2 yaşına kadar çizgi film izletmeyin
Çocuklukta hepimizin izlediği çizgi filmler… Yayın saati geldiğinde ekrana kilitlendiğiniz zamanları hatırlıyor musunuz? Günümüzde gelişen teknoloji ile akıllı telefonlar ve tabletlerden de izlenebilen çizgi filmler, bazen anne ve babaları kurtarıcı olabiliyor. Eğlenceli ve öğretici olanlar çocukların kendilerini tanıyabilmelerinden, farklı kültürlerle tanışmalarına yardımcı olmaya kadar çok önemli kazanımlar sağlayabiliyor. Hatta ana karakterleri rol model olarak kabul ederek doğru davranışlar sergileyebiliyor. Doğru seçilmiş çizgi filmler çocukların kişilik gelişimlerinde önemli bir yere sahip. Mesela bir çocuk bir şey istediğinde bunu bağırarak, inatlaşarak değil de düzgün bir üslupla istemesi gerektiğini öğrenebiliyor. Çizgi filmlerin çocuklar üzerindeki etkileri...
İstediğini değil, sizin seçtiğinizi izlemeli
Çizgi film konusunda tercihler artık çok fazla. Çocuklar da hem birbirinden etkilenerek hem de meraktan bazı seçimleri kendileri yapabiliyor. Tercihleri bazen şiddet içerikli olabiliyor. Sonuçta bu filmlerde verilen tüm mesajları alma döneminde olan çocuklarda, bazı olumsuz etkilerin görülmesi de kaçınılmaz oluyor. Bu noktada çözüm, yine ebeveynlerle düşüyor. Doğru çizgi film tercih edildiğinde ve izleme süresi sınırlı tutulduğunda çocuklar için bir sakınca oluşturmuyor.
2 yaşına kadar çizgi film izletmeyin
- Uzmanlar bebeklerin ilk 2 yıl içinde televizyon ve çizgi filmden uzak tutulması gerektiğini belirtiyor. Çünkü araştırmalar, günde 2 saatten fazla televizyon ya da çizgi film seyreden çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) görülme olasılığının, izlemeyen çocuklara göre daha fazla olduğu gösteriyor.
- 2-6 yaş arası ise 20 dakikayı aşmamak üzere günde iki kez seyredebilir.
- 6 yaşından sonra ise günde 1,5-2 saat olmak kaydıyla mümkünse de bu zamanı birkaç dilime bölerek çocuğun izlemesine izin verilebilir.
Türkiye’de televizyon izleme dolayısıyla da çocukların çizgi film izleme oranı da yüksek. Televizyon izleme konusunda mutlaka kurallar koyulmalı ve uygulanmalı. Çocukla ilgilenen bir bakıcı varsa bu konuda onun da bilgilendirilmesi ve kurallara uymasının sağlanması önem taşıyor.
Karakterleri taklit edebiliyor
İzledikleri karakterler zamanla çocuğun dünyasına yerleşiyor ve bu da çocukların gerçeklikten kopmalarına neden olabiliyor. Özellikle küçük yaştaki çocuklarda güvenli davranışların azaldığı ve riskli davranışların arttığı görülebiliyor. Okul öncesi 2-6 yaş dönemindeki çocuklar taklit ederek öğrendikleri için, çizgi kahramanları taklit edebiliyor ve oyunlarda o kahramanın özelliklerini sergileyebiliyorlar. Örneğin masanın üstüne çıkıp oradan atlamak isteyebiliyor. Yüksek bir yerden atlamanın olumsuz sonucunu düşünemiyor. Çünkü kahramanın yüksek bir yerden atlamasına rağmen hiçbir şey olmadan ayağa kalktığını görüyor. Bu durumun önüne geçebilmek için öncelikle ailenin çocuğun hangi programları izleyeceğine karar vermesi gerekiyor. Karakterin taklit edilmesi zararlı değil, yararlı hale de gelebiliyor. Zaman zaman çocukla birlikte çizgi filmi izleyip neler algıladığını, nasıl hissettiğini anlamaya çalışmak gerekiyor. Aynı zamanda izlenen filmlerle ilgili yorum yapmak ve filmlerin gerçek dışı olduklarının da anlatılması önem taşıyor.
Şiddet içerikli çizgi filmler izlememeli
Yapılan bazı araştırmalarda, şiddet içerikli çizgi filmleri tercih eden çocukların diğer çocuklara göre daha fazla kavga ettikleri, acımasız ve saldırgan davranışlarda da bulunabildiklerini gözlemlenmiş. Çocuk ne kadar çok şiddet görüntüsü izlerse, bunları hayatın normal ve kabul edilebilir bir parçası olarak algılayabiliyor ve kendi davranışlarının da normal bir parçası haline getirebiliyor. Sonuçta saldırganlaşabilen çocuğun çevresiyle uyumlu geçinmesi de zorlaşıyor. Ancak televizyon tek başına saldırganlığa teşvik etmiyor. Saldırganlık öğrenilen bir davranıştır. Bu nedenle agresif davranışlarda bulunan bir çocuğun yakın çevresini incelemek önem taşıyor. Bunun yerine kendi yaşına uygun olacak şekilde sosyal ve psikolojik gelişimine uyumlu ve eğitici filmleri tercih etmesi önem taşıyor.
Birlikte legolarıyla oynayın
Çocuk yetiştirme sürecinde televizyonun hiçbir zaman tek eğlence odağı olmaması gerekiyor. ‘Akşam eve gelir gelmez, ben yemeği hazırlarken, çocuğum usulca televizyonun karşısında otursun’ düşüncesi ile televizyonu açmayın. Bunun yerine onu, oyun hamurları, legoları gibi yaratıcılığını geliştirecek oyuncaklara yönlendirin. Mümkünse birlikte oynamaya çalışın.
