Hematüri nedir?
Ebeveynler, çocukları konusunda genellikle çok titizdir. Ufak rahatsızlıklar bile onları endişeye sürüklemek için yeterlidir. Kimi zaman da paniğe kapılmakta haklı olabiliyorlar. Çocuklarının idrarında kan görülmesi anne babaların paniğe sokabiliyor. Hematüri denilen bu rahatsızlık, çocukluk çağında sık karşılaşılan bir durumdur. Çok ciddi hastalıkların habercisi de olabilen idrarda kan görülmesi durumu, genellikle zararsızdır.
Gözle görülemeyebilir
İdrarda kan görülmesinin altında yatan sebebe göre çoğunlukla tedavisi mümkündür. İdrarda kan iki şekilde görülebilir. Makroskopik hematüri durumunda idrar rengi, içinde bulunan kan miktarına göre pembe, kırmızı ya da kahverengi olarak görülebilir. Mikroskopik hematüride ise idrar gözle normal görünür ancak mikroskop ile bakıldığında kan hücreleri tespit edilir.
Sebebi idrar yolu enfeksiyonu mu?
Çocuklarda hematüriye sebep olan durumların başında idrar yolu enfeksiyonu gelir. Ayrıca taş, idrar yollarının yapısal bozuklukları, genital bölge ya da böbrek ve idrar yollarının travma nedeni ile zarar görmesi de idrarda kan görülmesine neden olur. Kalsiyum gibi bazı mineral metabolizma bozuklukları, böbrek damarlarının yapısal bozuklukları da çocuklarda hematüri sebepleri arasındadır. Özellikle ergenlik döneminde aşırı egzersiz ve kızlarda adet döneminde de idrarda kan görülebilir. Daha nadir olarak bazı pıhtılaşma bozuklukları da hematüriye sebep olabilir. Ağır metal zehirlenmeleri ve bazı ilaçlar, tümörler de idrarda kan görülmesine yol açabilir. Ailevi hematüri durumunda ailenin birkaç ferdinde başka hiçbir yakınma ve bulgu olmaksızın idrar mikroskop ile incelendiğinde idrarda kan görülebilir. Bu durum tehlikesi olmayan bir durumdur ve tedavi de gerektirmez.
Tansiyon yükselirse…
Bazı üst solunum yolu ve cilt enfeksiyonları sonrasında böbrek dokusunda oluşan enflamasyon (yangı) ile de hematüri görülebilir (enfeksiyon sonrası nefrit). Bu durum çocuklarda geçici olarak tansiyon yüksekliği, idrar miktarında değişiklik, idrarda protein görülmesi ve ödeme yol açabilir. Genellikle zaman içinde normale dönen bu durumda bazı çocuklara destekleyici ilaç tedavisi gerekebilir (tansiyon ilacı, ödem çözücü ilaç vb).
İlaçlar idrarı boyayabilir
Bazı ilaçlar, gıda boyaları, pancar gibi sebzeler idrar rengini değiştirerek hematüri düşündürebilir. Ancak idrar mikroskop ile incelendiğinde kan hücrelerinin görülmemesi ile gerçek bir hematüri durumu olmadığı anlaşılabilir.
Böbrekler sorunun işareti olabilir
Hematürisi olan bir çocukta detaylı bir öykü ve fizik muayene sonrasında idrarın mikroskopik incelenmesi, idrar kültürü ve bazı kan tetkikleri yapılabilir. Çocuğun durumuna göre ultrason, tomografi veya MRI tetkikleri istenebilir. Genel olarak çocuğun öyküsünde ve fizik muayenesinde bir anormallik yoksa böbrek fonksiyon testleri (kanda üre ve kreatinin değerleri) normal ise idrarda sadece kan görülmesi korkutucu bir durum değildir ancak tekrar idrar tahlilleri ile çocuk birkaç ayda bir takip edilir. İdrarda kan görülmesinin devam etmesi, ek olarak idrarda protein görülmesi veya çocuğun tansiyon yüksekliği ya da kan tetkiklerinde bir anormallik olması altta yatan bir nefrit durumuna işaret edebilir. Nefrit çeşitli nedenlerle böbrek dokusunda meydana gelen enflamasyon ve doku bozulmasının genel adıdır. Böyle bir şüphe var ise böbrekten ince bir iğne ile minik bir doku parçası alınması (biyopsi) ve bu dokunun mikroskopik olarak incelenmesi gerekebilir.
Diğer bulgulara dikkat!
Çoğunlukla idrarda kan görülmesi tedavi gerektiren bir durum değildir. Eğer yapılan tetkiklerle bir sebep bulunursa buna yönelik tedavi planlanabilir. Bir enfeksiyon saptanırsa antibiyotik tedavisi verilir. İdrarda görülen kanın sebebi idrar yolları ya da böbrekte saptanan bir taş ise ağrı kesici, sıvı tedavisi veya taşın kırılması ya da çıkarılması gerekebilir. Nefrit gibi önemli rahatsızlıkların saptanması durumunda ise biyopsi sonucuna göre tedavi düzenlenir. Sonuç olarak çocuklarda idrarda kan görülmesi genel olarak korkulacak bir durum değildir. İdrarda kana sebep olan önemli rahatsızlıklar, başka klinik bulgulara da sebep olacağından (ağrı, ateş, yanma, baş ağrısı, ödem, gelişme geriliği vb) sağlıklı ve hiçbir yakınması olmayan çocuklarda rutin olarak idrar tahlili yapılması da önerilmez.
