İştahsız Çocuklara Doğru Yaklaşma Yolları
Birçok anne babaya göre çocukları yeterince yemek yemiyor ve iştahsızdır. Ebeveynler, iştahsızlığı tanımlarken sıklıkla çocuklarının çok az yediği, seçici beslendiği, kendi kendine beslenmekte zorlandığı, itirazcı beslenme davranışı ve tuhaf yeme alışkanlıkları olduğundan bahsederler. Bu tür sorunlar çocukların yüzde 25'inde görülür. Ancak bu çocukların çoğunda büyüme geriliği, mikro ve makro besin eksiklikleri gözlenmez.
Ebeveynler 'Çocuğum İştahsız' Diyor Ama...
Çocuk beslenmesi ve gelişiminde pediatristlerin kullandığı birtakım göstergeler vardır. Bunlardan en kıymetlisi çocuğun kilo ve boy persentillerinin kendi yaş gurubundaki Türkiyeli çocuklarıyla karşılaştırıldığı persentil eğrilerinde hangi aralıkta olduğudur. Persentil eğrilerinde ilerleyici düşme, yetersiz alım ve ileri inceleme gibi gereklilikler ortaya konur. Fizyolojik ihtiyaçların normal olarak giderildiği, normal büyüyen, mikro ve makro besin eksiklileri göstermeyen bir bireyde normal iştahtan söz edilebilir.
Çocuğunuzda İştahsızlık Varsa...
Tüm öykü ve muayene bulguları iştahsızlığı işaret ediyor ise yeme rutinleri ayrıntılı sorgulanmalı ve besin tipi, miktar ve nutrisyonel (beslenme) değerini de içeren 24 saatlik ya da 3 günlük diyet öyküsü, sıvı, kalori, mineral ve vitamin miktarının hesaplanmasında önemlidir. Elde edilen bilgiler beslenme yöntemi hakkında bilgi verirken, yetersiz kalori alımı veya yaşa uygun olmayan besin seçimleri, beslenme yetisi bozukluklarını işaret edebilir.
Öte yandan sorunun altında yatan gastroenterolojik nedenler de olabilir. Bunların başında reflü (gastroözofagialreflü) gelmekle beraber çölyak ve diğer olası tanılar açısından incelenmelidir. Tiroit fonksiyonları da değerlendirilmelidir.
Çocuğunuz Yemekten Sonra Kusuyorsa...
Yemekten sonraki kusmalarda reflü ve özellikle ilk iki saat içerisindeki kusmalarda besin alerjileri açısından dikkatli olunmalıdır. Ancak bu tanılar, bebeklik ve çocukluk yaş gurubu için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
Neyi, Ne Kadar Yiyeceğine Çocuk Karar Vermelidir
İştahsız bir çocukta tüm organik sebepler ekarte edildikten sonra olayın psikososyal boyutu ele alınmalıdır. Uygun tat, form ve kokuda, besinsel değeri yüksek gıdaların hazırlanması ve öğünlerin düzenlenmesinden ebeveynler sorumludur. Bunlardan neyi ne kadar yiyeceğine ise çocuk karar vermelidir. İştahsız çocuğun gün boyu atıştırmasına, aşırı süt meyve tüketmesine izin verilmemelidir. Yemek zamanları eğlenceli dönemler olmalı, çocuklar kesinlikle zorlanmamalıdır. Rüşvet, tehdit ve cezalandırma kesinlikle önerilmez. İştahsız çocuk aile ile birlikte sofraya oturmayı öğrenmeli. Bilinmelidir ki; çocuklar büyükleri taklit ederler.
İştahsız Çocuğunuza Zorla Yemek Yedirmeye Çalışmayın
Zorla yemek yedirmek bir süre sonra inatlaşma ve semptom yaratmaya, çocuğun kendi kendini kusturma gibi istenmeyen davranışlar edinmesine sebep olabilir. Yemeklerden 10-15 dakika önce çocuğun dinlenmesi sağlanmalıdır. Aşırı yorgunluk açlığı baskılayabilir. Yemek masasında iştahsız çocuğun dikkatinin yemekte olması gerekir. Bu nedenle kitap-oyuncak benzeri şeyler kaldırılmalı ve televizyon kapalı olmalıdır. Beslenme süresi 20-30 dakika ile sınırlı tutulmalı, süre dolduğunda sofra kaldırılmalıdır.
Takviye Besinlere Dikkat!
Takviye besinler konusunda çok seçici olunmalıdır. Çocuk hekimi kontrolünde, kan sayımıyla çocuğun eksikleri saptandıktan sonra, bu eksiklerin yerine konması hedeflenmelidir. Örneğin demir eksikliği olan bir çocukta vitamin bombardımanı yapmak son derece yanlış olur. Önce demiri yerine koymak gerekir. İştah açıcı şuruplar ise önerilmez. Tüm bu söylediklerimiz altta organik bir sebebi olmayan iştahsız, sağlıklı çocuklar için geçerlidir. Altta yatan organik patolojisi olan çocuklar ayrı değerlendirilmelidir.
