyorlar.
- Meraklı çocuklar daha çözüm odaklı düşünebildikleri için alternatif çözüm yollarını da daha kolay fark edebiliyorlar.
- Sorun çözme kapasiteleri, diğer çocuklara göre daha yüksek oluyor.
- Meraklı olan çocuklar iyi desteklenirse başkalarının duygularına karşı da meraklı oluyorlar. Bu da empati yeteneklerini geliştiriyor.
- Yine iyi bir destekle beraber çevreye, olaylara daha duyarlı bireyler olarak yetişiyorlar.
Ailelere ‘merak’ rehberi
- Çocukların meraklı olmaları, sürekli soru sormalarına neden olabiliyor. Burada ebeveyn olarak sabırlı olmanız son derece önemli. Sabır ana kural denebilir. Sorular karşısında “Öf, pöf!” demeyin.
- Çocuğunuzun sorduğu sorunun cevabını bilmiyorsanız, “Bunu ben de bilmiyorum. Gel beraber araştıralım” deyip birlikte araştırma yapabilirsiniz.
- Çocukların sordukları sorulara kısa, basit, anlaşılır yanıtlar verin.
- Okul tek eğitim yuvası değildir. Çocuğunuzun merakını okulun gidermesini beklemeden ona farklı alternatifler de sunmalısınız. Örneğin doğada çocuğunuzla zaman geçirmek okulda doğa üzerine bir şeyler okumaktan daha etkilidir.
- Hafta sonunuzu bir AVM’de geçirmek çocuğa bir şey öğretmez ama açık alanda özellikle doğada olmak veya diğer faaliyetleri yapabileceğiniz bir aktivite çocuğun merak duygusunu canlı tutuyor.
- Çocuğunuz bir şeyle uğraştığında, ev pislenecek ya da ev dağılmasın diye engellerseniz yine merak duygusu zedelenir. Buradaki durma noktası kendine veya çevresine zarar vermemesi olmalıdır. Bunu da net bir kural olarak koymanız gerekir.
- Bir başka yanlış da onun kendi başına bir şey yapmasına izin vermeyip her şeyi sizin halletmenizdir. Çocuk o zaman temel gelişim görevlerini ya yapamaz ya da geriden takip eder. Çocuğunuza mutlaka sorumluluk verin.
- Her zaman söylediğimiz gibi çocuklar sizi model alır. Bazen sizi bir şeyleri araştırırken görmesi ya da ona bir merakınızdan bahsederek iyi bir model oluşturabilirsiniz.
- Çocuğunuzla iyi bir iletişiminizin olması da merak duygusunda artış sağlıyor. Onu iyi dinlemeniz, kendine olan güveninin temelini oluşturuyor.
- Çocuğunuzun ilgi alanlarının farkında olmanız ve bu konularda onu teşvik etmeniz de gereklidir.
